Bizkaiko Langileen Borroka: 1896ko Astekari Artikuluaren Azterketa

Sarrera

1896ko maiatzaren 5ean Bilbon idatzitako "La lucha de clases" astekariko artikulu hau aztertuko dugu. Bizkaiko langileei zuzendutako artikulu publiko honek, garaiko langileen egoera kritiko bat azaltzen du, ikuspegi sozio-politiko batetik. Artikuluaren helburua, langileen egoera larria herritarrei ezagutaraztea da.

Artikuluaren Egitura

Artikulua hiru zatitan bana daiteke:

1. Lehenengo zatia (1-4 paragrafoak): Orduko langileen egoera eta beraien mugimenduak azaltzen ditu.
2. Bigarren zatia (5. paragrafoa): Langileen ikuspuntutik iritzi kritiko bat eskaintzen du.
3. Hirugarren zatia (6. paragrafoa): Langileek egoera eskasean hartuko dituzten erabakiak aipatzen ditu.

Langileen Egoera

XIX. mendeko industrializazioak eta etorkinek Euskal Herriko egoera sozio-ekonomikoa zeharo aldatu zuten. Langileen egoera okertu zen, batez ere meatzaritzan. Soldatak bonotan ordaintzen ziren, lanordu luzeak ziren, segurtasun falta handia zegoen eta etxebizitzak prekarioak ziren.

Langileen Mugimenduak

1886an Facundo Perezaguak lehen elkarte sozialista sortu zuen Bizkaian. 1890ean greba bat egin zen, eta sozialismoak indarra hartu zuen. Grebaren ondorioz, lanorduak murriztu, kantinetako erosketa debekatu eta barrakoien amaiera lortu ziren. Patronalek akordioa ez betetzeagatik, 1910 arte lau greba orokor egin ziren.

Artikuluaren Azterketa Zehatza

Lehenengo Zatia

• Lehenengo bi paragrafoetan, langileen mugimenduak azaltzen dira, hala nola, maiatzaren 1eko manifestazioa eta 1890eko meatze langileen altxamendua.
• Hirugarren paragrafoan, 10 orduko lanaldia mantentzea eta barrakoi eta kanteen existentzia salatzen dira.
• Laugarren paragrafoan, meatzetan lan egiteko, kantoietako janaria erostea eta barrakoietan bizitzea derrigorrezkoa zela azaltzen da.

Bigarren Zatia

Langileen ikuspegitik, agintarien zapalkuntza eta lirainak kritikatzen dira. Langileen eskubideen aldeko eskaerak (lan askatasuna, osasuna, higiene baldintzak...) zapalduak izan dira.

Hirugarren Zatia

Langileek, egoera jasanezinaren aurrean, grebak egitea erabakitzen dute, barrakoi eta kanteen aurka borrokatzeko eta beraien ahotsa entzunarazteko. Gobernuaren eta agintarien zapalkuntzari aurre egiteko asmoa azaltzen da.

Ondorioak

Artikuluak garbi erakusten du garaiko langileen egoera gogorra. Mugimendu sozialistaren gorakada ulertzekoa da, eskubideen aldeko borrokaren ondorioz. Bizkaiko sozialismoa estatu osoko indartsuena eta erradikalena bihurtu zen. 1891an Manuel Orte lehen zinegotzi sozialista bihurtu zen. 1911an ELA sindikatua sortu zen, euskal langileen eskubideen alde borrokatzeko.