Frankismoa azken errepresio neurriak

1957An Frankok gobernu aldaketak egiten ditu. Franko falangistak kendu eta haien ordez Opus Deiko partaideak hautatu zituen Frankok. (falangistek proposatutako sistema ekonomikoa ez da bideragarria). 1959 egonkortze plana(espainiaren ekonomia nazioarteko ekonomiaren barruan sartzea) egiten da. Maileguak eskatzen dira Nazioarteko erakundeetan.Txanponaren parekotasuna jarri. Maileguen eta soldaten mugak jartzen dira. Garapen planak egiten dira. Honen emaitzak izango dira positiboak 60ko hamarkadan, baina, lehen momentuan lan asko galdu ziren eta gobernuak ez zuen sarrera nahikorik izan behar ziren erreformak egiteko. 1957 EEE agertzen da. (Europako elkarte ekonomikoa). Espainia eskatzen du sartzeko baina uko egiten diote erregimenaren ideologia politikoagatik.60ko HAMARKADA: 13. Ekonomia: “Desarrollismoa”. · Ideologia ekonomikoan aldaketa (aprobetxatu behar zen EEEaren inguruan eta Europako bultzada ekonomikoa) · 1959 Egonkortze plana egin zen Espainiako ekonomia nazoiartekotzeko. Lehen momentuan egin zen ajustea (dohitzea), baina BMk eta FMIk emandako maileguekin azpiegiturak garatu ziren. · 1960 Desarrollismoa: Laureano Lopez Rodok nazioarteko egoera aprobetxatuz ematen dizkio laguntza ekonomikoak, zergetan eta maileguetan, inportazio eta esportazioetan, datozen enpresei inbertsioak egin ditzaten. Horretarako hautatzen dira hiri batzuk garapen plan bakoitzean eta datozen enpresak kokatzen dira han. Eman ziren 3 garapen plan, lau urtekoak. Lehenengoan hirirk inportanteenak izango ziren Zaragoza, Vigo, Valladolid,.... Bigarrenean VAlencia eta beste batzuk. Hirugarrenak ez zuen arrakastarik Petrolioaren krisia eman zelako. Plan hauetako emaitzak onak izan ziren, lortu izan zelako BPGren hazkundea, Errenta per capita handitzea, merkatua zabaltzea, kontsumoa indartzea. · 1. SEKTOREA: Nekazaritzan, 50eko hamarkadan kolonizazioak eta soroen kontzentrazioa eman ziren, 60ko hamarkadan mekanizatu zen nekazal exodoa sortuz. · 2. SEKTOREA: Garatu gabeko merkatua eta lanesku merkea aprobetxatuz automobilen, kimika eta kontsumoko multinazionalak agertzen dira. · 3. SEKTOREA: Turismoa elementu erabakiorra da merkataritza balantza orekatzeko eta industrializazioa bultzatzeko kapital nahikoa ematen du. O Europako sistema ekonomikoakà oporrak ordainduta/ bizibaldintzen hobekuntza/ kultura handitzea langileen arteanà kulutrak ezagutzeko gogoa o 1950à ½ milioi o 1960à 6 milioi o 1970à20 milioi 8.2..- GIZARTE ETA KULTUR ALDAKETAK · 1962: 31 miloi o Baby boom o Nekazal exodoa: 4.000.000 ® nekazal langileak eta jabetza txikiak dutenak § Barruko despopulaketa § Kontrolik gabeko eta espakulazioko hirigintzak § Hiri despersonalizatuak. § Kalte ekologikoak itsasondoan eta hiri inguruetan § Errepideak egin zirenà komunikazioak erraztu / ez zen guztiz modernizatu. · Kanpoko influentzia (turistak, emigranteak, multinazionalak) ® ekartzen dute bizitza modu berriak eta jokabide politiko desberdinak ® ikuspegi tradizionala eta kristaua ordezkatzen da materialismoa, plazer, kontsumoa eta onargarritasuna. Katolisismoa murrizten doa eta geditzen da gizartearen sektore baztertuetan.