Etika eta morala

2 Teoria etikoakEtika;
Arauei edo balio moralei buruzko edozein hausnarketa kritiko.Teoria desberdintasunak:-Bizitza ona zein den azaltzen dutenak; zoriontasunaren etikak.-Betebeharra betetzen defendatzen dutenak; justiziaren etikak.2.1 Etikaren jatorria; Antzinako Grezian: Sofistak eta Sokrates.A Sofisten Moral konbentzionala.Erlatibismoa eta eszeptizismoa.Morala konbentzionala da;-Ez dago irizpiderik zer den ona eta zer txarra, bidezkoa eta bidegabea modu absolutu batean esateko.-Balioak eta arauak aldatu egiten direlako eta desberdinak direlako kultura batzuetan eta besteetan.Bi portaera- arau natural daude.-Plazerraren bilaketa-Indartsuenaren nagusitasuna.B Sokrates intelektualismo morala.Sofisten aurka.Ezagutu Behar dugu zer den ona eta zer txarra, bidezkoa eta bidegabea, kaos Pertsonala eta soziala nagusitu ez daitezen. Balio horiei buruzko Irizpide argiak behar ditugu.intelektualismo morala;-Jakinduria: Bertutea:

Zoriontasuna

-Ez jakinduria: Gaitza, jokabide okerra: Zoritxarra.Ezagutza unibertsala lortu nahi du, arrazoimenaren bitartez, pertsona guztientzat baliogarr.

2.2 Etika materialak eta zoriontasunaren bilaketa.
Jokabide bat moralki egokia izango da zoriontasuna lortzen bada.
Arauak, ongi gorena; hau da, zoriontasuna lortzera bideratuta daude.Zoriontasuna hainbat modutan uler daiteke:-Eudemonismoa (Aristoteles).-
Hedonismoa (Epikuro).-Estoizismoa (Zenon).-Etika kristaua (Tomas Akinokoa).-
Utilitarismoa (J. Bentham, J.S. Mill).A Eudemonismoa.Zoriontasunaren etika esan nahi du.Aristotelek (K.A IV. Mendea) sortu zuen. Berak aurresuposatu zuen gizaki guztion ongi gorena zoriontasuna dela. Hausnarketa etikoaren lana da zoriontasuna zer den eta nola lor daitekeen den ikertzea.

Gizakia Zoriontsua da gizaki bezala norbera errealizatzen denean. Gizaki Guztiok egiten ditugun jarduerak ez dira espezifikoak, animaliekin Partekatzen ditugulako.Pentsatzeko eta arrazoitzeko gaitasuna dira bakarrik gizakion jarduera propioak eta horrek bereizten gaitu. Beraz, gure bizitza zenbat eta arrazionalagoa izan, are zoriontsuago izango gara.Horiek lortzeko, bi bertute errespetatu behar dira:-Bertute etiko edo moralak: gure emozioak, sentimenduak eta desirak erdibidean eustea, eta bestalde, muturrak biziotzat jotzea.-
Bertute dianoetikoak edo intelektualak: printzipio arrazionalak hautematea. Adb: zuhurtzia eta jakituria.B Hedonismoa.Epikuro (K.A IV-III) greziar pentsalaria da honen sortzailea. Berak filosofia eskola bat sortu zuen: Lorategia.Gizaki guztiok jarraitzen ditugu ongi gorena, plazerra.Pertsona Jakitunak, plazerrei mugak jartzen dizkio: plazerra noraino eta zein Sufrimendu baztertu eta zein onartu. Hor Epikurok, hiru desira mota Bereizten ditu.-

Desira berezkoak edo beharrezkoak

: oinarrizko beharrak dira (elikatu, edan, lo egin). Horiek asetuta, gizakia zoriontsua da.-

Desira berezkoak eta ez beharrezkoak

: bizitzan plazer gehiago lortzeko desiratik jaiotzen da (zukua, ohe erosoa). Hauek, neurtu egin behar dira.-

Ez berezkoa, ez beharrezkoa

: desira hauei uko egin behar diegu (luxua, boterea, fama), inoiz ez baitira asebetetzen.