Gizarte identitatea

ANIMALIA KULTURALA

: Ez da erreza giza izaera zerd en ezatea.Horregaitik, giza izaera zer den finkatzeko,lehendabiziz ezaugarri biologikoak aztertzea komeni da.Behereala konturatuko gara gizakiak bberezkoa duela muga horiek gainditzeko eta kulturari irekitzeko premia.
Gizakia animalia bitxia da, haren izaera biologikoak ekonomiari,zientziari erlijiorai...Gizakia berazanimalia kulturala da. Kultura moldatzeko modu eraginkorra ere badahizkuntza sinbolikoa eta teknika,besteak beste. Gizakia gai da munduan orientatzeko,esperientziaren komplexutasuna murristeko,arriskuei aurre egiteko konfiantza bereganatzen du.Kulturaren mundua gizakiak sortu du,gausak asmatzeko eta guzei aurrea hartzeko gaitasunari esker.Oso baliagarria zaio beldurrak usatzeko.Giza izaerak bi alderdi:biologikoa eta kulturala.Gizakiaren berariazko ezaugarri biologikoei esker sortu da kulturaren mundua,eta alderdi kulturalak gure ezaugarri biologikoen moldatzeko gaitasuna areagotzen du. Moldatzeko gaitasun handi horren ondorioz aldaketa itzelak izaten dira.

ZER DA GIZABANAKOA?

Espeziebateko izaki oso da banakoa.Ez du beti esanahi bera eta ez ditu ondorio berdiank eduki.Gaur egun gizaki bakoitza bakarra eta paregabea delako ideia da nagusi, errespetua zor aion norbait. Eskubide batzuk dagozkio.

INDIBIDUALISMOAZER DEN ETA ZER MUGA DITUEN

Indibidualismo posesiboaren teoria: teoria horren arabera norbera da bere buruaren eta bere gaitasunen jabe bakarra, eta haien ordainetan ez dio ezer zor gizarteari.Gizabanako oro nork bere onura atertzen sahiatuko da gizarte harreman orotan, estatuak gizabanakoaren azkatazuna eta ondasunen jabetza pribatua babestu behar ditu.Ez dago gizabanakorik,gizartearekin zorrik batere hartu ez duenik,eta bere burua gizarteraekiko erabt independentezat har dezakenik.Hortik sortu indibidualismo altruista.

SOZIALAK;IZATEZ? Bai, gizakia izatez gizartekoia

Aristoteles dugu jarrera honen defendatzaile nagusia, haren ustez gizakia animalia politikoa da,gizartekoia da izatez.Gabeziaz eta premiaz betetako izakia da gizakia,eta gizartean baitan baino ezin ditu haiek ase.Gai da perfekzioa eta zoriona lortzeko,halakoa baita eta hala eskatzen baitito bere izarak,baina gizartean soilik lor ditzake.Gizakia da gizartean bizi daitekeen bakarra.Ezinbestekoa da arrazoimena izatea.

Ez, gizartean bizitzea ez da naturaren eskaizuna:

gizakia ez da gizartekoa izatez.Gizartea antolamendu artifiziala da.Gizarte gizakion arteko hitzarmen edo kontratu baten emaitza da, eta elkarren arteko borrokoa sahiestea du helburu.

Thomas

Hobbes gizakiari buruzko ikuspegi txarra du(gizakia otsoa da gizakiarentzat)gizakiak jatorrizko egoera hipotetikoan kaosean bizi dira:berekoikeriak bultzatuta,borroka etengabean ari da besteekin.Gizakiak bulkada natural bakkarra du:bizirik irautea eta beharrak asetzea.Egoera horrek ondamena baino ez dakar eta arrazoimenak, irt enbidemoduan agintaritza irmo bat sortzeko modukoa.Elkarrekin bakeanbizitzeko modu bakarra dago,gizartearen buru agintari irmo eta absolutu bat izatea,denen arteanlibreki hautatuta eta legeak ezartzeko ahalmena duena.

EAN-JECQUES ROUSSEAU:

gizakia xaloa eta bakartia da,eta berez ez du gizartearen beharrik biitzeko,baina aldi berean berezko errukia ere badu lagun hurkoekiko.Gizarte antolamendu berdiana izatea eta jendetsua ez izatea. Gizakia ezin da gizarterik gabe bizi.

LEHENGO GFIZARTEAK

Goi Paleolitioan(duela 35.000 urte inguru)lehennego giza taldeak berdintazunezko gizarteak ziren eta funtsean ehiztariak eta biltzaileak. Trukea eta elkarrekikotasuna ziren  ekono iaren oinarri.Denen artean lortzen zituzten elikagaiak eta jan ere bai lortutako guztia zuzen banatuta.Familiaarteko klan haietan eskarmentu handiko gizonezko bat izaten zen buruzagia,eta bitarteko lanak egiten zituzten,baita aholku eman ere,erabakiak hartzen laguntzeko, nomadak ziren,eta beraz txabolak lizeak edo babeslekuak zituzten bizileku.