à Lana guztientzat, Hezkuntza zabaltzea, Sekularizazioa, Tolerantzia Politika. NAZIOARTEKO EGOERA 1956an Frantziak Marokori independentzia ematean Espainiak gauza bera egin behar zuen, Francok NBEn sartu zelako, NBEk ideologia antikolonialista zuelarik. Horregatik, 1957an Espainiak Ifnin gerra txiki bat izan ostean, Marokorekin akordio batera ailegatu zen Espainiak Sahararekin geratuz. Horrez gain, 1967an NBEk Espainiari arrazoia eman zionez Gibraltarreko gatazkan Castiellak mugen jarrera gogortu zuen presio ekonomikoak eginez eta pasatzeko baimenak eskatuz. Azkenik, 1968an Espainiak Ginea Ekuatorialari independentzia eman zion. POLITIKA 1962an Fraga komunikabideen liberazioa egitea proposatu zuen, baina hala ere, poliziaren basakeria kritikatzen zuten intelektualak jazartzen zituzten. Hori zela eta, Orden Publikoko Epaitegia (TOP) sortzeaz gain brigada politiko soziala (polizia politikoa) ere sortu zuten. 1963an Gizarte Segurantzaren Oinarri legeak egin ziren, osasun zerbitzuak edo jubilazioa (ongizate gizartea) segurtatzen zituztenak.1966an prentsa legea sortu zen eta 1970an, Hezkuntzarako Lege Nagusia, Villar Palasik eginda, sistema ekonomiko berriari egokitzeko. ONDORENGOTZA Juan Carlos 1962an ezkondu zen, baina Francok ez zuen erabaki inoren alde. Bazeuden hiru erregegai: Hugo de Borbón, Alfonso eta Juan Carlos. Horregatik, 1965an Juan Carlosek Carrerori eta López Rodóri hurbildu zitzaien, azken hauek bere alde baitzeuden. Azkenean, Frankok Juan Carlos Espainiako Printzea izendatu zuen mugimendu nazionalaren printzipioak zin egin ondoren. 15. Oposizioa Agertzen dira mugimendu aperturistak frankismoaren barnean. 1962.ean ''Contubernio de Munich'' en elkartzen dira Frankoren kontra zeuden guztiak komunistak izan ezik. Eskatu zioten EEEri Espainia ez onartzea Frankismoa irauten duen bitartean eta defendatzen dute Franco hil ondoren transizio demokratiko bat burutzea. Langile mugimenduak agertzen hasten dira: 1961ean Altos Hornoseko greba ematen da. Zapalkuntza itzela eman zen. 1964 ean 2º greba orokorra. Bizitzaren garestitzeagatik, baina hasten dira eskatzen askatasun sindikalak . Unibertsitateei begira irakasle berriak komunismoaren aldekoak dira. 1965 ean Unibertsitatearen manifestaldiak gertatu ondoren gobernuak zenbait irakasle bota. 1968an Pariseko mugimenduaren ohiartzuna- poliziak campusak hartu zituzten. Catalunian 1971an sortu zen Kataluniako Asanblada (nazionalisten eta Francoren kontrakoen elkartea). Abertzaletasunean 1961.Ean ETA gerran ibilitako militar frankista batzuk ekartzen zuen tren bat deskarrilatzen saiatu zen. -1962an ETAren lehen asamblada ematen da non nazioaren askapenaren mugimendu bat bezala definitzen da. Akonfesionalak eta arrazismoaren kontrakoak ziren.-1966an V. Asamblada: ETA definitzen da Nazioaren askapenerako eusko mugimendu sozialista bat bezala. Txabi Etxebarrietak lau fronte antolatu.- 1968 Pardines eta Etxebarrietaren heriotzak eman ziren.- 1970 Burgoseko epaiketa: 15 ETAkide Manzanasen hilketagatik epaituta izan ziren. 70eko HAMARKADA 16. Barne politika. 73.Ean krisia egon zen eta petrolioaren salneurriak igo ziren, bizitza garestitu zen eta etengabeko grebak egin ziren. Munduko krisi ekonomikoa izan zen. 1974an Krabelinen iraultza izan zen Portugalen diktadurazko sistema batetik demokrazioara igarotzeko. Barne politikan, Frankok izendatu zuen JCI ondorengo bezala. Falangistek Matesa kasua agerian jarri zuen eta egunkariak erabili zituzten uztelkeria salatzeko. Frankok gobernu krisi bat eragin zuen falangistak kaltetuz: Opus Deiren "kolore bakarreko" gobernua. 