Gutun eredua
Enviado por Chuletator online y clasificado en Matemáticas
Escrito el en 
vasco con un tamaño de 8,28 KB
1. ERIZAINTZAREN EBOLUZIO HISTORIKOA
◦ Esan nork eta non egiten zuen gaixoen atentzioa historiako aro desberdinetan
● Historiaurrean: emakumeak.
● Aintzinaroa: Egypto,zibilizazio grekoa eta Roma. Medikuak eta emaginak.
● Erdi Aroan: Monastegietan. Medikuak eta erizainak.
● Aro Modernoan: Ospital eta elizetan. Erizain, emagin eta odol-ateratzailea.
● Aro Garaikidea: Alemanian. Florence Nightingale. Erizainek?
◦ Zeintzuk izan ziren Erromatarrek osasun eremura egindako ekarpenak?
Grekoen ezaugarriak aprobetzatu eta jarraitu,osasun publikoak bultzatu (hirietara
ubideak eraman zituzten) eta ostpital militarrak sortu.
◦ Zein zen Ospitalen funtzioa Aro Modernoan?
Gaixoak zaintzea, erizain formakuntza eta medikuntza formakuntza unibersitario
jasotzen ditu.
◦ Nor da Florence Nightingale? Zer egin zuen?
Erizain profesional eta ez erlijiosoaren figura 1836; Erizain formazio erreglatu, lehen
eskola sorrera, Alemanian formakuntza jaso higiene eta nutrizioari buruzkoa/1860-,
lehen eskola sortu zuen eta 1863; gurutze gorriaren sorrera.Gaur egungo
erizaintzaren oinarrian finkatu zituen.
◦ Nola aldatzen dira Ospitaleak XIX.Mendearen amaieran?
Errekurtso gabeko pertsonentzako aterpe izatetik (gaixoei), atentzio sanitarioa
emateko zentru espezializatuetan, gero eta baliabide material gehiago eta gero eta
kalifikazio hobeaduten mediku eta erizaintzako profesionalak.
2. ERIZAINTZAREN INGURUKO LEGEDIAREN EBOLUZIOA ESPAINIAN
◦ XX. Mendearen hasieran nork betetzen zuen erizaintza arloa?
`Praktikanteak, emaginak eta zaintzaile edo eraizainak (emakumezkoak dira).
◦ Noiz sortu zen Laguntzaile Tekniko Sanitarioaren figura?
1952
◦ Zer da DUE? Noiz sortu da?
“Diplomado Unibersitario en Enfermeria” 1977an sortu zen.
◦ 2010. Urtetik aurrera nolako titulazioa da Erizaintzakoa?
Gradu Unibertsitario 4 urteko formakuntzarekin.
◦ Zein urtetan onartzen da ofizialki Erzaintzako Zaintza Osagarriak Lanbide
Heziketak Erdi Mailako ziklo moduan?
1995
3. ERIZAINTZAREN ARRETA PROZESUA (PAE)
◦ Kasu praktikoa:
Traumatologiako solairuan larrialdietatik etorri berri den pazientea dugu. 85 urteko gizona
da. Behaketa eta elkarrizketa ondoren hauek dira jaso ditugun datuak:
1- Eskuineko aldakaren haustura du, ohetik ezin altxatu dago
2- Konsziente dago, bai denbora bai espazio aldetik orientatuta, kolaborazio eskasa
3- Itxura: ilea zikina, azal zikua eta atzazkal luzeak
4- Jangartxu (jateko gogorik ez), hortzak egoera txarrean, control fekala, aldizkako gernu-
inkontinentzia.
5- Tristura handia. Emaztearen heriotzatik bakarrik bizi da, nahiz eta seme- alabek maiz
bisitatzen duten.
Paziente honen beharrizanak zehaztu itzazu. Horretarako jarraian duzun fitxa bete. Ondoren
fase bakoitzean emango diren urratsak zehaztu.
OSASUN-SISTEMA
Pertsonen, kolektibitateen eta ingurunearen osasuna sustatu, babestu eta berreskuratzea du helburu.
Eratzen dute:
-Erakundeak
-Ekipamendua
-Lankidego
Sistema sanitario horri “Sistema Nacional de Salud” deritzo, eta estatuak koordinatzen dituen autonomia-erkidegoen Osasun Zerbitzuek osatzen dute.
Estatu espainiarreko osasun sistemaren historia (Sistema sanitarioaren hastapenak)
1.900etik aurrera sektore desberdinetako aseguruak sortzen dira
1919an INP (Instituto Nacional de Previsión) sortu zen, aseguru guztien kudeketaz arduratzen zena.
1942an “Ley del Segur Obligatorio de Enfermedad (SOE) izenekoa onartu zen, langile eta pentsiodun guztiak eta beren familiak babesten zituen.
