Burdinbideen lege orokorra iruzkina

TESTUA: Burdin lege orokorra

Sarrera

Gure aurrean dagoen testua lehenengo mailako testa da, Madrilgo Gazetan kaleratu zuela eta, legea da, Francisco de Luchana Ministroak, Parlamentuan aurkeztu eta horren onarpena lortu zuen. Tren bidearen eraikuntza bultzatzeko asmoz egindako legea. Espainol guztiari zuzenduta dago.

Edukiaren laburpena

Lege honek adierazten ditu zein nolako baldintzen Gobernuak trenaren eraikuntza bultzatu nahi du

Trenbidearen eraikuntza Gobernuak ala partikularrek aurrera eramango du

Gobernuak partikularrei baimena eman beharko die

Partikularrek ala konpainiek funts publikoak erabiltzeko baimena izango dute zenbait baldintza betez

Gobernuak atzerriko kapitalei zenbait segurtasun berma ematen dir: “ konfiskazio edo bahimenduetatik libre” geratzea.

20. Artikulua garrantzitsuena da. Trenbide enpresa guztiei honelako abantailak eskaintzen zaizkie:

Jabari publikoko lursailak

Harrobia

Bidesariak

Eraikuntza irauten zuen bitartean eta denbora bat aurrerago arte, lehengaiak inportatu behar den materiak finko eta mugikor guztien zerga baxuak ordaintzea.

Azkenekoa, zehazten du zein nolako neurri izango ditu trenbideak

Iruzkina

Espainiako ekonomiaren modernizazioak bi oinarri izan zituen:

Desamortizazioak: jabetza pribata eta kapitalismoaren aldiko mentalitatea zabaldu zen jendearengan eta espainolengan.

Trenbidearen eraikuntza: Merkatu nazionala osa zitekeen eta industria ala nekazaritza produkziok Espainia osoan saltzeko aukera izan zuten.

Bi aldaketa ekonomiko hauek liberal aurrerakoien esker aurrera atera ziren

Bi unetan liberal aurrerakoiak agintean aritu ziren:

1836ean La Granjako Sargentuen matxinada gertatu eta gero Mendizabal lehen ministroa izan zen eta lehen desamortizazioa eman zen.

1854ean O” Donnell eta Serrano jeneral moderatuek Vicalvaro eta Manzanaresen egindako pronuntziamendu militarren bitartez, 2 urteko gobernu aurrerakoia ekarri zuten.

Gertakizun garrantzitsuak:

Ekonomia modernizatzeko asmoz, zenbait ekintza martxan jarri ziren: Madoz ministroaren desamortizazioaren kapitala pilatu zuen gobernuak. Lege hauek onartu ziren: Trenbideen 1855ko Legea, Bankuen 1856ko Lege eta Espainiako Bankuaren sorrera.

Burdinbidearen hedapena Europako nazio bakoitzak izandako industrializazio mailaren adierazle fidagarriena izan zen. Komunikabide berri honek, ezinbestekoa izan zen, XX.Mendean merkataritzak garraiatzeko. Trenaren hedapena en zen mendearen bigarren erdira arte iritsi zeren: itxura orografiko ezegokia, geldialdi ekonomikoa, atzerapen teknikoa,.. Zegoen.

Trenbidea bultzarazteko ezinbestekoa zen kapitala metatzea eta hau lortu ahal izateko kanpoko kapitalak, Europako beste nazioetatik, erakarri behar ziren. Burdinbideei buruzko 1855ko Lege Orokorraren bidez aurrerakoiak zenbait pausu eman zituzten:

Trenbidea egiteko materialen importazioai ezarritako muga zergak ezabatu zituzten, hau da politika ekonomiko librekanbista aplikatu zen. Aduanak desagertuz, Frantzia Handiko teknologia eta materia oso errez sar zitekeen Espainian.

Aztertzen ari garen testua Burdinbideei buruzko 1855ko Legea da. Kontuan hartu behar dena da kapitalak eta enpresak ez direla espainolak izango baizik eta Belgika, BH eta Frantziatik hona etorriko dira euren inbertsioak egitera. 20. Artikulua garrantzitsuena da, trenbide enpresa guztiei honelako abantailak eskaintzen zaizkie:

Jabari publikoko lursailak erabiltzeko askatasuna

Enpresa hauetan lan egiten duten Langileentzako materialak erabiltzeko askatasuna

Harrobiak ustiatzeko askatasuna

Bidesariak kobratzeko eskubidea

Balorazioa

Trenbide sarea azkar egin zen, XIX.Mendeko bigarren hamarkadaren hasieran hasi zen eraikitzen Espainian. Horrek atzerapen handia suposatu zuen Europarekin konparatuta: Espainiako merkatu nazionala eratzeko komunikabide onak behar ziren, beraz produktibitatean atzerapena eman zen. Azkenean, garapena eman zen baina abantailak aprobetxatu gabe. Ondorioak izan zituen barne merkataritzaren hedapen eta integrazioan, lan banaketan,... Merkatuko ekonomiaren garapenean.

