Euskal Herriko Politika eta Soziologia

EUSKARAZKO HTML DOKUMENTU BAT KONPONDU ETA IZENBURU BAT PROPOSATU

EKARPENAK(DUARTE): 1) instituzio ez politikoek ere politika dute, boterearen kudeaketa dagoelako(mitoak sinboloak).2)boterearen kudeaketarako dauden instituzioak(familia, erligioa empresak…). 3) eremu/harreman informalek duten garrantzia politikan, erabaki politikoak hartzeko.EL ORIGEN DE LA FAMILIA: garai batetik bestera ematen diren aldaketa ekonomiko sozio-ekonomikoak aztertu. lan banaketan oinarritu. 1:abeltzaintza. desberdintasunak hasi. jabetza pribatua hasi. txanpon sinbolikoa. gerrak(batzuk besteen gainean gailentzeko; bi klase sozial.-gizona jabe/emakumea ez. 2 artisautza: espezializazioa agertu.-produktua merkantzia bihurtu(merkatuari bideratutako ekoiz) -nekazal lurren pribatizazioa; desberdintasunak handitu -monogamia zabaldu -gerra industria berri bat -buruzagi militarren boterea handitu;nobleziaren sorrera gero monarkia. 3:merkataritza: -bitartekariak(klase berria) -trukaketa ezinbestekoa bihurtu -txanpon metalikoa - maileguak, hipotekak -egitura politiko berria: demokrazia primitibo/aristokrazia. zer da estatua: -tresna bat - elitearen interesak defendatzearen bitartez, elite ekonomikoa(jabetza pribatua) elite politiko bihurtu -hiru ezaugarri: 1 funtzio territoriala. 2 funtzio errepresiboa(armada). 3 zergak jasotzea.

TIPOS DE SISTEMAS PREINDUSTRIALES: Boterearen zentralizazio maila(funtzezko irizpidea): gobernua, boterea, indarraren erabilera, ekonomia, gizarte egitura, erabakiak hartzeko eredua.  1 bandak: -pupolazio txikia -nomadak -ekonomia:ehiztari biltzaileak -boterea ez zentralizatua. Berdintzaileak, elkarrekikotasuna, rabakiak modu kolektiboan, ledergoa temporala. 2 tribuak: -4,5 aldiz handiagoak -sendentarioak -nekazariak eta artzainak -trantzizioa.-estratifikazioa agertu 3 buruzagitzak: -tribu ezberdinak elkartu -gobernua, boterea kudeatzeko -lidergo egonkorragoa -estratifikazioa agertu. 4 estatua: populazio handiena -indarraren monopolioa -gizarte klaseak agertu - burokrazia agertu. EVOLUCION DEL ESTADO: -historian lehenengo estatuak: mesopotamia egipto txina ertamerika, india hego amerika(inkak). -estatuaren sorreraren inguruko teoriak: 1 barne gatazka: -teoria marxistatik eratorria- garapen teknologikoa>soberakinak>jabetza komunitario izatetik pribatuak izatera>eliteak estatua sortu babesteko. 2 kanpo gatazka:-Darwinismo soziala -indartsuenaren legea - gerren bitartez dituzten talde menperatuak kontrolatzeko sortu -militarismoa kanpo erasoetatik babesteko.-kolonialismoa justifikatzeko erabilia 3 zibilizazio hidraulikoa: ureztatze sistema>uraren kontrola>nekazaritzan ekoizpena gora>soberakinak>elite>estatua. 4 presio demografikoa: -biztanleria handitu.beraz boterea zentralizatzeko behar handiagoa 5 lidergoaren instituzionalizazioa: - teoria psikologista - lider batek boterea mantentzeko, handitzeko eta oinordekotza bermatzeko instituzioak sortu - karisma izatea eta boterea legitimatzea dira gakoak. 6 sistemen teoria: multikausalitatea, elkarren arteko interakzioa.