1973an Carrro Blano gobernuburu izendatu zuten bost urtez frankismoa jarraitzeko. 1001an auzia ( CCOOren militanteen epaiketa. Leporatzen zaie sindikatuta izatea). Epaiketa hasi baino lehen, ETAk erahil zuen Carrero. Ondoren, 1974an Arias Navarro aukeratu zuen Frankok eta honek otsailak 12ko izpiritua egin zuen irekiera bat eginez >(oanrtu izan ziren elkarte politikoak sistemaren barnean).. Aldi berean, zentsuraren aldaketarekin, egunkariak eta aldizkari berri batzuk agertu ziren eta hauek etorkizun demokratikoa defendatzen zuten. 17. Oposizioa ELIZA Vaticano II.Etik aurrera eliza Francoren kontra jarri zen, herriaren alde jarriz. Franco hasi zen apaizak atxilotzen. Bilboko gotzaiak eskatu zuen eusko nortasunaren onespena, orduan Frankok bere dimisioa eskatu zuen, eta apezpikuak exkomunismoarekin meatxatu zituen. Pablo VI.Ak Francori eskatu zion Apezpikuen izendatzeari uko egitea, baina Francok ez zuen nahi. Pablo VI.Ak frankismoaren kontrakoa zen Taracon Madrileko kardinala izendatu zuen, . Honek barkamena eskatzen du herriari Elizak gerran izan zuen jarreragtik. Elizaren barruan sortu zen talde bat erregimenaren aldekoa (Guerrilleros de Cristo) atentatuak egiten zuena apaizen kontra. FRANKISMOAREN BARNEKO OPOSIZIOA Alderdi karlistak indarra galdu eta Carlos Hugo erregegaia sozialista, federalista eta autogestionarioa zen. Karlista tradizionalistek hautatu zuten Sixto. Alderdiak galdu zuen bere eragina erregimenean eta haustura bat eman zen alderdian. 1974an UMD sortu zen (batasun militar demokratikoa) ejerzitoaren barnean. LANGILE MUGIMENDUAK 73 krisia eman zen 1974n PCE proposaturiko batzar demokratikoa egin zen. (Komunistak eta antifrankistak). Franco hiltzean nahi zuten; gobernu probisional bat, amnistia, alderdi politikoen legizazioa, askatasun sindikala, erregimen motaei buruzko erreferemduma eta europan sartzea. PSOE ez zen joan. 1974n PSOEko Suresneseko kongresua egin zen eta Felipe Gonzalez hautatu zuten idazkari bezala, nazioarteko sozialistaren laguntzarekin. PCEren aurrean aurkeztu zuten Plataforma Demokratikoa eta Francoren kontrako oposizioan nabarmentzen hasten ziren. ABERTZALETASUNA EAJ berritu zen 70-71an eta PSOEri hurbildu zen. 1974an ETA atentatu bat egin zuen Madrileko kafetegi batean, Arias Navarro honen aurrean terrorismoaren kontrako lege bat egin zuen. Honen kontra zeuden bi ministrari (Pío Cabanillas eta Barrera de Irimo) dimititu zuten. FRANKISMOAREN AZKEN EGUNAK 1975an bi ETA kide (Txiki eta Otaegi) eta FRAPeko hiru kideen fusilamendua (heriotz zigorra) sinatu zuen Francok. Nazioarteko protesta bat egin zen orduan, eta Franco isolamendua pairatu zuen berriro. Orienteko enparantzan elkartzen ziren 1000000 pertsona frankismoren alde. Egun hartan gaixotu egin zen. 1975n Hassan Iiak antolatu zuen Martxa berdea Sahara konkistatzeko bakea erabiltzen, baina JCI amenazatu egin zien. Arias Navarro erreferemdum bat egin zuen honi buruz eta kolonia utzi zuen, baina Maroko inbaditu zuen. Franco 1975eko azaroaren 20.Ean hil zen eta Espainiaren egoera ekonomiko eta sozial on batean utziz, nahiz eta krisian erori, baina betiko arazoak konpondu gabe.