Erregimen zaharraren krisia eta independentzia gerra

MARSHALL PLANA 1947AN:eebbko gobernuak estrategia bat diseinatu zuen beraren aldeko europako herrialdeetako ekonomia suspertzeko. AEBko idazkariak, Marshallek, laguntza oparoa=marshall plana proposatu zuen. Gerra osteko europa berreraikitzeko laguntza programa 1948an onartu zuten eta 13000milioi dolarrekoa izan zen. Marshall plana aebko kapital sarrera masiboarekin lotura estua du. Plan honek mendebaldeko europako ia herrialde guztiak barne hartu zituen, espainia izan ezik, frencoren diktadura erregimen antidemokratikotzat jo baitzuten. Laguntza gehiena jaso zutenak err.Bat, mendebaldeko alemania, fr eta italia izan ziren. Plan hau mehatxu komunistaren aurrean bloke kapitalista finkatzeko tresna izan zen eta osatzeko NATO izeneko aliantza militarra , Ipar Atlantikoko Itunaren Erakundearen sorrerarekin osatu zen. Eeuu-EK bi helburu nagusi zituen: europako biztanleriaren bizi maila handitzea eta beraz iraultzaren arriskua urruntzea eta europako eskaerari eustea, aebko industriaren gainprodukziorik gerta ez zedin.

GERRA HOTZAREN LEHEN GATAZKAK (40.HAMARKADA)

Turkia: Sobietar Batasunak mugak aldatu nahi zituen bere mesedetan, Bosforo eta Dardaneloseko itxasarteak kontrolatzeko. Turkiak Sobietar Batasunaren eskakizunak errefusatu egin zituen, eta AEBen babesa lortu zuen.

GREZIAKO GERRA ZIBILA(1941-50): Truman doktrina

aplikatu zen lehen aldiz. Grezian borrokan hasi zirenm monarkiaren aldekoak eta erregimen komunistaren aldeko gerrilla. EEUUk esku hartzea erabaki zuen monarkikoen alde. Hauen laguntza ekonomiko eta militar handia erabakigarria izan zen, monarkiaren garaipenerako. Gerra hotzaren lehen gatazka honetan, eeuuen eta sob.Bat.Ren parte harteak amaiera eman zion herrialde biek nazismoa eta faxismoa garaitzeko osatu zuten aliantzari, eta beste etapa baten hasiera ezarri zuen: bi blokeen mundua

• Pragako estatu kolpea:1948an Txekoslovakia Sobietar Batasunak menderatu zuen. En 1947, Checoslovaquia aceptó el Plan Marshall, pero fue obligada a renunciar por la Unión Soviética
  . Esto, unido a la posibilidad de que el auge del Partido Comunista se pudiese ver frenado en las elecciones de 1948, precipitó un golpe de estado comunista. En Occidente, el golpe de Praga tuvo una gran repercusión porque Checoslovaquia era el país más occidental de Europa central y oriental, en el plano geográfico, histórico y político.

• Yugoslavia: Titok Stalinekin apurtu zuen 1948an altzairuzko oihalatik ekialdean eta sobietar agindupetik kanpoan mantendu ziren.

STATUS QUOAREN BABESA ETA ARMAMENTU KARRERA: armamentu norgehiagoka etengabekoa zen, batez ere armamentu nuklearra. Superpotentzia bakoitzak nahiko baliabide zituen horretarako. Armamentu karrera 1945ean hasi zen hiroshiman eta nagashakin. SSBBk bonba atomikoa beranduago lortu zuen eta horrela berdinketa atomikoarekin gerra hotza egonkortu zen, arrazoi batengatik, oreka zegoen bando garailerik ez zegoelako. 

BERLINGO KRISIA

Gerra amaitu ondoren, alemania 4 zatitan banatu zuten, eremu bakoitza herrialde aliatu batek administratuta(AEB, fr, sesb eta err.Bat). Berlin sobietarren eremuan zegoen eta berlin ere lau zatitan banatu zuten, herrialde berak administraturik. Londreseko konferentzian eebb, br hand, fr eta benelux herrialdeek erabaki zuten alemania estatu bakar batean batzea: alemaniako errepublika federala. Berehala, mendebaldeko Berlingo hiru eremuak ere batu egin ziren. Berez hitzarmena Alemaniarako Konstituziogile prozesua haien eremuetan zabaltzeko asmoz egin zen. Moneta propioa izendatu zen: Deutschemark

Neurri haiek Potsdamgo eta Yaltako 1945eko hitzarmenak hautsi zituzten. Sobietarrak horren aurka atera ziren bere eremuan erreforma berezia aplikatuz. Stalinen erantzuna Berlin lurrez blokeatzea izen zen (Berlin eremu sobietarrean zegoen). Berlin alemaniako mendebaldeko eremuetatik isolatuta geratu zen. Gertakari horiek eragin zuten Gerra hotzeko lehen krisia. Stalinek pentsatzen zuen Berlin “arbolatik sagar heldu bezala jaikiko zela”.

AEBK Hiria airetik hornitzea lort zuten, aireko zubi baten bidez. AEBren erantzuna irmoa izan zen, baina ez erasotzailea. Bestetik, stalin konbentzitu zen bere neurria ez zela eraginkorra eta 1949an blokeoa altxatu zuen. Baina sesbek estatu independentea sortu zuen alemaniako bere sektorean: alemaniako errepublika demokratikoa. Hau Alemaniako zatiketaren goren-maila izan zen eta mendebaldeko zati hirurak  Mendebaldeko Alemania bihurtu ziren. Esan beharra dago ere Berlinen blokeoak eta Alemaniaren zatiketak(tentsio egoera) asko lagundu zuela bi blokeak eratzeko. Mendebaldeko blokeoak Nato eratu zuen (ipar atlantikoko tratatuaren erakundea), hainbat herrialdez osatuta zegoena: eeuu, kanada, italia. Holanda, alemaniako errepublika federala…

Sesb ren lehen helburua militarra arma nuklearrak garatzea izan zen, eeuu baino gutxiago ez izateko. Ondoren, europako beste herrialde komunistekin batera aliantza militar bat eratzea bultzatu zuen, NATOren indarra orekatzeko. 1955an Varsesbsoviako ituna sinatu zuten adiskidetasun eta elkarren laguntzarako: alemaniako errepublika demokratikoak, poloniak…

• NATO, iparatlantikoko ituna 1949an sinatu/ Varsobiako Ituna 1955ean osatu

Status quo: nazioarteko politikan edo diplomazian erabiltzen da bi alderdi edo gehiago negoziazio bat egiten ari direnean, nolabaiteko oreka-egoera mantentzen denean (edo mantendu nahi denean). Egoera politiko hau gutxi gorabehera iraunkorra denean (edo iraunkor mantendu nahi denean) adierazteko erabiltzen da.

• Status-quo batera heldu zen eta bi potentzien arteko oreka mantentzea izango zen a helburua