Euskarazko Esamoldeak, Atsotitzak eta Gramatika Gida
Enviado por Chuletator online y clasificado en Lengua y literatura
Escrito el en 
vasco con un tamaño de 6,58 KB
Euskarazko Esamoldeak eta Atsotitzak
Begiarekin lotutako esamoldeak
| Esamoldea | Esanahia |
|---|---|
| Begiz jo | Desiratu |
| Begiko izan | Gustatu, maitatu |
| Begiak bildu/batu | Lo hartu |
| Begitan eduki/hartu/izan | Gorrotatu, gaitzetsi |
| Begietan eman | Gorrotatu |
| Begipean hartu | Babestu |
| Begiz ibili | Kontu izan |
| Begizkoa egin | Madarikatu |
Euskal atsotitz eta esaera zaharrak
- Aurki, guztiak du bere infernua (guztiak du bere alde ona eta txarra)
- Buruak erabiltzen ez duenak hankak erabili behar ditu (pentsatu gabe jokatzeak lan gehiago dakar)
- Diru asko duenak gehiago nahi du (el que tiene mucho quiere más)
- Ikasteko, isildu eta entzun
- Zumarrak adarrak eder, baina fruiturik ez (oso polita izan daiteke, baina...)
- Gero, alferren leloa
- Gezurra beti hanka motz (gezurrak harrapatu daitezke)
- Zuhaitz onak itzal ona
- Jokoa ez da errenta
- Kandela-argitan neska-mutil guztiak eder (gutxi ikusten denean, kontuz!)
- Oiloari oloa, astoari landarea (bakoitzak berera)
- Merkea garestia berekin dakar (lo que es barato al final sale caro)
- Nor bere buruaren gainean itsu
- Txakurrak toki guztietan oinutsik (hemen gertatzen dena beste leku guztietan ere gertatzen da)
- Ezin da aldi berean arnastu eta putz egin
- Ura eta sua belaunetik behera
- Txalupan nagusi asko eta arrantza gutxi (nagusi asko, funtzionamendu gutxi)
- Uste izatea ez da jakitea
Burua ardatz duten atsotitzak
- Irabazten duzuna baino gehiago ez xahutu (duzuna baino gehiago ez gastatu)
- Zozoa beleari ipurbeltz (norberaren akatsa besteari egoztea)
- Zenbat buru, hainbat aburu → Bakoitzak bere iritzia du
- Burua erabiltzen ez duenak hankak ibili behar ditu → Lehenik pentsatu eta gero egin
- Guk dugun etsairik handiena geure burua da → Nork bere buruari egiten dio kalterik handiena
- Bestaren buruko bartza igarri, gurea zorriz beterik → Besteen akatsak geureak baino errazago ikusten ditugu
- Ez buru ez hanka → Zentzurik gabe, trakets egindakoa
- Burua bi belarrien artean ezarri → Oker ulertutakoak zuzendu
- Lehengo lepotik dauka horrek burua → Beti bezala pentsatzen eta jokatzen jarraitzen du
- Horren buruan ez da ilea besterik jaiotzen → Ergela da hori, gero!
- Haizea buruan eta ibili munduan → Zoroa izatea
- Odola ez zaio burura iristen → Oso lasaia da
- Txapel batekin bi buru ezin estali → Bateraezinak direnak ezin dira egin
- Zozoak beleari buru-beltz → Norberaren akatsa besteari egoztea
Euskal Aditz-jokoa: Erabili aditza
Darabilt aditzaren orainaldia eta lehenaldia
| Orain (singularra) | Orain (plurala) | Lehen (singularra) | Lehen (plurala) |
|---|---|---|---|
| Darabilt | Darabiltzat | Nerabilen | Nerabiltzan |
| Darabil | Darabiltza | Zerabilen | Zerabiltzan |
| Darabilgu | Darabiltzagu | Generabilen | Generabiltzan |
| Darabilzu | Darabiltzazu | Zenerabilen | Zenerabiltzan |
| Darabilzue | Darabiltzazue | Zenerabilten | Zenerabiltzaten |
| Darabilte | Darabiltzate | Zerabilten | Zerabiltzaten |
Euskal Gramatika: Lokailuak eta Perpaus Motak
Lokailu motak eta adibideak
| Lokailu mota | Adibideak |
|---|---|
| Emendiozkoak | eta |
| Hautakariak | edo, edota, ala, nahiz, zein |
| Aurkariak | baina, baizik, baino, ezpada |
| Alborakuntza hutsa | |
| Errepikapenezkoak | bai...bai, edo...edo, hala...nola |
Mendeko perpaus motak
| Perpaus mota | Azalpena | Atzizkiak/Formak |
|---|---|---|
| Konpletiboak | Mendeko perpausak 'zer?' galderari erantzuten dio. | Jokatugabeekin: -(e)la, -(e)na, -(e)nik, -(e)lakoan Jokatuekin: -tzea, -tzerik, -t(z)eko |
| Zehar-galderak | Mendeko perpausa zehar-galdera bat da. | Jokatuekin: -(e)n, -(e)n ala ez |
| Erlatibozkoak | Mendeko perpausak ez dio galdera bati erantzuten. | Jokatuekin: -(e)n Jokatugabeekin: -tako, -dako, -(r)iko |
| Kontzesiboak | Mendeko perpausak oztopo bat adierazten du. | arren, -(e)n arren, nahiz eta, nahiz eta -(e)n, ta/da ere, ba... ere, agatik |
| Helburuzkoak | Mendeko perpausak helburua adierazten du. | Jokatuekin: -(e)n Jokatugabeekin: -t(z)era, -t(z)eko, -t(z)eko asmotan, -t(z)ekotan, -t(z)eagatik, -t(z)earren |
| Denborazkoak | Mendeko perpausak 'noiz?' galderari erantzuten dio. | Aldiberekotasuna: -(e)nean, -(e)larik Berehalakotasuna: -(e)ne(ra)ko Ondokotasuna: -(e)nez gero, -(e)netik Maiztasuna: -(e)netan, -(e)n bakoitzean Iraupena: -(e)larik, -(e)la |
| Kausazkoak | Mendeko perpausak kausa adierazten du, 'zergatik?' galderari erantzunez. | -(e)lako, -eta, -(e)la eta, -(e)nez gero, -t(z)eagatik / -t(z)earren |
| Baldintzazkoak | Mendeko perpausak baldintza bat adierazten du. | ba-, -go ba-, -(e)z gero, ezik/ezan (ezezkoan), -t(z)ekotan |