Filosofía, Evolución e Política: Conceptos Clave

Saber, Opinión e Crenza

Hai dous tipos de saberes que poden estar unidos, aínda que non sempre é así: un saber desinteresado, que simplemente pretende coñecer a realidade tal e como é, e un saber para realizar algo, que busca unha aplicación práctica do coñecido. En cada época, o saber é diferente ao de tempos anteriores. No ámbito da filosofía, sábese que resulta imposible alcanzar todo o saber. A filosofía pretende ser "amiga" do saber. Os principais inimigos son a ignorancia, a opinión e a simple crenza.

Ignorancia

Na ignorancia non se coñece nada ou coñécese de forma incorrecta.

Opinión

A opinión é o xuízo sen fundamento con apariencia de saber.

Crenza

A crenza é a adhesión persoal a unha idea, teoría, afirmación ou dogma cuxo fundamento é precisamente esa adhesión.

A Teoría Sintética da Evolución

Para explicar a teoría de Darwin era necesario explicar de onde procedían as variacións entre individuos e como se producían os procesos de especiación. Comeza a desenvolverse o neodarwinismo, segundo o cal todos os fenómenos evolutivos se explican mediante a aparición de pequenos cambios xenéticos aleatorios (mutacións), sobre os que actúa a selección natural. A evolución é un proceso en dous momentos:

• O primeiro fai referencia á orixe da variación hereditaria (inclúe un proceso de mutación e un proceso sexual).
• O segundo refírese á selección natural.

Hai outros dous factores que introducen variabilidade na constitución xenética dunha poboación: os animais emigran dunha zona a outra (a migración chámase fluxo xenético porque implica a mestura dos xenes) e a proporción de xenes dunha poboación pode variar por diversas razóns, o que se denomina deriva xenética.

Emic

É a posición que se mantén dentro dunha cultura, proceso de enculturación, e fai que se valoren as propias prácticas e crenzas como correctas ou lexítimas.

Etic

É a perspectiva que se mantén desde fóra dunha cultura, aínda que se pretenda conservar a obxectividade.

O Poder Político

Para organizar a convivencia, hai que tomar decisións que inflúen en toda a colectividade e que non sempre coinciden coas vontades de todos. É necesario determinar, a través de normas, todos os ámbitos nos que se desenvolve a acción humana, especialmente aqueles que teñen unha dimensión pública. A política é unha actividade desenvolvida polos membros dunha colectividade encamiñada a decidir como ha de organizarse a convivencia. Tomar decisións que sexan de obrigado cumprimento para todos os individuos é posible se se ten poder. Michel Foucault tratou de analizar como se constitúe o poder. Para el, non existe un único poder en mans do Estado ou das clases privilexiadas. Está diseminado en múltiples manifestacións da vida cotiá. O poder é unha relación de forzas, pero o poder que nos interesa é outro: trátase do poder que se utiliza para organizar a vida pública, un poder que supón exercer un control da colectividade que ocupa un determinado territorio. Este é o poder político que, nos estados democráticos, debe estar lexitimado.

Estado Democrático

Os cidadáns participan activamente no goberno (democracia directa), pero debido ás dimensións dos estados modernos, cederon este dereito a representantes libremente elixidos a través de eleccións (democracia representativa). O Estado posúe o poder e este pertence ao pobo; polo tanto, a soberanía é popular. Isto supón aceptar de forma efectiva a igualdade política de todos os cidadáns. Así naceu o estado democrático como unha transformación do estado liberal. A última transformación prodúcese tras a Segunda Guerra Mundial. A situación levou aos gobernos a pensar na necesidade de considerar non só os dereitos individuais dos cidadáns, senón tamén os colectivos.

Teorías Naturalistas

Estas teorías defenden que a sociedade é anterior ao individuo, no sentido de que aquela é condición necesaria para que a vida da persoa sexa posible. Os dous grandes filósofos que defenden isto son:

• Platón: sinala que o home non é suficiente porque non pode procurarse os bens materiais a si mesmo para a súa supervivencia e tampouco pode cos bens espirituais. É preciso que se una con outros homes.
• Aristóteles: aínda que xeneticamente o individuo, a familia e as aldeas sexan anteriores ao Estado, non o son naturalmente. Só a sociedade pode proporcionar felicidade ao ser humano. Un home que non viva en sociedade non é un home, senón unha fera ou un deus.

Na Idade Media, o seu máximo representante foi Tomé de Aquino. A sociedade é natural ao home, que debe alcanzar nela a súa plenitude seguindo as pautas marcadas pola lei que dita o Estado. Na Idade Moderna, os pensadores critican o concepto racionalista que sitúa a orixe da sociedade nun contrato social. Os homes naceron para agruparse seguindo un instinto ou impulso natural. Na época contemporánea, os filósofos defenderon o carácter natural da sociabilidade humana.