EGITURA ETA PROZESUA:estructural funtzionalismoa(radcliffe brown): -oreka mantendu -komunitate politikoa egitura bat bezala(egitura, azpiegitua) funtzio desberdinekin. Funtzesko ideiak: - ikuspegi sinkronikoa -sistema itxia(gizarteak autonomoak, ez kanpoko eraginik) - ikuspegi teologikoa(oreka bermatu) -afrikan ikerketak. Ekarpenak: Sinboloak(errealitate politiko eta kulturalak adierazi),oreka ekologikoa, oinarri teorikoak jarri... ikuspegi prozesuala: -politika prozesu bat da(ez momentu jakin batean) -politika prozesu publikoak dira -helburu publikoak lortzeko politika nola kudetzen den aztertzen - elementuak: espazio fisikoa(eremua, gunea), boterea eta botere motak(publikoa/pribatua, indarkeria/kontzentsua), zilegitasuna nondik(tradizioa, kultura publikoa, etekinak), babesa(jendea konbentzitzeagatik, presioaren bidez), zilegitasuna(tradizioengaitik; etekin zehatzak). SISTEMAS POLITIKOS AFRIKANOS: Helburuak:politika konparatuen ekarpena, horretarako antolaketa politikoaren oinarriak topatu A talde(estatu primitiboak): botere/aginte zentralizatua - instituzio juridikoak -gorputz administratiboa. ezberdintasunak: erabaki politikoak eta ahaidetasuna(egitura adminis/ahidetasuna) -eskubideak eta betebeharrak(lurraldetasunaren arabera/ahidetasunak erregulatu) -ingurune baldintzak zertralizazioarekin lotuta -konkisten teoria -instituzio politikoen oreka(leinu eta familia/estatua)*gobernu bakarraren teoria: estruktura politikoa ezin da kendu, pertsonak bakarrik -kolonialismoaren eragina(zeharkako gobernua;monigote/agintari europearra) balore mistikoak eta kargu publikoak: paper sakratua. EL INDIBIDUO EN LA ARENA POLITIKA: -Ikuspegi prozesualean bi ikerketa ardatz: nazio estatuen ikerketa eta norbanakoaren portaera politikoa. ekintzaren teoria: -weber-ek sortu -norbanakoaren zentraltasunean datza - helburua boterea eskuratu eta mantentzea - honetarako estrategia manipulatiboak -ekonomia neoklazikoaren maximizazioa politikara eraman -norbanakoa taldeen barruan dago eta hemen estrategiak garatu. gizarte psikodrama(ekintzaren teoriaren garapena): - hego afrikan - ekintzaren teoriaren gauzapena - politika drama bat bezala ulertu(aktore sozialek boterea eskuratzeko borroka: drama bat -taldea osotasunean ikertu beharrean banakoetan zentratu. jokoaren teoria(E.T-ren azpiteoria): mafia ikertu - ARAUAK: -politika joko bat da eta arauak daude gatazkak kudeatzeko -normatiboak pragmatikoak. KOKAPENA: gunean/eremua. EGITURA POLITIKOAK(elementuak): -sariak -talde motak(azpitaldeak) -lidergoa aztertu behar da -lehia - epaileak. TALDE POLITIKOAK: -trinkoak: etekin baten inguruan; transakzionalak(materialak) eta burokratikoak. -moralak. EGITURA POLITIKOEN harteko harremana menpekotasunaren arabera: -mugatua, harrapakaria, erabatekoa. BITARTEKARIAK: akulturazio prozesu batean traidoreak. ALDAKETA POLITIKO MOTAK(arauakl): errepikakorra, egokitze aldaketa, erradikala. FAKZIOAK: azpitaldeak. SINBOLISMO POLITIKOA: garrantzitsua politika ulertzeko garaian. LA RELIGIÓN EN LA POLÍTICA: politika ulertzeko historikoki sakratua ulertu behar da, gauur egun politikan elementu sakratuak topa ditzakegu -erlijioa hiru modutan agertzen da politikan: 1 erlijioaren papera eta erregimen politikoaren arteko lotura erabatekoa.2 eliteak erlijioa erabiltzen duenean bere boterea legitimatzeko.3 Erlijioak azpiegiturak, sinismenak, tradizioak... eskaintzen dituenean eliteak boterea mantentzeko.-Errituak eta sinboloak politikan: sinboloak garrantzi handia politikan funtzionamendua ulertzeko. NUEVOS OBJETIVOS, NUEVOS OBJETOS: erritu politikoek bi funtzio herria eta agintarien kohesioa adieraztea eta boterearen berrespena.- Erritu modernoek hainbat faktore(mitinak, manifestazioak..):kokapena(keinuak..), komunikabideak, antzinako politika vs egungo politika.

