Giltzadura motak
Enviado por Chuletator online y clasificado en Biología
Escrito el en 
vasco con un tamaño de 11,56 KB
MUGIEZINTASUNA
MUGIESINTASUN-SINDROMEA:
mugimendu-funtzioak hondatzeagatik eguneko jarduerak egiteko gaitasuna murriztea edo galtzea. Ezaugarriak: Ariketarekiko tolerantzia murriztea, giharren ahultasun etengabea, Automatismoen eta gorputz-jarreren erreflexuen galera.
FAKTOREAK
ZAHARTZEA: Hezur-masaren eta gihar-masaren galera, eta ibileraren eta jarreraren asaldura
ZENBAIT PATOLOGIAK: Hezur eta giharreko gaixotasunak, bihotz-eta arnas gaixotasunak, gaixotasun neurologikoak, psikologikoak, ahultasun orokorra…
INGURUMENA: Laguntza teknikoen falta: makilak…
ALDERDI PSIKOSOZIALAK: bakardadea, beldurra…
GAIXOTASUN BATEN ONDORENGO SUSPERRALDIAN OHEAN EGON BEHARRA
MUGIEZINTASUN-MOTAK
ARINA: Autonomia mantentzen du eta gai da jarduera normalak egiteko. Laguntza makanikoa erabili dezake
MODERATUA: Jarduerak zailtasunez egiten ditu. Autonomia murriztuta da. Laguntza mekanikoa eta pertsonen laguntza behar ditu, baina ez guztiz.
GUZTIKOA EDO LARRIA: Oheratua. Ohetik besaulkira eta besaulkirik ohera soilik mugiten da. Erabateko laguntza behar du, mekanikoa eta pertsonena.
OHEAN MUGITU EZINIK EGOTEAK DAKARTZAN ZENBAIT ONDORIO
ARAZO ORGANIKOAK: Indarra galdu, kontrakturak, arnasketa-arazoak, presio-ultzerak…
ARAZO PSIKOLOGIKOAK: depresioak, erortzeko beldurra…
ARAZO SOZIALAK: Isolamendu soziala, instituzionalizazioa
MUGIKORTASUNAZ ARDURATZEN DIREN ORGANISMOKO SISTEMAK
Aparatu lokomotorea da, mugikortasunaz eta inguruarekiko harremanaz arduratzen dena.
APARATU OSTEOMUSKULARRA: mugimendua burutzea, gorputzaren sostengua eta barne organoen babesa
NERBIO-SISTEMA: Zelula guztien funtzionamendua kontrolatu eta aparatu osteomuskularrak burutuko dituen mugimenduak agindu.
APARATU OSTEOMUSKULARRA: HEZUR- ETA GIHAR- SISTEMA
Gorputza eusteko lanean eta mugimenduan parte hartzen du. FUNTZIOAK:
EUSTEA: Organismoaren ehunak eta organo bigunak lotzen dituen egitura gogorra da
BABESA: Barrunbeetan dauden organoak babesten ditu
MUGIMENDUA EMATEA: Hezurrek eta artikulazioek palanka egiten dute bertatra lotzen diren giharrak uzkurtzen direnenan.
HEMATOPOESIA: Hezur-muinak odol-zelulak ekoizten ditu
GORDAILUA: Hezurretan gatz mineral biltzen dira
HEZURRAK
Gogorrak dira eta zutik eusteaz arduratzen dira. 205 daude. Giharren euskarri dira. Gorputzari sostengua ematen dion egitura zurruna. Barne-organo babesteko balio dute. Gatz-mineralak eta kolagenoa dira osagai garrantzitsuak.
HEZUR MOTAK:
ITXURAREN ARABERA:
LUZEAK: Zabalera, lodiera eta luzeera. Femurra, humeroa eta tibia
MOTZAK: Kubo-forma. Eskuetako karpoetan eta oinetako tarsoetan
LAUAK: Meheak dira eta itxura okerra dute. Buruezurra, eskapula eta sahietsak bereiziki
IRREGULARRAK: aurreko taldeetan ezin direnak sartu
ANTOLAKETAREN ARABERA
ESKELETO AXIALA:
Buruko, enborrekoak eta bularraldeko hezurrak osatzen dute.
BURUKO HEZURRAK: Burezurrak eta aurpegikoak.
BUREZURREKOAK: Ezin dira mugitu, loturik daude. Zortzi dira
AURPEGIKOAK: Hamalau dira
ENBORREKO HEZURRAK: Bizkarrezurrarenak, esternoia eta sahietsak.
51 dira.
BIZKARREZURRA: Burezurraren eta gihar lotura izan, sahietsak finkatu, eta orno-muina babestu. 33 Hezur: 7 zerbikal, 12 dortsal, 5 lunbar, 5 sakro, eta 4 koxsis.
SAHIETSAK: 12 dira albo bakoitzean. Lehenengo 7 bikoteak bularezurrarekin lotzen dira (egiazko sahietshezurrak) hurrengo 3 bikoteak kartilago baten bidez lotzen dira (sahietsezur aizunak) hurrengo 2 laburrak dira eta ez daude lotuta (sahietsezur lokak). Bular-kaiola eratzen dute. Birikak eta bihotza babesten ditu.
ESTERNOIA EDO BULAREZURRA: Saihetsak eta klabikula lotzen dira. Xifoide apendizea dauka
ESKELETO APRENDIKULARRA
SORBALDA-GERRIKOA: Goiko gorputz-adarrak eskeleto axialarekin lotzen ditu
GOIKO GORPUTZ-ADARRAK: Goitik behera, humeroa, erradioa, kubitua eta eskukoak (karpoa, metakarpoak eta hatzetako falangeak) (proximala, erdikoa eta distala). Karpoan esfenoidea dago eta guztira 8 dira.
PELBISA EDO SABEL GERRIA: Bi koxalak
BEHEKO GORPUTZ-ADARRAK: Goitik behera, femurra, errotula, tibia, peronea eta oinetakoak (tarsoa, metatartsoak eta behatzetako falangeag). Tarsoan kalkaneoa (Orpoaren hezur gogorra) eta astrafaloa daude, guztira 7 dira.
ARTIKULAZIOAK
Hezur edo segmentuen arteko lotuneak. Hiru mota daude, mugitzeko duten gaitasunaren arabera:
SINARTROSIA: Mugikortasunik ez duten giltzadutrak. Hezur lauen artean agertzen da
ANFIARTROSIA: Mugimendu gutxi duen giltzadura. Ehun kartilaginosoz lotzen dira eta mugitzeko ahalmen mugatu hori ematen die.
DIARTROSIA EDO SINOBIALA: Higidura handia dute. Zuntzezko ehun konektiboz osatutako lotailuz eta inguratzen dituen artikulazio-kapsula baten bidez lotzen dira.
Kartilago batez babestuta daude. Kapsula sinobial baten barruan kokatzen da, eta kapsula likido sinobialez beteta dago. Artikulazioetan lotailuak eta tendoiak daude.
LOTAILUAK: zuntz konektibo multzoa. Hezurrak lotzen dituzte, eta artikulazioari egonkortasuna ematen diote:
TENDOIAK: zuntzezko kordoi zuria, muskulua eta hezurra lotzen dituena.
GIHARRA
GIHARRA: organo uzkurkorra, zuntzez osatuta eta mugimendua sortzeko balio du. Energia mekaniko bihurtzeko erantzukizuna du.
Bi gihar-mota daude:
ILDASKATUA:
ESKELETO-MUSKULUA:Hezurrei atxikitzen zaien muskulua, gorputz-mugimenduetan, hizketan eta arnasketan parte hartzen duena.