NEKAZARITZA GIZARTEa duela 10.000urte inguru hasi zen.Garatu gabeko nekazartza zen,(ehiza larria-toki irekietakoa,biztanle kopuruak gora egin zuen.Baliabideak nolabait aurkitu egin behar, eta laborantzara eta zenbait animalia-espezie hartzera jo zuten.Gero sedentarioak ziren(ondasunak pilatzean eta kontrolpean birbanatzean oinarritutakoari.Produkzioa areagotu.Soberakinak pila zitzakete.Buruzagitza ez zen jada hainbaten kontua;tribuaren esku zegoen.Elikagaiak  eta ondasunak biltzeko eta gordetzeko boterea zuena zen tribubura.Urritasun garaietan herritarren beharrak asetzen zituen,buruzagiak eta mendekoek bakoitzak bere hierarkia mailaren araberako bizimodua izatea lortzen zen.Batzuk buruzagi guerrariark ziern.

ESTATU SORTU BERRIAk-
Botera zentralizatuta egotea/-Gizartea ere maila gehiagotan banatuta egotea/-funtzioak argi eta garbi banatuta egotea/-Ondasunak batere berdintasunik gabe banatuta egotea/-hiri garapena egotea/´-kultura garapena egotea.(hainbat teknika berri garatzeak nekazaritza intensiboari eman zion bide.Produkzioak gora egin zuen.Gizarte bizitza aberastu.Ekonomia hazkundearen ondorioz merkataritza sortu eta kulturra adierazpen berriak agertu.Gizarte antolamendu berri hori estatua Ekialde Hurbilean agertu zen K.A 3500.Mesopotamian

KUTURAREN EZUGARRI ANTROPOLOGIKOAK:

kultura materiala eta kultura mentalaren erizketak egin dituzte.Lehena produktu materialak eta tresnak osatzen dute.Bigarrena gizarteko sinesmenak, balioek eta arauek.Edwar Tylor kulturari buruzko lehen definizio espirituala.Historian egindako emaitza da,gizarteko faktore bat,hainbat sinbolo partekaturen sistema.Ez dago kultura gabeko gizakirik.

SOZIALIZAZIOA ZER DEN ETA NOLA GERTATZEN DEN:

sosializazioaren bidez gizabanako bakoitzak bere gizarteko ultura bereganatzen du norberaren  identitatea garatzen du,eta pertsona egiten da.LEHEN MAILAKO SOZIALIZAZIOA:etpa garrantzitzuena da.Gizabanakoa gizartean sartzea du helburu,haurtzaroan gertatu.TV eta Lehen ezkuntzak eragin naberman du.Rolak jarrerak eta balioak hartzen ditu, gero orokjortze prosesua gertatzen da.Alderdi emozionalak ere berebiziko eragina du.BIGARREN MAILAKO SOZIALIZAZIOA:mundu instituzionalak barneratzen dira,Beste sozializazioeragile batzuk sortuko dira:lan erakunde politikoak eta erlijio erakundeak.Haurrak inguruan dituen besteak impostuak izaten dira, ez berak aukeratutakoak.Zer gizarte esparrutan sartu nahi duen erabaki ahal izango du eta bertako arauak bereganatuko ditu.Gizarte elkareragink ez du hainbesterainoko garrantzia afektibititaren aldetik, eta gizarte rolak nahiko anonimoak dira.Teknika pedagogiko berezi eta konplexuen bidez indartu behar izaten dira.Hazkuntza krisiak.BIRSOZIALIZAZIOA: sosializatu den gizarteaz bestelako gizarte bateko kultura eduka edo bestela bere gizartean bertan erabateko aldaketaren bat gertatzearen ondorioz gizarte horretako eduki berriak.Lehen mailako sozializazio antzekoak dira.Ordura arteko ikuspegiak bertan behera geratzen dira,eta bestetik bestelako identifikazio bat sortzen da.Krisi sakonen ondorioz gertatu ohi da.

TRADIZIOA:

atzetik dajrguna  da tradizioa,gure aurrekoak landu eta gero jasotzen duguna.Ezauzpideek,bizipenek sinesmenek..Osatzen dute tradizioa.Prozezu historiko baten emaitza dira.Prozezu horren bitartez gauzei zentzua emateko moduak helarazten dizkiete aurreko belaunaldikoek ondonrengoei,bai eta  boterea eta aukerak ere.Tradizioa  bestalde aginpide mota bat ere bada,mugatu eta baldintzatu egiten baikatu nolabait.Jakinduria eskerga ordainezina ere bada,horri esker ez gara behien eta berriz hutsetik hasi beharrik,eta mundua ulertzeko eta gure gizartean moldatzeko laguntza ematend digu,lehenengo eta funtsezko laguntza emen ere.Gizakiak beti du tradizioak onartzeko edo haiei uko egiteko askatazuna.

AZPIKULTURA ETA KONTRAKULTURA:

azpikultura /kontrakultura kultura nagusiaren kontrako mugimenduari esten zaio.Kultura eta gizarte alternativoa proposatzen dute.Hiri tribuak,gizarteari erasotzen dieten taldeak,gizarte talde alternativoa

.KULTURA ETA ZIBILIZAZIAO:

zibilizazio hitza civis(hiritarra) eta civitas(hiria) terminoetatik dator.XVIII beste esanahi bat eman.Hasieran gizakia basatia da,eta urratzez urratz egoera perfektua beregantzen du.Gizadi osoaren aurrerapena da.OHIKOENA-elkarrekin zerikusia duten zenbait kulturak ezaugarri orokorretan lortutako sintesia da zibilizazioa.