Espainiako biztanleria

IRUZKINA:

Aurrean daukagun mapan Euskal Autonomia Erkidegoko nekazaritza paisaiak adierazten dira. Nekazaritza paisaiak nekazaritza espazioaren itxura dira. Faktote fisikoen eta giza faktoreen arteko konbinazioaren emaitzak dira. Euskal Autonomia Erkidegoko lurraldea faktore horien ondorioz onako nekazarirza paisaiak hauek bereizten dira:

1-NEKAZARITZARAKO, ABELTZAINTZARAKO ETA BASOGINTZARAKO ESPAZIOAK EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO ANTLANTIKO ISURIALDEAN.

Bizkaiko golkoko isurialdearen eta isurialde mediterraneoaren banalerroko iparraldeko lurrak hartzen ditu. Erliebe malkartsua du eta klima ozeanikoa dago, prezipitazio ugariak eta lurzoruaren kalitatea kaskarra da.

1. Nekazaritza egituran,

• Biztanle gutxi daude, Baserrieran sakabanatuta, Enkarterrietan izan ezik.

• Nekazaritza-ustiategia baserri inguruan antolatuta dago. Familiaren etxebizitza; ortu txiki bat etxearen ondoan; eta ustuatzeko lurral. Lur zatiak hesiekin edo alanbrearekin ixten dira.

• Teknikei dagokienez, zailtasun handiak egoten dira mekanizatzeko.

2. Landa inguruko erliebean,

• Nekazaritza jarduera haranen barrualdean pilatzen da, era gaur egun lan hauek ekoizten dira: bazka(artoa), frita arbolak(sagarrondoak) eta barazkigintza.

• Larre ugariak abeltzantzarako aprobetxatzen eira. Behi-azienda nagusi, erregimen intentsiboan, eta esnetarako edo haragitarako erabiltzen dira.

• Baso ustiaketa, konifero exotikoetan oinarrituta dago(adib, insigne pinua).

2-NEKAZARITZARAKO, ABELTZAINTZARAKO ETA BASOGINTZARAKO ESPAZIOAK EUSKAL AUTONOMIA ERKIDEGOKO MEDITERRANEO ISURIALDEAN.

Lur hauek hartzen ditu barne: isurialde arlantiko eta mediterraneoaren banalerroko hegoaldeko lurrak.

Inguru fisikoan, laborantza egiteko errazagoak diren erliebe-eremuak. Lurzoruak egokiagoak dira laborantzarako.

1. Nekazaritza egituran,

• Landa inguruko biztanleria ugariagoa da; biztanleria gehiena pilatuta dago(arabako errioxan).

• Ustiategiak Arabajo Errioaxan izan ezik, oraindik txikiak dira.

• Teknikak ere navarmen modernizatu dira, eta produkzio sistema laborantza espezializatzera bideratuta dago.

2. Landa inguruak batez ere nekazaritzarako eta basogintzarako erabiltzen dira

• Nekazaritza, lehorreko lurretan, zerealak eta mahastiak dira nagusi. Zerealak Arabako lautadako eskualdeetan hedatzen dira. Mahastiak arabako errioxan dira nagusi. Ia laborantza bakarra da gaur egun, eta izugarri zabaldu da. Errioxako Jatorrizko Izendapenaren barruan sartu denez, ardo horien goranzko prezioen etekina jaso du. Ureztaketan oinarritutako nelazaritza Ebroren eta bere ibaiadarren lautadan egiten da, eta barruko haranetan ere.  Produktu nagusiak: arroa, azukrea, patatak…

• Baso ustiaketa gehiena Arabako mendilerroetan egiten da.

1-ESPAINIAKO INDUSTRIA SEKTORE NAGUSIAK

Beherakadaren arrazoiak profuktu berrien produzitzen duten herrialdeeb lehia dira, deslokalizazio arriskutsua dute. Horregatik, balio erantsia sortuko dute.

Industria sektore helduak:

1. metalurgiak metala erabiltzen ditu. Siderurguak bi azpisektore: siderurgia integrala(Asturias) eta siderurgia ez integrala(Euskadib, kantabrian, nafarrian eta katalunian). Metal ez-burdinaznoen industria(Avilesen eta kobrea Huelvan)

2. Ontzigintza, galiziakoan, hego atlantikoan, hego mediterraneoan eta las palmas kanaria handikoan.

3. Ehungintzaten eta jantzigintzarrn sektoreak katalunian, valentziako erkidegoan eta galizian

4. Oinetakogintza, altzariginta eta jostailugintza valentziako erkidegoan gehienbat.

Industria sektore dinamikoak

Industria adar dinamikoek ezaugarri hauek dituzte; produktibitate handia, kanpo eta barne eskari handia, etza atzerriko kapitalen eta multinazionalen garrantzi handia.

1. garraio materialak

• Automobilgintza Palentzia, valentzia valldadolid eta zaragoza

• Tren materialak Madril, katalunia eta euskadi

2. Sektore kimikoak bi azpisektore hartzen ditu. Petrokimika(puertollano cartagena algeciras huelva eta santa cruz tenerifekoa), eraldatze kimikak(katalunia madril valentziako erkidegoa eta euskadi

3. Elikagaien, edarien eta tabakoaren sektoreak, katalunia andaluzia eta valentziako erkidegoa

4. Beste sektore dinamko batzuk: Materiak eta ekipamendu elektrikoenak( Katalunia, Euskadi, aragoi kantabrianeta mafarroa), makina eta ekipamendu mekanikoenak( katalunia eta ondoren euskadi era madril) eta eraikuntzarako materiala(castelló)

Goi telknologiako induatria sektoreak

Hirugarren Indusrrua iraultzal bultzatutako industria adarrak dira. Goi mailako  teknologia intentsitatea, produktu- bereizketa nabarmena, eskari handia eta prestakuntza handiko eskulana dute. Inberrsio oso handiak behar dituztenez, nazioarteko partzuergo handi gutxi batxuk dira nagusi horrelako sektoreetan.

Espainian, Europako beste herrialde batzuetan baino gutxiaho eta geroaho ezarri dira, zerbait arrazoi direla eta: ikerketan eta telnologian duen kanpo menpekoatasuna, oso lehiakorrak ez diren ETeak nagusi izatea, eskulana heKuntza sistema enpreaeb eskakuzunetara nahikoa egokituta ez egotea eta kanpo lehiakortasuna.

1. Espaininian, profuktu farmazeutikoak dira nagusi goi mailako teknolohiako produkzioan eta esportazioan. Katalinian eta madrilen daude.

2. Sektore aeronautiloak eta aeroespazialak: hegazkinak, ereeaktoreak, eta ekipamendu eta material aeronautiko osoak. Nazioarteko proiektu garrantzitsuetan hartzen dute parte. Sektoeo horretalo induatria ia guztia madrilen, andaluzian eta euskadin dago.

3. Elektrinikak eta IKTek bi adar magusi dituzte. Telekomunikazio-ekipoen ordenagailuen eta periferukoen produkzioan beharakada handia, deslokalizazioa, enpreaa tamana txikia direla eta. Eta kontsimo elektronika ere atzeralduan dago, kanpo lehiaren eta krisi ekonomikoaren ondorioz(bartzelonan, gipuzkoan coruñan)

4. Bioteknologiak, hasten ari den sektorea da, eta enpresa txikiak ditu madrilen katalunian eta euskadin.

INDUSTRIA KOKAPENA ESPAINIAN

Eraguten dioten faktoreak: hirugarren industria iraultza eta ekonomiaren globalizazioak aldatu egin dute industria kokapenari eragiten dioten faktoreen garrantzia.

• Garrantzia galdu dute energia iturrietatik, kontsumo merkatuetatik eta lehengaietatik hurbil egoteak.

• Garraio eta komunikazio sistema onak eskura izatea; kapitala eta industria politika.

• Lehentasuba ematen zaie industria lehiakortasuna ematen dioten hiru kokapen faktore hauek: teknologia, berrikuntA eta informazioa eskura izatea eta lurraldeak lehiarako abantailak ematen dizkie bertan instalatuta dauden enoreaak.

Gaur egungo kokapen joerak:

1. areagotu ehun da industria hedapena edo industriaren zati bat espazio periferikoetara deslokalizatzea. Deskontzentrazioak edo deslokalizazioak sektore helduei eragun diete gehien. Lehiatzeko sektoreak prezuo baxual eskaini behar izaten dituzte, hori dela eta espazio periferikoetara lekualdatu ohi dira, prezioak murriztu baititzakete haietan.

2. Aldi berean, esoazio nagusietan eutai egiten zaio industria kontzentrazuoari, espazio horiek erakargarritasun handia dute eta. Espazio nagusieta teknologia berrien sektoreak instalatu dira. Enpresen egoitza sozialak eta kudeaketa egoitzak ere jarri dira eapazio nagusietan. Espazio horiek herrialde aurretatuenak, eskualde dinamikoenal eta gunr nagusiak dira.