DEMOKRAZIA;LATINOAMERIKA: estabaidetan kontzeptu nagusiak: garapena, azpigarapena(eskuinekoek;helburua modernizazioa), iraltza, modernizazioa, menpekotasunaren(estrukturala) teoria(ezkerrekoek).- 70. gailentzen dira diktadurak iraultzari ateak ixteko;txile argentina, brazil…-80. diktadurak erori(helburua beteta zegoelako; opozizioarekin bukatu) eta demokraziari buruzko korronte teorikoak gailentzen dira, trantsitologoak eta instituzionalistak: -80.hamarkadan -Lechner: Iraultzatik demokraziara liburua,, instituzioei zekulako garrantzia: “estatu post-neoliberala”ren proposamena garatzen du: libre merkatua sustatu, ongizate estatu berri bat, hiritarren parte hartzea bermatu. - garreton: hainbat liburu eta artikulo. Liberalismo politikoti abiatzen du bere demokraziaren definiziaoa, aldagaiak; zuzenbide estatua, botere banaketa, eskubide zibil eta demokratikoak, eskubide indibidualak… ekonomia eta politikaren arteko lotura inozoa gainditu behar da. Osatu gabeko trantsizoak muga autoritarioak ditu -karl eta schmitter: trantsizioak alderatu zituzten hego amerikan eta hego europan(trantsizo desberdinak). Trantsizioa ulertzeko hainbat modu planteatu zituzten; hitzartua, inposatua erreforma eta iraultza. -o´donnel: Liberalismo politikoaren defendatzailea ezkutuan. Demokrazia delegatiboa(hego amerikan)vs demokrazia ordezkatzailea(EEbb, europa) Neoliberalak(demokrazia kapitalismo neoliberalarekin lotu): -90.hamarkada - hegemonikoa bihurtu Krauze: hego amerikan atzerapena marxismoa, populismoarengaitik… kapitalismoaren bidea jarraitu behar dute(iraultza mikroekonomiko, elitearen formakuntza mendebaldeko instituzioetan...) montaner: neoliberalismoa ez da existitzen, gezurra dira menpekotasunaren eta inperialismoaren aurkako teoriak (ez dago inperialismorik), EEBB-k laguntza eskaintzen digu;enpresa pribatuek hobeto funtzionatzen dute Vargas llosa: liberalismoa patroi kulturala izan behar da ez ideologikoa. paradigma giza ingalaterra jarri zuen: langilea kapitalista bihurtu, akzioak. Paradigma berria Irak: instituzioek ez dute ekonomia eragite eta herrialde azkeena da. Neosozialdemokratak: 90.hamarkadatik aurrera -neoliberalismoa krisian sartu zelako - moderatuak - sozialdemokraziaren oinarri basikoak defendatu - ongizate estatua bermatu kapitalismoaren baitan sartu(sozialdemokraziaren oinarri klasikoak)  torres rivas: neoliberalismoari aurre egiteko erreformismoaren aldeko planteamendua. Demokrazia politikoa eta sozial uztartu zituen zapata: demokrazia berrietan lau aldagai gehitu: araudi parekatu bat aktore politikoen artean, korporatibismoa desagertu behar da, hauteskunde prozesuak demokratizatu behar dira, bazterketa sozialaren aurkako borroka egin behar da Pentsamendu kritikoa: erradikalak, ezberdintasun nagusia erreformak vs iraultzak -bi korronte: pentsamendu kritikoaeta indigenistak -antikapitalistak, ez dute erreformen bidea hartu nahi -demokrazia kapitalismoa ez den sistema batekin uztartu(demokrazia eta ekonomia lotu) -neomarxistak Boron: demokrazia ezin da mugatu eremu politikora. Merkatuak ostopoak jartzen dizkio estatuari. Neoliberalismoaren porrota teorikoa eta praktikoa. roitman demokraziaz hitzegitean ikuspegi holistikoa. hiru demokrazia motak uztartu behar dira: soziala politikoa eta ekonomikoa Dieterich: ikuspegi antikapitalista. demokrazia post-kapitalista izan behar da. XX. ksozialismoari kritika. estatu ez klasista(instituzio berria). demokrazia parte-hartzailea. Kulturalistak: -gehienak antikapitalistak -kulturaren garrantzia eta gutxiengo kultura nabarmentzen dute. - mugimendu indigenen aldarrikapenak berenganatzen saiatu. -bonfil batalla: aniztasun etnikoa onartu eta errespetatu egin behar da. demokrazia eta aniztasuna uztartu. gizate anitzak vs gizarte nazional-homogeneoak macas: estatu plurinazionala  barbero: demokrazia eta kultuar uztartu nahi ditu. uniformazio kulturala kritikatu. Beste mota batetako estatua eraiki behar da.  postmodernoak: -esparru kritikoan kokatu -modernitatea krisian eta haratago joan behar da - demokrazia ordezkatzailea krisian dago lanz: modernitatearen bukaera aldarrikatu. liberalismoak, konserbadurismoak, marxismoak.. ez dira baliogarriak izan. komunitarismo inozoa defendatu mires: demokrazia delegatibotik deliberatibora pasatu behar gara.

