Zergatik gara izaki moralak

Gizakia izaki morala da,(animaliak...Automatikoki...Muga natura...)Gizakiak izaera batekin jaiotzen gera naturak  eta gizarteak emandakoa,baina ez da betirako aldatu daiteke.Gure bizitzan aukeratzen dugun bidea justifikatu behar dugula sentitzen dugunez izaki moralak gara.

Printzipio batzuk beste batzuk baino hobeak iruditzen zaizkigu.Printzipio morala,zer dagoen ono eta zer gaizki bereizten du,gure jarduera kotrolatzen du kontzientzia moralak. Prontzipio moralen zeregina:Printzipio orokorrak(egia estea..)bizitzan gauzatzea,ahu da, praktikoak bihurtzea,praktiko bihurtu ondoren kontzientzia moralak egindakoaren autokritika egiten du.

ASKATASUNA: Ekintzaren erantzulea izateko bigarren baldintza askatasuna da.Zer da askatasuna?Behin helburu bat ezarri ondoren,nork bere egiteak menperatu eta zuzentzeko ahalmena da askatasuna.Bi askatasun mota daude, Konpo askatasuna eta Barne askatasuna.-Barne askatasuna: Norbaitek hautatzeko gaitasuna izatea aukera askoren artean adimenak aztertuta,inoren eta ezeren eraginik eta eragozpenik gabe.Askatasun osoz jokatzen dugula pentsatzen degu baina ez horrela,norbaitek kanpotik ezarritako bideei jarraitzen diegu eta publizitateak duen eragina hain handia da barne askatasuna kolokan dagoel gaur egun.-

Kanpo askatasuna

:Jarduteko askatasunaz ari gara,hau da,askatasun fisikoaz,horra eta hara joateko aukera izateaz,eta askatasun publikoaz:askatasun hauek hartzen dira kontuan (zibila,politikoa..).Diktaduretan bi askatasun hauek mugatzen dira(ez hauteskunderik..) eta gehienetan askatasun fisikoa ere bai(jendearen joan etorriak oso kontrolaturik daude). Bestetik ideia aniztasuna debekatzen da,intelektualak ezabatu behar dira,publizitatearen kontrola oso garrantzitsua iritzi publikoa eta bertsio ofizialak sortzeko. Barne askatasuna ukatzen da jendearen hautatzeko aukerak bideratu egiten direnean.

DETERMINISMOAK: Egia da ez garela erabat aske ezin dugulako erabaki sexua gurasoak..

Hautatzeko gaitasuna baldintzatuta dago baina determonaturik gaude?Hori baieztatzen dutenek askatasunez jokatzeko aukera ukatzen dute,pentsamendu hauek determinismoak dira.1.Det Kosmologikoa:Patuak ,den dena halabeaherrez gertatzen da, gizakiak ezin du ezer egin pauta aldatzeko haren esanetara gaude.Zoriontasuna ezin dugu bilatu kanpoko ongietan(ondasunak) barne bakean baizik.Barneko onfiak lortu zoriontsua izateko.

2.Det Fisiologikoa:Gure gorputzkera eta gure izaerak kode genetikoan idatzita daude.Beraz jaiotzen geranetik izaki onak ala gaiztoak garen dakigu.Teoria honen arabera ,erantzunkizun morala eta legezkoa deagertuko lirateke.

3.Det Teologikoa: Jainkoa orojakilea da,badaki nola jokatuko dugun etorkizunean, ezin dugu ezer egin hori aldatzeko eta zerbait egitea posible abalitz jainkoa baino boteretsuagoa izango ginateke eta hori ezinezkoa da.

4.1.Det Psikologikoa:motibo indartsuenak,nahimena determinatzen duela eta ez dagoela askatasunez aukeratzerik(astoaren adibidea)

4.2.Det Pskoanalitikoa:Pertsona baten bizitza animikoan,instintoaren eta errepresioaren arteko oposizioa gertatzen da.Instintoak nahi duena ez dago gure kulturan ondo ikusita eta errepresioak gordetzen ditu inkonzientean.Instinto horiek ezkutatuta daude, ez dira ikusten baina egon badaude baina ezkutatuta eta askotan gure ekintzak bideratzen dituzte

5.Heziketazko det:Heziketan hobetzat arturiko jokabideak sarien bitartez indartu behar direla,subjektuak libre sentitukoa da askea izan gabe,egingo lituzkeen aurkerak,jaso duen heziketak baldintzatuta egonogo liratekeela.

6.Det Ekonomiko maxista:Gizartearen azpiegitura edo antolaketa ekonomikoa historian aldiak eta beraietan gertatzen diren gizabanakoen kontzientzia pentsaerak eta portaerak baldintzatzen dituzte.SIstema ekonomikoak baldintzatzen du kultura eta kultura horren barruan dagoen guztia(izakiak barne)

GIZAKIAREN EKINTZAK

Izakien artean gizakia bakarrik da gai ekintza moralak egiteko.-Eginten dugun guztia ez da ekintza morala,batzuk inkontzienteki egiten ditu:aranasa,lo egin.Edo mekanikoki
: Jantzi,ibili… edo beharragatik
: jan edan….Ekintza horiek ez dira ekintza moralak ez baitira libreki eta kontzienteki egiten.-Lan eta estetika zenbait ekintza:biolina jo,olerkiak idatzi eta ordanagailuak programatu,nahiz eta konzienteki egin eta libreki ondorio praktukoak izan, ezin dira ekintza moraltzat hartu.-

Ekintza moralak

Arau batzuen menpe jarri behar dira ekintza moralak, gizakiek libreki eta kontzienteki egiten ditugulako eta beste pertsonengan ondorioak dituztelako.Ekintza moraltzat hitz egiten dugunean moralaz eta etikaz hitz egin behar degu.MORALA:Zer egin behar dut?Galderari erantzuten.Gizakiaren portaera gidatzen dituzten arauak lantzen ditu,ekintzak erregulatzea bilatzen duten jokaera arauz osatuta dago morala,adibidez: gezurra esan behar dut ala egia?.ETIKA:Arau moralak deitzen ditugun horiei buruzko hausnarketa da,etikak hausnartzea ea gizarte jakin batean arauak beharrezkoak ote diran,baiezkoa bada arguidatzea zergaitik babestu arau batzuk eta ez beste batzuk.