Lege honek oso esanguratsu eta garrantzitsua izan da Espainiako ekonomiaren historia. Baina zoritxarrez, trenbidearen eraikuntza oso berandu izan zen eta hedapena geldoa izan zen ere. Espainiaren ekonomiaren atzerapena ekarri duena.

2. TESTUA: MENDIZABALAREN DESAMORTIZAZIO DEKRETUA

Sarrera

Aurrean dugun testua da Mendizabal ministroak 1835. Urtean desamortizazioak egiteko bultzatu zuen legea. Garai hartakoa da, beraz, 1. Mailako dokumentua da. Sinatzailea Maria Cristina erregordea da baina lege honen egilea Ministro kontseilua da. Lege guztiak bezala, ofizialtzat hartzen dira, Parlamentuan onartu eta Madrilgo Gazetan imprimatu ondoren: lege bat izanik gizarte osoari zuzenduta zegoen.

Edukiaren laburpena

Legen honen lehenengo bi parrafo dira hemen azaltzen zaizkigunak

Zor publiko handia murriztua, desamortizazioaren bitartez lehen Gobernuak eskuratutako lurrak, nazioaren jabego bihurtuak salmentan ala enkantean ( subasta ) jarriko dira.

Kapitalismoa ikuspegia ala mentalitatea bultzatzea

Merkatu nazionalaren proiektua bultzatzea

Beste moduan esanda lege honen helburua: “ animazio, bizi eta zorieneko elementua da Espainiarako ”

Iruzkina

Desamortizazioen fenomenoa bere inguru historikoan kokatu behar da. XIX.Mendearen hasieran Monarkia absolutistaren aurka sortutako sistema liberalek sistema berria zekarren.

Alde batetik konstituzioan oinarritutako hiru boteren banaketa, beste aldetik, arlo ekonomikoan, kapitalismoaren sorrera.

Doktrina liberala, gizabanakoen eskubide natural nagusia zoriontsu izatea zen. Bi elementu hauek gobernu liberalek bermatu behar zituzten.

Giza banakoen eskubideak: askatsuna hainbat gauzarako: inprimatze eta adierazpen askatasuna

Ondasunak edukitzeko askatasuna: jabetza pribatua edozein pertsonek ez da posible izango gizaki libre eta zoriontsu izatea. Liberalismo ekonomikoarentzat bi kontzeptu hauek gizaki libre loturik daude: jabetza izatea zoriona lortzeko ezinbesteko bidea.

Gizabanakoek zoriontsu izan nahi dutenez, jabetza edukitzeak benetako zentzua eman dio bakoitzak lanagatik duen interesgarri, nazioen aberastasunaren euskarri bilakatzen da.

Ikuspegi ekonomiko liberal ala kapitalista, Cadizen egindako gorteetan argi eta garbi azaldu zitzaigun. Gizabanakoen aldarrikapenarekin, hartutako zenbait erabakien arabera, kapitalismoaren oinarriak finkatu ziren: askatasun sistema modernoaren aldeko apustu bat egin zen.

Kapitalismoa bultzatzeko desamortizazio fenomenoa bere urrats garrantzitsua zen. Desamortizazioa, lehenengo Elizaren ondasunena eta geri udal eta herrien ondasunena gobernu liberalek harturiko neurri garrantzitsuena izan zen.

Bi urratsetan egin zen ondasunon desamortizazioa: 1. Estatuak ondasun horiek konfiskatzea. 2. Ondasunak saltzea, jendaurreko enkantean.

Desamortizazio - prozesua

XVIII.Mendean hasi ziren aplikatzen. Salmenta prozesu luze hori ez zen jarraitua izan

Cadizeko Gorteek hartutako erabaki teorikoak

Hirurteko Liberalekoa

Mendizabalena

Pascual Madozena

Mendizabalen desamortizazioa

Mendizabalera, bere dekretua gauzatzearen ondorioz, apurtu egin ziren Vatikanoarekiko harreman diplomatikoak eta iritzi publikoa banatu egin zen. Mendizabal 1835ean Londresetik iritsi zen Gobernua burutzeako. Bere ardura nagusia Isabel IIaren tronuaren jarraipena bermatzea izan zen. Gerra karlista irabazi beharra zegoen eta hori lan zaila zen. Ezin zen bete dirurik edo krediturik gabe.

Zenbait helburu sortu ziren:

I.Gerra karlista irabaztea

Herri-zorra edo zor publikoa ezabatzea eta Ogasun egoera txarrari irteera ematea Estatuaren sinesgarritasuna indartzeko, herri zorra ezabatu.

Desamortizazioaren onuradun nagusia, burgesia diruduna, liberalen ideietara erakartzea

Eliz ondasunen egitura aldatzea, amortizatua eta kolektiboa izatetik askea eta indibiduala izatea

Onuradunak, zor tituluak kapitalistak edo titulu horiek merkatuan eros zitzaketenak izan ziren

Espainiaren ekonomiaren modernizazio bultzatu nahi zuten politiko liberalek. Lege hau martxan jarri zuten. Bi parrafo hauetan errez ikus ditzakegu lege honen helburuak:

Gerra Karlista irabazteko, gobernuek Armadaren sendotze beharrean egon zen eta gastuak handitzea ekarri zuen,. Gobernuak zor publikoa handitu zuen eta kaleratu.

