/ficha/filosofia-zientzia-eta-beste-jakintza-mota-batzuk/
Enviado por Chuletator online y clasificado en Lengua y literatura
Escrito el en 
vasco con un tamaño de 16,98 KB
1.GAIA
1.2 Jakintza-iturriak
Eragiketa horiei esker errealitatearen eremu batez jabetzen gara,
haren kontzientzia hartzen dugu, sistematizatu egiten dugu eta
beste pertsona batzuen aurrean azaltzen dugu.
2.1 Jakintza-mitikoa
Mitoak izan ziren gure kulturan sortu ziren errealitatearen lehengo azalpenak, narrazio miragarriak ziren, pertsonaia jainkozkoak
edo heroikoak izaten ziren protagonistak. Poetek egin zituzten
mitoak eta bi ezaugarri zituzten
2.2 Literatura-jakintza
<<Literatura>> hitza latinezko littera hitzetik dator.
<<Literatura>> hitza, ahozkoa nahiz idatzia, adierazpide duen
artea da
Aristoteles oinarri hartuta, ezaugarri hauek ditugu:
Errealitatearen imitazio bat da (mimesia)
Ez du gertatzen dena kontatzen, gerta daitekeena baizik (egiantza)
Egilea hartzailea <<garbitu>> behar ditu, emozio ezkor eta mingarriez libratu (katarsi)
Literatura beraz, hizkuntza idatziaren bidez alegiazko egoerak
edo errealitatearen arloren bat sortzen edo birsortzen dituen
artea da
2.3 Erlijio-jakintza
Erlijio guztiak saiatzen dira biziaren zentzuarekin zer ikusia
duten galderei erantzutea: nola, noiz eta zertarako sortu zen
bizia eta zer gertatuko zaigun hil ondoren. Galdera horiei
erantzuteko ez dira liburu sakratuetan errebelatutakora
mugatzen; tradizioak eta sinestunen fedeak utzitako jakintzan
ere oinarritzen dira
2.3 Beste jakintza batzuk
Jakintza zientifikoaz aurrerago arituko gara. Oraingoz, zientziak
zorrotz eta sistematikoak direla esango dugu: metodo bat dute,
gauzak egiteko modu jakin bat eta metodo horri jarraituz
objektuak ikertzeko hipotesiak eta legeak formulatzen dituzte,
hipotesi horiek gero enpirikoki baieztatu edo gezurtatzen dira
3.2 FIlosofiaren helburuak eta objektuak
Errealitatearen egia ezagutzea: Begirada filosofiak errealitate osoaren azalpena lortu nahi du, bai haren estruktura, bai zentzua
Bizitza zoriontsua bizitzea: Beharrezkoa da bai egoki ordenatzea lortu nahi ditugun ondasunak eta xedeak, bai horietara garamatzaten ekintzak burutzea
4. Filosofia gaur, zertarako?
Filosofia jakintza kritiko eta zorrotza da eta errealitatearen zein arrazoimenaren beraren egitura ezagutzea du helburu. Filosofia beharrezkoa da, hauek arrazoiak
Errealitatearen alderdi banaz arduratzen diren jakintza positiboak integratu eta baloratu egin behar dira
Jakintza arrunta aurreiritziz eta dogmatismoz josita dago, bai errealitatearekiko, bai gure buruekiko, bai gure gizartearekiko
Jakintza positiboak ez dute natura eta gizarte errealitateari buruzko haien aurreiritziak zalantzan jartzen tresnarik
Internet eta telefono mugikorra, hainbat unetan hainbeste laguntzen digutenak eta errelitatetik urruntzen gaituzten tresnak dira
Beharrezkoa da jarrera kritikoa hartzea zehazteko ea gure bizitzarentzat zentzuzko helburuak ba ote dauden eta zein diren
2.GAIA
1.2 Zientzia Errenazimentutik gaur arte
XVI. Eta XVII. Mendeko iraultza zientifikoak argi bereizi zituen
filosofia eta zientzia, izan ere, natura aztertzen duten
zientzietako batzuk, hala nola fisika eta astronomia, filosofiak
ez, baizik eta enpirikoak ziren ikerketa metodo berriak erabiltzen
hasi ziren. Bi elementu: esperimentazio eta matematizazioa
2.1 Zientzia formalen metodoa
Zuzentasuna: kalkuluarekin frogagarriak diren teorema guztia formalizatu
Osotasuna: baliozko lege guztiak kalkulu formalaz frogagarriak izatea
2.2 Natura-zientzien metodoa
Protokolozko esakunean: Gertaera komunikagarriak deskribatzen dituzte
Legeak: Hipotesiak izaten hasten dira, esperientziak baieztatzen dituenean eta zientzia-komunitateak baliozkotzat onartzen dituenean, lege egiten dira
Teoriak: Esakune unibertsalak dira, deduzitzen dira zientzia bateko lege guztiak, eta horiei esker formulatzen dira lege berriak ere
2.3 Gizarte-zientzien metodoa
Kuantitiboak: estatistika-emaitzak lortzeko galde-sortak, laginak, testak, eskalak…