NAZIOAK ETA NAZIONALISMOA: perennialismoa: -komunitate politikoa ezaugarri etno-kulturaletan oinarri -antzinatik - komunitate herrikoia eta demokratikoa -errealitate sendo eta homogeneoa nahi bakar batekin. -batasun nazionala antzinako baloreetan oinarrituta. Modernismoa: -kumunitate politikoa lurraldetasunean, hiritartasunean oinarrituta -zerbait sortua, asmatua - komunitatea eliteak sortua masak menperatzeko -kontraesanez betetako errealitatea(klase, genero…) -batasun nazionala hiritartasunean oinarritzen da. IKUSPEGI MODERNISTAK:Gellner: “naciones y nacionalismo” - nazionalismoa industrialoizazioaren eta modernitate prosezuaren baitan emandako iraultzen ondorioa da. unitate nazionala eta politikoa uztartzen dituen printzipio politikoa da. Estatua ezinbestekoa da nazionalismoa garatzeko. nazionalismoak sortzen ditu nazioak ez alderantziz. izateko nahiarekin eta kulturarekin lotuta dago; horretarako kultura garatu bat izatea funtsezkoa da gero zabaltzeko hezkuntza eta komunikazio sistemen bitartez. Hobsbawn:”tradicion e invencion” -Hiru tradizio asmatu mota: gizarte kohesioa irudikatzen dutenak, instituzioak leg, baloreak “naciones y nacionalismo a parti de 70”:-garapen teknologiko eta ekonomiko zehatz bat behar -erligio zibikoa bultzatu(patrotismoa) Benedict Anderson:” komunitate imaginatuak”. nazionalismoa artefakto kultural bat da. Zerk egin zuen komunitate nazional berriak imaginatzea: sistema zein harremantzeko modu berri bat (kapitalismoa), komunikabideen teknologia(inprenta), hizkuntza dibertsitatearen fatalitateak. IKUSPEGI MODERNISTETAREKIKO KRITIKAK ETA ALTERNATIBAK: bi paradigma nagusietatik kanpo kokatzen dira, nahiz eta hauetako hainbat elementu erabili. Cliford Geertz:primordialismoa. iraultza independentistak batu zituen idea “ingelesa ez izate”. Bi impultso nagusi: modernitatea, modern aurka. Herrialde deskolonizatuen nazionalismoan atxikimendu primordialaren garrantzia azpimarratu: ahidetasun loturak, arraza, hizkuntza, lurraldetasuna, erlijioa eta ohiturak. Atxikimendu hauek modernitaterantz doazen estatuak eraikitzeko oinarriak. anthony smith:etnosinbolismoa. paradigma nagusien elementu batzuk bateratu. adb: nazioak kontzeptu perenneak dira vs gellner. nazioak ulertzeko etnizitateari begiratzea da lehenengo pausoa, komunitate etnikoa baita abiapuntua. baita ere elmentu etnikoeri(lurraldetasuna, hizkuntza…)

GLOBALIZAZIOA: isidoro moreno. Antropologiak hartu ditzakeen hiru jarrerak: onarpena, erdibidea eta hegoaldeko antropologiaren garapena(dagoen menpekotasun estruktura zalantzan jarriz) Garcia canclini “la globalizazion imaginada”. jende asko globalizatua sentitzen da baina ez da egia, ustea da. Globalizazioaren kokapen historikoari dagokionez desadostasunak daude, berak iru prosezu desberdin izendatzen ditu, horretarako hiru kontzeptu erabiltzen ditu. Internalizazioa: XV. amerikako konkistarekin kolonizazio garaian. Ezaugarriak: kontsumitzen ziren produktu gehienak bertan ekoiztu, aduana sistema sorrotzak. garai honi merkantilismoa(kapitalismoaren hasiera, kapitalismo protekzionista)

Transnzionalizazioa: XX hasieran. internalizazioa indartu ahala ahalbidetzen da prosezu hau. lehenengo multinazional/transnazionalen sorrera: petroleoa, autoak… Herri bertanegoitzak mantentzen dituzte eta enpresak beste herrialdeetan. globalizazioa: aurreko bi prosezuen ondorioa. kapitalismo neoliberalaren hasiera. Emateko ezinbesteko elmentua: iraultza teknologikoa. Ondorioak: ekonomikoki muga malduagoak, sozialki pertsonen mugikortasuna igo. fase berria da nazioare markarik gabeko produktuak sortu direlako(produktu sinboliko globalak). Bere ustez ezin gara ikuspegi ekonomian bakarrik zentratu, faktore guztiak kontuan hartu behar genituzke.  Globalizazioaren baitan bi prosezu aldibereko eta kontrajarri: homogenizazioa eta fragmentalizazioa. Bere ustez arazoa da globalizazioak errealitatea fragmentatzen duela.