Espainiako Bigarren Errepublika (1931-1939)

ARLOAK

BIURTEKO ERREFORMISTA

ZENTRO-ESKUINEKO BIURTEKOA

FRONTE POPULARRA

Kronologia

1931 - 1933

1933 - 1936

1936-1939

Estatuko burua (Presidentea)

Niceto Alcalá Zamora

Niceto Alcalá Zamora

Manuel Azaña

Gobernuko alderdiak

Koalizio errepublikano-sozialista

Eskuina, CEDA eta Alderdi Erradikala

Ezkerreko alderdi errepublikano, sozialista eta komunista → Fronte Popularra (koalizioa)

Gobernuko burua

Manuel Azaña

Alejandro Lerroux

Santiago Casares Quiroga

Politika nagusiak (erreformak)

• Politika laizista: dibortzioa, erlijio-konfesioen eta -kongregazioen legea. Eliza eta Estatua banatu

• Hezkuntza-erreforma: eskola publikoak eraiki, kultura herrikoia eta misio pedagogikoak hedatu

• Nekazaritza-erreforma: nekazari jabe talde handia sortu, IRA taldea sortu, erreforma geldoa

• Politika sozialista eta laborala: lan-kontratuen legea, epaimahai mistoena (patrono + langile) eta langile-elkarteena, lan-orduak adostu, sindikatuak indartu

• Erreforma militarra: militarren eragina politikan saihestu eta Azaltoko Guardia eratu

• Lurralde erreforma: autonomia-estatutua islatu (Katalunian 1932 → Generalitat)

• Biurteko erreformistako erreformak indargabetu (nekazal arlokoa, lan arlokoa, kleroak gobernutik dirua jaso…)

• Errepresio gogorra → Kataluniako autonomia-estatua indargabetu, lehen biurteko erreformak baliogabetu

• Bigarren euskal autonomia-estatututa idatzi

• Amnistia legea egin (Sanjujada horren aldekoak babesteko)

• Beste mota bateko militar erreforma egin

• Hirugarren euskal autonomia-estatutua idatzi

• Alcala Zamora kargugabetu → Azaña, errepublikako presidente

• Berehalako neurriak (Amnistia legea): amnistia urriko iraultzagatik atxilotuak izan zirenei, Kataluniako autonomia berrezarri eta erreformak berriz martxan jarri

  • Biurtekoan etendutako erreformak

  • Nekazal arloko erreforma, elizaren aurkako erreforma, estatutuak onartu,

Gatazkak

• Egoera ekonomiko txarra

• Nekazarien altxamenduak

• Sanjurjoren estatu-kolpea

• Barne-tentsioak gobernu-koalizioan

• Casas Viejas-ko lurren okupazioa

• Alderdi politikoen agerpen berria (eskuinekoak)

+ 1932ko abuztuak 10: San Jurgo jneralak estatu kolpe bat saiatu Katalunia hartzen (porrot egin)

+ 1933 urtarrila: Casas Viejasko errepresio gogorra (Cadiz), 28 hildako eta Manuel Azaña dimititu egin, hauteskundeak deitu

• 1934ko urriko iraultza → CEDA-ko hiru ministrari izendatu → CNT eta UGT elkartu greba orokor bat antolatzeko Katalunia (independentzia aldarrikatu), Asturias eta Euskadin

• Ustelkeria Alderdi Erradikalean (Estraperloko kasua (kasinoko makinak trukatu) eta Monbela (diru-publikoa enpresa batzuei emateagatik)) eta gobernua erori egin

• Pertsonen aurkako aurkaritza handitu (askatasun gutxiago eta 1934ko zapalkuntzak)

• Polarizazio politikoa (ezker aldekoek kritikak egin)

• Eskuineko eta ezkerreko gizarte-gatazkak (jarrera politikoak erradikalizatu)

• Konspirazioa eta estatu-kolpea

+ 1933 ant. elek: Jose Antonio Primo de Rivera Falangea sortu (fascsmo, nacismo --> caracter religioso)

+ 1934ko urria: PSOE-k huelga generala antolatu CEDA-ren aurka. Gobernuaren altxamenduarekin bukatu, Fracok gogor erreprimitu

+ 36ko otsaila: Niceto Alcala Zamorak hauteskundeak antolatu (Frente Popular irabaz)

+ 36ko uztailak 7: Jose Calvo Sotelo hil zuten (dirigente monarquico), Gerra sentimendua piztu --> UZTAILAK 18 HASI