Giza adimena

4. GAIA: IKASKUNTZAREN IKUSMOLDE KOGNITIBOAK

4.1.J. PIAGET : ALDAKETAREN PROZESUAK

Oinarrian, Berak biologian egindako ikerketak: Moluskuen adibidea

Ondorioz aztertu

: Espezie guztiek oinarrizko Bi joera heredatzen zituztela:

Adaptazioa Eta antolaketa

Ingurunera moldatzearren portaera aldatzen dugunean → Adaptazioa Portaeraren aldaketa hauek→ Aldaketak (organismoaren egituran eta Antolaketan)

Behaketa

:  Ur lasaietatik ur bizietara lekualdatuak izan Diren moluskuengan gertatutako aldaketak.

-     Ur bizietara adaptatzeko, hankarekin mugimendu indartsuak → Maskorrean eragina: Zabalagoa eta motzagoa bihurtu.

ADAPTAZIOA

Asimilazioa

: Iraganeko esperientziaz baliatzea/ Jokabide ezagunak (leihoa irekitzeko eskema ezagunak)

Akomodazioa

Egoera berriari Erantzuteko iraganeko esperientziak balio ez duenean, eta portaera berri bat Azaltzen denean. Eskema berri bat sortzen dugu. Osogoa. ( leihoa beste modu Batera irekitzen da)Hauen bidezko adaptazioak era berean aldaketak sortu Egitura kognitiboan. Aldatzen diren barruko egiturei eskemak deritze.

Eskemak

Pentsamenduaren oinarriak Dira. Etengabe garatu.

Adimena

Egoera konplexuetan adaptatzeko gaitasuna edo ahalmena.

ANTOLAKETA: ESKEMAK

Aldatzen Diren barruko egiturak. Pentsamenduaren oinarriak.Adaptatzeko eskemak Erabiltzen ditugu. Egoera desberdinetan martxan jartzen ditugun ekintzak.Antzeko Egoeratan errepikagarriak dira. Etengabe aldatzen dira, esperientziarekin eta Adinarekin ugaldu eta konplexuagoak bihurtu.

DESADOSTASUNAREN PRINTZIPIOA

Egoera ezagunetan= Ezagutzen ditugun eskemak erabili.
Prozesua errepikatuz Automatizatu egingo da. (gure etxeko atea irekitzea)
Antzeko egoeratan eskema ezagunak ez dute funtzionatuko. Ezagunak Diren eskemetan aldaketak egin behar.

Egoerari Aurre egitean aurrerapen bat gertatuko da geure eskemetan

(leihoak beste Modu batera irekitzen den leihoa irekitzea)

Egoera erabat ezberdina bada, baliteke gure eskema Sailaren barruan eskema egokirik ez aurkitu. Arazoa konpontzeko ez da gai.

Eskema berririk ez, aurrerapenik ere ez

(leihoaren adibidea hiru urteko haur batentzat, honentzat egoera hau oso Berria, seguraski ez du asmatuko)

Adimena

:      Gero Eta konplexuagoak diren egoera berrietara adaptatzeko gaitasuna edo ahalmena.

Gizakiarengan bilakatutako adimen garapena → Adaptazioaren ondorioa.

4.2. J. PIAGET: ALDAKETAREN ARRAZOIA

Adimen Prozesuetan gertatzen diren aldaketen arrazoiak lau faktore:

Herentzia

Genetikoki programatuta Dauden aldaketa biologikoen agerpena. Oinarrizkoena.

Ekintza

Ingurunean jokatuz, eginez, esperimentatuz,… ematen dira Aldaketak. Garrantzi handia.

Gizatransmisioa

Kulturak eskaintzen dioguna berenganatzea. G-T( giza transmisioa) gabe etengabe Asmakuntzan.

Orekakuntza

Gertaera Bati aurre egiteko martxan jartzen ditugun eskemak funtzionatzen dutenean→ Oreka. Gertaera bat pertsonaren eskemetan sartzen es denean → desoreka.

4.3.L. VYGOTSKY: IKUSPEGI HISTORIKO-KULTURALA . SARRERA

Ikuspegi Honen arabera, haurraren garapen psikologikoa helduekiko eta beste haur Garatuagoekiko elkarreraginaren bidez gauzatzen da. Garapena sortzeko Gizarte-prozesu horretan bi printzipio azpimarratu behar dira:

1) Honen arabera, psikismoa gizartearen mailatik gizabanakoaren mailara eratzen Da, alderdi inter pertsonaletik intrapertsonalera.

2) Honek dioenez, ikaskuntza eta gizarte-elkarreragin guztiek ez dakarte Aurrerapen ebolutiboa, garapen bihurtzen diren elkarreraginak haurraren “Hurbileko garapen zonaldea” deiturikoan kokatzen direnak dira.

4.4. L. Vygotsky: Hizkuntza eta hizketa pribatuaren zeregina

Honek Pentsamenduaren (adimena)
Eta hizkuntzaren (hizketa) arteko erlazioa aztertu.

Hasieran Banan bana garatzen dira. Haurrak, hizketa, pentsatzeko eta bere jokaera Erregulatzeko erabiltzen hasten denean, bi prozesuak elkartzen dira. Pixkanaka Hizketak garapenean eta ikaskuntzan eragin handiagoa izango du. Geroago, Barneko hizketan bihurtuko da eta pentsamena erregulatzeko erabiltzen du.

Vygotskyren Iritziz, arazo bat dugunean hitzekin eta esaldi motzekin pentsatzen dugu. Haurrak, sarritan, arazo baten aurrean dagoenean, bere buruarekin hitz egiten Du. Norberak bere buruarekin hitzegiteari, Vygotskyk, hizketa pribatua deitzen Dio.

Piaget-ek Haurren hizketa pribatua “hizketa egozentrikoa” bezala izendatu zuen. Kideekin Desadostasunak dituzten heinean, haurrek hizketa sozializatua garatzen dute. Haurrak heltzen doazen neurrian hizketa pribatua desagertzen joango da, Hizketatik marmarrera pasatzen dira eta gero ezpainetako mugimenduak egiten Dituzte baina isilean.

4.5.  L. Vygotsky: Garapen mailak. Aldamioak

Vygotsky-k Hurbileko garapen zonaldean ematen den ikaskuntza eraginkorragoa dela dio. Honek hiru maila bereizten ditu:

Garapen Erreala

: Pertsonak lortutako garapen Maila. Momentu jakin batean pertsonak bakarrik egiteko gai dena.

Garapen Potentziala:

Bakarrik egiteko gai ez dena.

Hurbileko Garapen Zonaldea:

Garapen potentzialaren eta Errealaren arteko distantzia. Arazo bat bere kabuz konpondu EZ //laguntzarekin Arrakasta izan BAI

ALDAMIOAK

Irakasleak Ikasleari ematen dion laguntza deskribatzeko erabiltzen dugun hitza.