Estatu liberalen eraikuntza eta finkapena

Ondorengotza arazoa: Isabel printzesa jaio, erregeak legea aldatu nahi (Pragmatiko Santzion), Lege Salikoa indarrean, bonbondarrek jarri zuten Isabeli erregina izateko aukera kenduz. Horrela, Carlos erregea.

Gerra karlista (1833-1839): Fernando VII. Hil eta gero, altxamendu batzuk ondorengotza arazoak Carlosen aldekoak eta Isabelen aldekoak herriko banaketa ekarri zuen. (gerrak 7 urte iraun)

• Karlismoaren leloa: Jaungoikoa, aberria, foruak eta erregea. Liberalen erreformen kontra zeuden, monarkia absolutua nahi zuten eta katolikoa eta elizaren defentsa bat egiten zuten, baita ere foruen defentsa.

Gerrak 2 protagonista: Zumalakarregi(karlista) eta Espartero(liberala). Carlosek frantzira ihes hirietako jendea liberala zelako. Gerra Bergarako besarkadarekin bukatu zen (1839), bertan erabaki: karlistei barkamena emango zien(liberalei) erreginari leial izango baziren eta foruak mantentzen bazituzten.

Liberalak eta erregentearen aldekoen identifikazioa: Liberalen ezaugarriak:
Hainbat konstituzio idatzi(liberalak eta moderatuak)
, sufragio mugatua ondasunen arabera, armadaren protagonismo handia, eta liberalen artean bi talde [moderatuak( isabelek hauek nahiago) eta progresistak]. Bere alabaren eskubideak defendatzeko liberalen laguntza behar zuen, horregatik Martinez de la Rosa moderatua deitu zuen. Erreforma moderatuak egien, Errege Estatutua (1834 an) eman: 2 kameratako gorteak (goi kamera erreginak izendatu eta behe kamera sufragioaren bidez) Kameren boterea oso mugatua, erregearena aldiz oso zabala.

• Liberalen banaketa: Erreformak ez zirelako nahikoak banatu ziren. Progresistak: Koroaren botere mugatua,m askatasun anitzak, erreforma erradikalen aldekoak, elektoreen kopurua handitu sufragioa mugatuz, alkateak eta udaletxeak popularki aukeratuta, liberalismo ekonomikoaren aldekoak eta milizia nazionala armada bezala.
  

  Moderatuak

  Ordena eta autoritate gogorra, erreformen aurkakoa, sufragio mugatua, udaletxeak gobernu zentralak eta milizia nazionalaren supresioaren aldekoak.

1837 konstituzioa

La Granjako Sarjentoaren matxinadan erregina bortxatu Errege Estatutua kentzeko eta 1812 ko konstituzioa onartzeko. 1812 ko konstituzioan erreformak egin moderatuentzat eta progresistentzat izateko. Ezaugarriak:
Subiranotasun nazionala, botere banaketa [ bi kameretako kamerak (kongresua eta senatua)], erregearen boterea, mugarik gabeko beto eskubidea izango zuela, eskubideak eta prentsa askatasuna eta beste erlijioak ez dira debekatzen (estatuak eliza ekonomikoki mantendu desamortizazioagatik). Sufragioa ez zegoen garbi( gizonezkoena) horregatik bi aldaketa: diru gehiago zutenak dutela boto eskubidea eta maila intelektualeko gizonak.

Maria kristinaren erorketa eta Esparteroren erregentziako porrota: Eztabaidak jarraitu moderatuen eta progresisten artean, gerra karlista amaitu zenean. Maria Kristinak beti moderatuak aukeratzen zituelako 1840an progresisten protesta bat, Esparterok Bilboko setioan parte hartu zuen eta Bergarako Besarkadan Legearen kontra aurkeztu zen. Maria Kristinak erregentzia utzi, eta Espartero gobernatzen hasi zen Isabel adin handikoa ez zelako oraindik.

Esparteroren erregentzia (1841-43): Desamortizazioa azeleratu zuen eta Euskal Herrian eta Nafarroako foruak mugatu zituen. 2 arazoei aurre egin behar: Moderatuen matxinadari 1841ean eta Bartzelonako matxinadari 1842an (Langileen protesten ondorioz sortua, Britaniarekin merkatu librearen akordio bat sinatu, gaineko muga-zergak kentzeko). Esparteroren politikaren ondorioz, popularitateko galmena. 1843an Narvaezek estatu kolpe bat, ondorioz, Espartero erbestera joan eta Isabel II.A erregina aldarrikatu zen.

Hamarkada moderatua (1844-54): Isabel IIak moderatuekin nahiago, progresistak politikaren kanpo utzi. Manipulatutako hauteskundeak egiten ziren. Kabinete bat osatu ezaugarri hauekin: Gurdia zibila; legeen aplikazioa ziurtatzeko eta milizia nazionala kendu(boluntariotza kendu eta beharrezko jarri), udalerrietako legea, Zerga-erreforma, Hauteskundeetako legea (25 urtetik gorako gizonak bakarrik), 1851eko konkordatua; Aita santuak desamortizazioa eta Isabel IIa erregina onartzen bazuen estatuak mantenduko zuen ekonomikoki eliza.