Erliebearen modelaketa

1)ERLIEBEAREN MODELATZEA: FAKTOREAK, ERAGILEAK ETA PROZESUAK

Eguzki-energiaren eta grabitatearen eraginez, kanpoko eragile geologikoek erliebea aldatzen edo moldeatzen dute zenbait prozesu geologikoren bidez.

Eragile geologikoen lana faktore hauen mende dago:

• Klima:
  klima izango da erliebe baten itxura gehien baldintzatzen duen faktorea.

• Harri motak eta horien historia tektonikoa (egitura): Harrien izaerek, neurri handian baldintzatzen dute bertako paisaia. Zenbaitetan, harri mota jakin batean berezko paisaiak osatu ohi dira. Kasu horietan, erliebearen formari begiratuta jakin daiteke zer harri mota den. Adb: klima bera edukita.

• Landaretza: Landaretza babesgarria da, hainbat eragile geologikoren ekintzaren aurrean; lurralde batean zenbat eta landaretza gehiago egon, gutxiago nabarituko da eragile geologikoen lana.

Muturreko bi egoera sortzen dira:

1. biostasia: modelatze eskasa edo hutsala. Klima ideal baten ondorio izaten da, hots, landare-estalkia egonkorra eta edafogenesia nagusi dira. Geruzatan antolatutako landaretza-estalkia prezipitazioen zuzeneko erasoaren kontrako babes fisikoa da. Ez da ia higadurarik gertatzen.

2. erresistasia: modelatze nabarmena. Kausa klimatikoak edo antropikoak direla eta, ekintza mekanikoa handia izaten da. Erresistasian dagoen arro batean landaretza oso urria da. Horren ondorioz, higadura erraztu eta oztoporik ez dagoenez, ura abiadura handiz joaten da lur gainetik, ondorioz, ikaragarri murrizten da iragazpena.

Aldagai horietako bat aldatzen denean prozesuak era adatzen dira, hau da, erliebea aldatuko da.

Eragile geologikoek prozesu hauen bitartez egiten dute euren lana:

1. Meteorizazioa

   
   Atmosferaren ekintzaren ondorioz harriak puskatzea edo kimikoki aldatzea “in situ” , hau da, garraiorik gabe. Bi eratakoa: mekanikoa eta kimikoa.
   

        Mekanikoa, Harria apurtzen duena: krioklastia, termoklastia, deskonpresioa.

        Kimikoa, Harriaren konposizio kimikoa aldarazten duena:
Karbonatazioa, hidrolisia, oxidazioa.

2.Garraioa: