definiciones

SARRERA

Erroman, komedia tragediar antzerkiak baino gehiago nabarmendu zen. Komediaren jatorria Etruriatik dator. Komediak garapen nabaria lortu zuen. Fabula izenaz deitzen zitzaione komediari, eta bi modalitate zeuden: 

• Fabulae palliatae: Komedia greziarrak ziren

• Fabulae togatae: Pertsonai eta gauza latindarrei buruz

Komedia normalean 5 aktuetan banatzen zen. Antzerkiaren hasieran honen argumentua azaltzen zen eta ikuslei antzerkian kontzentratzea gonbidatzen zitzaien. Komedia antzerkietara joaten ziren ikusleak maila sozial guztietakoak ziren. Nahiz eta joaten ziren gehienak maila sozial baxukoak ziren, esklabuak bertan sartzen ziren. Ikusleen jokaera batzuetan urrun zegoen errespetutik baita aktorekin ere. Hitz egiten, borrokatzen eta eztabaidatzen zuten.

AKTOREAK ETA PERSTONAIAK

Komediako aktoreak, beti gizonak izaten ziren, mimoetan ezik, orduan esklaboak edo klase sozial baxuko pertsonak ziren.

Pertsonai motak:

• Senex (zaharra), bere makilarekin, burusoila eta bizar luzearekin.

• Adulescens (gaztea), familia honeko semea eta juergista.

• Parasitus(parasitoa), baimena eskatu gabe gonbidatua izan ez den edozein banketera joaten zen.

• Miles (soldadua),bere harrokeriarekin irrigarri utzita

• Sevus (esklaboa), jatorra, inteligentea eta intrigantea

• Emakumezkoen paperetan nabarmenak dira: prostituta, gaztea edo zaharra eta alkagueta.

ESZENA TOKIAN:

Ikusleak pertsonai ezberdinak bereiztu eta errekonozitzen zituzten haiek zeramaten arropa ikusita. Normalean zeintzuk ziren identifikatzen zuten arropa zeramaten. Adibidez, esklabua bere tunika motza eta kolore ilunengatik bereizten zen. Horrela harentzat erraza zen korrika laster ihes egitea.

PLAUTO ETA TENEZIO

• PLAUTO k.A. III-II

Nahiz eta Erroman ez jaio eta familia apal batetik etorri, bertan lortu zuen arrakasta komedia autore bezela. 100 eta 130 komedia bitarte idatzi zituen, eta haietatik bakarrik 20 gordetzen dira. Bere berrikuntza teknikoak:

• Espezializazio tematikoa gauza eta pertsonai latindarretan bakarrik zenratzen zen

• Abesteko zati gehiago obran zehar 

 Bere lan ezagunenak, MILES GLORIOSUS, AULULARIA eta EL SOLDADO FANFARRON Bere pertsonai batzuk famatuak egin dira literatura unibertsalean. Adibidez, xuhurra den zaharra Aululariako protagonista Molierek errekreatuta  EL AVARO. Shakespeare berarengan inspiratu zen.TENECIO k.A. II Importantziaren arabera bigarren komediagile garrantzitsuena. Jatorri afrikarra. Bere obrak Fabulae palliatae motakoak ziren, greziarren gauzetan oinarrituak.Bere dialogoa naturalagoa eta egunerokoagoa da Plautorena baino. Oso ona da karaktereak erretratazen. Importanztia kendu zion aktoreen arteko dialogoak abesteari. Lanak: HECYRA  eta  ADELPHAE