Euskaltzaleak 1926an Elgoibarko euskal jai batean bildu zen

Taldea. Garai hartako euskal idazle eta kulturagileril gehinek joan

Eta euskararen aldeko taldeberi bat sortzeko biltzarra egin zuten.

Honela sortu zen. Hau, langile, artisau industriari, dendariez osatua.

Euskara hutezko egunkaria plazaratzea Euskaltzaleek erakundeko

Bazkide porrokatuenetako baten ametsa: lizardirena hain zuzen ere.

Kirikiño- 1866-1929 . XX. Mendeko lehen hamarkadan autorerik

Irakurrienetakoa. Euskadi egunkariko artikulu labura rin biziak atondu

Zituen, euskaraz irakurtzeko zaletasuna gehitzeko asmoz.

Garoa- euskal nekazaritza eta artzaintzari eskainitakoeleberria:

Ia obra guztia Zabaletako Joanes Artzainbaserritarrak betetzen du

Euskaldunaren eredu idealizatuaizanik, pertsonaia literario moduan

Sinesgarritasuna falta zaio. Agirreren helbururik behinenak

Euskaltzaletasuna eta kristautasuna.

Sehaskan-Satarkak1895-1971 gazterik argitaratu zuen txinpartak.1922

Sehaskan dago obra honetako alerik ospetsuena. Gerraostean ere beste

Poema bat plazaratu zigun Intza begietan19536367Hehoaldeko euskal letretan

1936ko Gerra zibilari buruzburuz egidako lehenengotariko aipamena jasotzen dueña.

Olerkiaren belau- 1926an jaiotako euskaltzaleak elkarteak bide berriari ekin zion.

Aitzol izan zwn 1930tik Aurrera Aitzol izan zen elkarte honen eragilerik sutsuenetari

Itzolek eratu zituen olerki egunak, jai lehiaketabatzuk ordura arte jorratu gabeko sailak

Eta moduak euskarazko poesiari irekiz.1935-36 inguruan eredu eta errazago eta

Herritarragoen bila saiatuko dira. Ez dugu pentsatu behar olerkariek talde guztiz

Homogeneoa. Pentsakeraz eta idazkerazalde nabariak zituzten batzuetan. Olerkari

Ospetsuenak, lizadi, orixe eta lauaxeta.

Lauaxeta- laukizen, bizkain jaio zen 1905-1935. Mungian bizi zen familiarekin eta ikasketak

Durango eta loiolako jesuitetan egin zituen. Ondoren bilbora jo zuen orixerekin batera EUZkadi

Egunkariko euskal  orrian lan egitera . Asko nabarmendu zen Errepublika garaiankazetari eta hizlari

Moduan. Horregatik komisari politiko izendatu zuten.. Horretan ziharduela,atxilotu zuten 1937ko

Apirilaren amaieran kiskalitako Gernikan. Gasteizera eraman eta bertan fusilatu zuten. Ia egunero

Egunkarirako artikulu sortaeren bat idazten zuen. Bide berrijak 1931an, bigarrena handik lau urtera

Arrats beran 1935ean. Horiez gain aipatzekoak Gasteizko kartzelan idatzitako bertso hunkigarriak

Iturri herritarragoetatik edaten du eta momentu horretako kezka eta amets politikoak kanpora saitu.

Lizardi- 1896-1933. Zarautzen jaio arren tolosan igaro urterik gehienak. Legegizona eta Tolosako

Lantegi bateko gerente heriotzara arte. Gaztaroan erdi galdua zeukan euskara taxuz eta sakon

Berreskuratu zuen.hainbat aldizkarik eta egunkarik zuten lankidetzat, euskaraz nahiz erdaraz.

Gairik kutunenak euskara eta euskal kulturaren ingurukoak. Bizi zela, bihotz begietan 1932 poema

Liburua soilik inprimatu zuen. Urtaroen arabera aldatuz doan natura du idazgai, bere kolore argi-itzal

Eta soinuekin. Begietatik zehar bihotzerainoko zirrara sortzen dio hainbeste bider ikusi eta

Sentitutako paisaiak. Beste poema batzuetan, egoera afektiboek berenganatzen dute, erabateko

Protagonismoa: maitasunak, adiskidetasunak, heriotzak eragindako poemak ditugu.