Filosofia jakintza

Enviado por Chuletator online y clasificado en Filosofía y ética

Escrito el en vasco con un tamaño de 7,73 KB

Jakintza Filosofikoa


Filosofia


K.a III. mendean sortu zen baldintza historikoei esker:
-Lehenbizi: Jakin-mina duten gizakiak dira, egia jakiteko berezko joera horrek gauzen zergatiaz galdetzera eramaten du:
-Bigarren: Aisiarako denbora zuten.
-Hirugarren: Mirespena dute. Gizakiari miresgarri zaizkion gauza buruz gogoeta egiteko irrika.
-Laugarren: Testuinguru soziopolitikoa. Lehen mitoetan oinarrituta bizi ziren, baina lehen filosofo-zientzalariak arrazoiz fidatzea erabaki zuten.


Jakintza


Filosofikoaren ezaugarriak:


Arrazoizko jakintza



 Gogoeta da, baina arrazoian oinarrituta, ez irudimenean mitoak bezala.
Kritikoa eta logikoa:arrazoia errealitatearekin egokitzen du eta pentsamenduak     koherentzia izan behar dute.
Jakintza errotikoa edo azkena:
   Errealitatea bere sustraitik adieraztea du helburu. Azkena dela esatean, azpimarratu nahi da ezinezkoa dela errealitateaz adierazten duenetik harago ez dagoela ezer gehiago.
Jakintza historikoa
   Urduria eta bukagabea  izan behar da beti, hau da, ez konformista ez konformista. Filosofiak eman zigun guztiaren azken arrazoia aurkitu nahi du etengabe.

Jakintza profanoa


  Sakratua den guztia adierazteko asmoa du, baina ez hura gurtzeko.
Jakintza arauemailea
Komunitatearen bizitza bideratu duten arauak aztertzen saiatzen da.







 


Jakintza zientifikoa


Filosofiak eta zientziak sorrera bera dute. Biak jakintza kritikoak dira:
-

Zientzia formalak


Ez dago esperimenturik. Koherentea izatea eskatzen zaio, kontraesanik ez egoteko. (Logika eta matematika)
-
Zientzia enpirikoa
Koherentea izan behar du, bere edukiak bat etorri behar du esperientziaren edukiarekin.
Bi azpi-saietan banatzen da:
a)Naturaren zientziak: Mundu naturala aztertzen du eta esperimentazioa da nagusi.
(Fisika, kimika, biologia, psikologia eta geologia)
b)Giza zientzia: Kulturaren munduan aritzen da eta esperientzian oinarritzen da. (soziologia, historia, ekonomia eta politika)


Zientziaren ezaugarriak
-Esperimentasioa:
Zientziak esperimentazioa erabiltzen du, filosofia ordea ez. Horrek ez du esan nahi kontuan hartzen ez duenik. Filosofia koherentea izan behar da zientziaren esperimentazioak ematen duen informazioarekin.
-Zientziaren edukia errealitatearen alderdi konkretua:
Zientzia zientziaren alderdi konkretuak eta zehatzak lortzen ditu. Filosofiak, ordea, globalizatu eta integratu egiten du.
-Zientziak ez du bere buruaz galdetzen:
Zientzialari ez da arduratzen garatzen duen jarduera zientifikoen baldintzez. Filosofiak, ordea, bere buruaz hausnartzen du.
-Zientziak prozesu naturalak lantzen ditu:
Zientziak prozesu naturalaren azalpena ematen du. Ez da arduratzen  jokatu behar dugun moduan buruz hausnarketa egiteak.


Jakintza zientifikoaren metodoak


Metodo induktiboa
Indukzioak baieztapen orokorrak lortzen ditu.Bi mota:
-Bukaera gabeko indukzioa
-Indukzio osatua
Metodo deduktiboa
Emandako zerbaitetatik beste zerbait atera.Bi mota:
-

Dedukzio klasikoa


-Dedukzio sintetikoa edo konstruktiboa.








Jakintza mitikoa


Mitoa narrazio bat da, kosmosaz eta gizakiak kosmosean duen tokiaren interpretazioa. Mitoen mundua batere bereziak dituzten pertsonaiak eratzen dute.
Mitoak alegiazko denbora batean gertatzen dira, ez garai historiko erreal batean.
Guretzat natura gure menpe dago.Antzinako greziarrentzat, ordea, natura batere kontrol ezina eta sakratua zen. Naturaren indarrak jainkoen eskuetan zegoen.
 
Ezaugarriak:
-Oinarririk gabeko pentsamendua da.
Frogatu gabeko baieztapenak dira,gizakien problemen galderen erantzun multzoak dira.
-Jakintza akritikoa da.
Ez du ez arrazoirik ematen eta ez du adierazten metodoa.
-Arauemailea da.
Komunitatearen bizitza bideratzen duen arauen eta balioen multzoa da.
-Legimitazio soziala ematen zuena da.
-

Antropomorfikoa


Munduan gertatzen den oro izaki batuen ekintzaren emaitza da.
-Konprometitua, ahistorikoa eta anonimoa da.
Gizaki eta kulturen mesedez eta errituen bitartez erakartzen saiatzen dira.
Garai eta toki guztietareko baliogarria da eta oroimen kolektiboaren emaitza da. 

Entradas relacionadas: