Espainiako biztanleria

10. GAIA: Diktadura Frantsesaren Finkapena eta Krisialdia (1959-1975)

1.Gobernu Teknokratikoak:

·1962an: - Munichen oposizioa bildu (anarkistak eta komunistak ez)

-Politika ekonomikoaren aldaketa

-Barne oposizioa indartu

-Frankoren gobernu aldaketa (gobernu teknokrata 1975rarte)

-Carrero Balnco + Lopéz Rodó: Kontserbadorea, erregimenaren aldekoa, garapen Ekonomikoaren kudeaketa garratzia ez garbitasun ideologikoari.

-Amaiera erregimenaren erakunditzeari

·1966an: - Prentsa Legea (froga legea):Ez zen prentsa askatasuna (izunak eta Zigorrakjarraitu) baina argitalpen berriaketa iritzi kritikoak areagotu

·Estatuaren Lege Organikoa: Onartu

·1969an, Frankok Juan Carlos printzeak oinordeko izendatu

A.Garapen Ekonomikoak (1959-1975):

·Egonkortze planaren ondoren: Garapen planak (Espainiaren industrialisazioa Bultzatu): Sektore batzuen kaltetan / Atzerritar inbertsio eta teknologiaren Menpean.

·1970rako Espainia bigarren mailako potentzia idustriala

1.Garapen bultzatzaileak:

60ko hamarkadan, Espainia : Europaren hazkunde ekonomiko tasarik handiena.

Arrazoiak:

- Turismoaren hazkundea: 1959 an ´19milioi / 1970an 23´75 milioi

 -Ondorioak: -Industria Turistikoa eta eraikingintza bultzatu.

- Lanpostuak sortu

 - Merkataritza Balantzaren defisita gutxitu

- Atzerritar Inbertsioak:

Kimikagintza, siderurgia, zementu, elikagai edo energiaren SEKTOREAN

 
- Atzerriko Energiaren dibisak (emigranteen irteera masiboak):

 - Egonkortze Planak: Soldata baxuak, langabezia

- Eskulanaren Beharrizanak Europan

2.   Desorekak sektoreka eta lurraldeka:

60ko hamarkadan:

NEKAZARITZAN KRISIA

Emigrazioaren ondoren, Landa mundua despopulatuta0

Eskulana urritu eta Garestitu. MEKANIZAZIOA BEHARTU

Nekazaritzan parte Hartzea jaitzi

INDUSTRIAREN GARAPENA

Katalunian, EH-n eta Madrilen soilik

 Hirugarren Garapen Plana:

·1970ko krisi ekonomikoaren hasierarekin

·Petroleoaren prezioa higo

·Krisi politiko eta egitura ekonomikoaren desoreka

·Azpigarapena, sektore eta lurralde batzuetan

1975an garapen Ekonomikoa eten. FRANCO HIL

B. GIZARTE ETA KULTURA ALDAKETAK

·KO eta SOko hamarkada:  

·Gerra zibilako garaiaren gizartearen antza

·Gehienak landa munduan bizi (%KOek aren sektorean 1960an)

·Desbedintasun handiko gizarte mailak:  Ertaina edo erdi maila TXIKIA

PENTSAMOLDE FRANKISTA: Tradizionala, katolikoa, autoritarioa, Moral zorrotzekoa. Emakumak baztertuak.

·60ko hamarkadan:  (Garapen ekonomikoa): Gizarte aldaketak, Oso handiak:

Bizatenlira izugarrizko hazkundea: Hilkortasuna jaitzi, jaiotzak Bardin (bady born)

·
Migrazioak aleagotu:

-Barne migrazioak…LANDATIK… INDUSTRIA GUNEETARA

-Kanpo migrazioak… EUROPARA

-Landa exodoa: ESPAINIAKO GIZARTEA HIRITARTU

-Biztanleria aktiboaren banaketa sektoreetan aldatu

-Erdi mailako klase hiritarra eta kontzumo gizartea… GARATU

PENTSAMOLDE ALDAKETA: Irekiagoa eta tolerantaeagoa bultzatu: Europarekiko hamarkadari , turismoari, emigraziari esker

2. Oposizioa eta Frankoren heriotza:

Garapen ekonomikoak: Gizartea, ohiturak eta baloreak aldatu:

·Hiri Populazioa + erdi mailako klaseak hazi

·Kontzumo-gizartea garatu

·Komunikabideak, nazioarteko errealitatea erakutsiz , pentsamoldeak Bateratu

·FRANKOREKIKO OPOSIZIOA garatu:

·Indutria langileria antolatu… LAN BALDINTZA… HELBURU KRITIKOEN Alde

·Kataluniako + EHko nazionalismoa

Unibertsitatearen ikasleen erreboltak ugaritu

Itelektualek kritikoak diktadurarekiko

·Benetako oposizioa…  erregimenaren barruan (diktaduraren Krisia)

1973an: ETAk Carrero Blanco hil (erregimenaren iraupenaren Bermatzailea) Madrilen (atentauz). Frankoren amaiera hurbil ikusita, OPOSIZIOA INDARREN PRESTAKUNTZA:

1974: PSP (Alderdi Sozialista Popularra) + PTE ( Espainako Langileen  Alderdia) Junta demokratiokoa sortu baita ere “Plataforma Democratica” eta  “Coordinacion Democratica”

Hauen Programa Haustura demokratikoa, amnisitia politikoa, hauteskunde libreak.

1975: Union del Pueblo Español Herrero Tejedor,Suarez eta Solisekin.

Euskal Herriari dagokionez 50ko hamarkadan bizkaia nafaroa araba eta giouzkoa Guneetara etorkin asko eta populazioa igo. Militarrak oso urriak langileen Artean frankismoan, %0,02.

60ko Hamarkadan  euskal fabrika eta Tailerretan liskarrak ugaritu, 1961ean CAFko greba eta CCOO sortu  Asturias eta bizkaian.

1970an Burgosko epaiketa dela eta EHko fabriketan lan-uzteak eta  nazioan protestak egon ziren eta heriotza Zigorrak geldiarazi zituzten.

1975ean Franco hiltzean ETAko Txiki eta Otaegi eta GRAPOKO hiru militante fuxilatu Zituzten. Fabrika ikasgela eta kaleetan erantzunak handiak izan ziren.