1974an, “Ley General de Seguridad Social” onartu zen, ondorengo ezaugarriek zituen: mediku, pediatra eta ginekologoarenhautaketa librea, osasun-erakundeen interakizazioa, teknologia, ospitale handietan inbertsioak...
OSASUN SISTEMA MOTAK
1. Eredu liberala edo merkatu librearena
Ezaugarriak:
-Osasuna kontsumo gaia da.
-Kudeaketa orokorra da zerbitzuagatik ordaintzea.
-Eskaintza-eskaera legean oinarritzen da.
-Estatuaren ekarpena osasun arretan eskasa da.
-Estatuak eskaintzen duen arreta apurraren onuradunak honako hauek izango dira: txiroak eta baliabide gutxiko pertsonak urgentzia kasuetan; amak eta umeak. Ad:Estatu Batuak.
2. Eredu sozialista
Ezaugarriak:
-Estatuak finantzatzen du osasun sistema bere osotasunean.
-Doako kobertura unibertsala eskaintzen du.
-Berdina da populazio osoarentzat. Ad: Cuba
3. Eredu mistoak (osasun publikoa eta pribatuaelkarrekin bizi dira)
3.1 Bismark eredua: estatua da osasun autoritatea, berdina da populazio osorentzat, osasun prestazioak bermatzen ditu kuoten ordaindean. Ad: Frantzia.
3.2 Beveridge eredua: estatuak osasun publikoak finantzatzen du, berdina da populazio osorentzat, Ad: Espaina, Portugal..
Osasun sistemaren finantziazioa
Autonomi-Erkidegoen esku dago.
Zergaren bidez lortzen dute dirua.
BEZ, PFEZ, hidrokarburoen gainekoa, alkohola eta tabakoarena
SISTEMA SANITARIOAREN KONTZEPTUA
Sistema sanitarioa* pertsona, talde eta ingurumenaren osasuna sustazeko, babesteko eta berreskuratzeko erabiltzen diren instituzioen, langile espezializatuen eta ekipamenduaren bilduma da. Gurea Osasun-Sistema Nazionala deitzen da eta Autonomia Erkidegoen Osasun-Zerbitzuek osatzen dute, Estatuak koordinatzen du. Administrazio Publikoek instituzio pribatu batzuekin ere hitzarmenak zerbitzu batzuk emateko. Horregatik esaten dugu modelo mistoa dela.
INSS, INSERSO ETA INSALUD
INSALUD*
(Instituto Nacional de la Salud/Osasun-Institutu Nazionala):
Gizarte-Segurantzako zerbitzu sanitario publikoak kudeatzen zituen, transferentziarik gabeko Erkidegoetan. Baina 2002an, INSALUD INGESA (Osasun-Kudeaketarako Institutu Nazionala) bihurtu zen Ceutan eta Melillan Segurantza Soziala kudeatzeko, zeren eta beste Erkidegoetanetan konpetentziak traspasatu egin ziren. Espainiar Gobernuko Osasun eta Kontsumo Ministeritzaren menpe dago.
INSS*
(Instituto Nacional de la Seguridad Social)/Gizarte-Segurantzako institutu Nazionala:
Gizarte-Segurantzako prestazio ekonomikoen administrazioaz eta kudeaketaz arduratzen da. Indemnizazioak, bajak, minusbaliak, jubilazioa, amatasuna.
INSERSO*
(Instituto Nacional de Servicios Sociales/Gizarte-Zerbitzuetako Institutu Nazionala):
Gizarte-zerbitzu osagarriak zuzendu eta pentsioak kudeatzen ditu. Adinekoen, ezintasunen bat duten taldeen eta populazio marginatuen prestazioen kudeaketaz arduratzen da.
Aipatu erizaintzako laguntzailearen berezko zazpi zeregin eta egin ezin dituen hiru jarduera.
7 ZEREGIN:
- Gaixoak garbitzea, langile sanitario tituludunei lagunduz gaixoaren egoerak hala eskatzen duenean.
- Gaixoei pixontziak eramatea eta kentzea, horiek garbi edukitzeaz arduratuz.
- Sendaketetarako orgak eta bertako materiala garbitzea.
- Janari-orgak hartzea eta janaria banatzea.
- Gaixoei janaria zerbitzatzea, erretiluak, mahai-tresnak eta ontziak arretaz utziz eta kenduz.
- Jaten ematea beren kabuz jan ezin duten gaixoei, zaintza bereziak behar dituzten kasuetan izan ezik.
- Solairuko arropa zuria sailkatzea eta ordenatzea, arropa berriak jartzeko.
EGIN EZIN 3:
- Medikuei ebakuntza kirurgikoak egiten lagundu.
- Medikuari zuzenean lagundu kanpoko kontsultetan.
- Sendagairen bat ez den beste edozein tratamendu eman