Kapitalismoa ikuspegia ala jabetza pribatuan oinarritutako pentsaera zabaltzea

Merkatu nazionalaren eraikitzea

Mendizabal da lege honen egilea. Nagusia Maria Cristina eta Isabel IIaren tronuaren jarraipena bermatzea izan zen, Estatu liberalaren jarraipena bermatzea. Gerra karlista irabazi beharra zegoen eta zaila zen,. Helburua, ezin zen bete dirurik edo krediturik gabe. Mendizabalek finantzabide berriak erabili behar zirela erabaki zuen.

Balorazioa

Mendizabalen legearen onuradunak hauek izan ziren: goi mailako burgesia eta antzinako noblezia. Burgesek lurrean inbertitu zuten dirua eta irabazi handiak lortu zituzten eragiketa haietan.

Desamortizazio prozesuen helburua ez zen lurrak  herri xehearen artean banatzea. Helburua ez zen nekazaritzan berrikuntzarik egitea, ikuspegia ala filosofia kapitalista bultzatzea eta Estatuaren ogasun sistemarako dirua lortzea baino.

Nekazaritza produkzioaren bolumena handitzen lagundu zuen. Espainiaren ekonomiaren modernizazioari bultzada handi eman zion Madozek 1854. Urtean egindako 2. Desamortizazioa: udal lurretan gehienbat aplikatu zen eta lortutako diruaz trenbidearen eraikuntzari ekin zion gobernuak.

Desamortizazio - prozesua

XVIII.Mendean hasi ziren aplikatzen. Salmenta prozesu luze hori ez zen jarraitua izan

Cadizeko Gorteek hartutako erabaki teorikoak

Hirurteko Liberalekoa

Mendizabalena

Pascual Madozena

Mendizabalen desamortizazioa

Mendizabalera, bere dekretua gauzatzearen ondorioz, apurtu egin ziren Vatikanoarekiko harreman diplomatikoak eta iritzi publikoa banatu egin zen. Mendizabal 1835ean Londresetik iritsi zen Gobernua burutzeako. Bere ardura nagusia Isabel IIaren tronuaren jarraipena bermatzea izan zen. Gerra karlista irabazi beharra zegoen eta hori lan zaila zen. Ezin zen bete dirurik edo krediturik gabe.

Zenbait helburu sortu ziren:

I.Gerra karlista irabaztea

Herri-zorra edo zor publikoa ezabatzea eta Ogasun egoera txarrari irteera ematea Estatuaren sinesgarritasuna indartzeko, herri zorra ezabatu.

Desamortizazioaren onuradun nagusia, burgesia diruduna, liberalen ideietara erakartzea

Eliz ondasunen egitura aldatzea, amortizatua eta kolektiboa izatetik askea eta indibiduala izatea

Onuradunak, zor tituluak kapitalistak edo titulu horiek merkatuan eros zitzaketenak izan ziren

Espainiaren ekonomiaren modernizazio bultzatu nahi zuten politiko liberalek. Lege hau martxan jarri zuten. Bi parrafo hauetan errez ikus ditzakegu lege honen helburuak:

Gerra Karlista irabazteko, gobernuek Armadaren sendotze beharrean egon zen eta gastuak handitzea ekarri zuen,. Gobernuak zor publikoa handitu zuen eta kaleratu.

Kapitalismoa ikuspegia ala jabetza pribatuan oinarritutako pentsaera zabaltzea

Merkatu nazionalaren eraikitzea

Mendizabal da lege honen egilea. Nagusia Maria Cristina eta Isabel IIaren tronuaren jarraipena bermatzea izan zen, Estatu liberalaren jarraipena bermatzea. Gerra karlista irabazi beharra zegoen eta zaila zen,. Helburua, ezin zen bete dirurik edo krediturik gabe. Mendizabalek finantzabide berriak erabili behar zirela erabaki zuen.

Balorazioa

Mendizabalen legearen onuradunak hauek izan ziren: goi mailako burgesia eta antzinako noblezia. Burgesek lurrean inbertitu zuten dirua eta irabazi handiak lortu zituzten eragiketa haietan.

Desamortizazio prozesuen helburua ez zen lurrak  herri xehearen artean banatzea. Helburua ez zen nekazaritzan berrikuntzarik egitea, ikuspegia ala filosofia kapitalista bultzatzea eta Estatuaren ogasun sistemarako dirua lortzea baino.

Nekazaritza produkzioaren bolumena handitzen lagundu zuen. Espainiaren ekonomiaren modernizazioari bultzada handi eman zion Madozek 1854. Urtean egindako 2. Desamortizazioa: udal lurretan gehienbat aplikatu zen eta lortutako diruaz trenbidearen eraikuntzari ekin zion gobernuak.