Estatu liberalaren eraikuntza ETA finkapena

4 GAIA

EUROPAKO ESTATUAK:  Iraultza- oldeek hondamendira eraman zuten monarkia tradizional gehienak.➭ Estatu liberal burgesak sortu ziren.     Tentsio eta gatazka ugari egon ziren➭ Oreka politiko ahula sortu zen.

1. IRAULTZA - OLDEAK.  Europako dinastia tradizionalek Frantziako iraultzaren aldaketak desegiten saiatu ziren.  3 iraultza-
Olde gertatu behar ziren AE desegiteko eta estatu liberalak eraikitzeko.N➭ 1. MEDITERRANEOAN ➭ 2. FRANTZIAN: Burgesia nabari. ➭ 3. HERRIAREN UDABERRIA: Nazionalismo eta Demokrazia.    Ideia demokratikoa eta langile-mugimendua zabaldu zen.    

Berrezarkuntza   *Napoleon eta gero*

AUSTRIA + PRUSIA + RUSIA + BH. Orden berria definitzeko Europako potentziak Vienan bildu ziren.  HELBURU NAGUSIA: orden tradizionala berrezartzea eta alintza egitea. ➭ ELIZA + ARISTOKRAZIA + ABSOLUTISMOA.  HELBURU GUZTIAK: ➭ Orden berria ezartzea.

➭ Absolutismoa zabaltzea.:  ➭ Botereen oreka.:  ➭ Mapa berria.      Sistema politikoak botereen arteko oreka sortu nahi zuen    ➭ Iraultzak geldiarazteko. Hiritar eskubide ideia zabaldu zen.

1820ko mugimendu iraultzaileak 1. Iraultza oldea ESPAINIAN: Ameriketako kolonien kontrako tropak matxinatu zituzten Burgesen laguntzekin. ➭Erreformak eta kodizeko kostituzioa lortu.
Iraultza liberalak Europan hasi: Napolesen, Piamonten eta Portugalen. ➭1822: Brasilgo independentzia lortu. Absolutistek indarra lortzean mugimenduak itzali ziren ➭ Greziako erreboltak irabazle bakarra izan zen.  ➭ Turkiaren kontra independentzia lortu.

1830eko iraultzak.  Pariseko herri- matxinadak mugimendu iraultzaileak sustatu zituen. ➭ izaera liberal eta nazionalista.    FRANTZIA: Karlos X.-aren politika iraultza piztu eta diputatu goibera desegin zuen. ➭ ihes egin eta Luis Felipe tronua hartu zuen. ➭ Burgesen eta konstituzio liberalaren alde. ➭ Iraultza zabaldu zen.    BELGIKA: Vienako biltzarrak Herbereetako Erresuma sortu zuen. ➭ Hegoaldean independentzia aldarrikatu eta onartu zuten. POLONIA: Absolutismoa ezarri zuten. Modena, Parma, Bolonia eta ASE- ak Austriarrak zapaldu zituzten.  POTENTZIAK ➭ ALIANTZA LAUKOITZA: BH, Frantzia, Portugal eta Espainia. ➭ ALIANTZA SANTUA: Austria, Prusia eta Errusia.

1848ko 'Herrien Udaberria'. Mugimendu iraultzailea zabaldu zen: nazionalisten indarra.  Liberalismoaren mugak agerian ➭ Goi- burgesiak konstituzio moderatuaren alde. ➭ Herria demokraziaren alde.   Langileak ahotsa izaten hasi ziren. ➭ Haserre sozial orokorra zegoen, janariak garestitu, uzta txarrak eta bizi baldintzak okertu zirelako.     LANGILEAK eta ARTISAUAK pobreagoak ziren. FRANTZIAN: ➭ Herri matxinada Gobernuaren neurriengatik. (debekazio ugari) ➭ Erregeak ihes egin zuen barrikadak Palazioraino iristeagatik. ➭ 2. Errepublika + gizon sufragio unib. + heriotz zigorra + esklabotasuna debekatu + langileen eskubideak aldarrikatzen.➭ 2. Inperio aldia: Napoleonen estatu kolpearengatik.     AUSTRIAN: ➭Vienako kaleak manifastasioz ➭ Lehen ministroa kentzea eta enperadorea abdikatzea lortu zuten. ➭ Konstituzio liberala ez zen onartu. ALEMANIAN: ➭ Herri matxinadak. ➭ Parlamentu berria eta konstituzio liberal berria ez zen onartu.➭ Parlamentua desegin zen. Nekazaritzaren mirabetza eta feudalismoaren zantzuak desagertu ziren. Parlamentu konstituzionala herrialde gehienetan.   Langileen indarra erakutsi zen.