Biurteko kontserbadorea eta fronte popularra

8.GAIA 98.KRISIA ETA ESPAINIAKO GERRA ZIBILA

1. AIPATU ETA AZALDU LABUR BERREZARKUNTZAREN SISTEMA KRISIAN JARRI ZITUZTEN GATAZKAK (1802-1931)

-Trandakatza sistema, biztanleriak eta poliko batzuek korrupzioagatik eta kazikismoagatik salatuko zuten.

- Burgesiak, Katalunian babestuko dute Liga Eregionalistari eta Euskadin EAJ-ri. 

- Erepublikanoek eta PSOEK langileen eta erdi-malako babesa lortuko dule. 

- 1909tik hainbat gatazka sortuko dira: Bartzelonako Aste Tragikoa, 1917ko krisia, Langile mugimenduaren erradikalizazioa, grebak. 

-Testuinguru horretan Miguel Primo de Rivera estatu-kolpe bat eman zuen eta diktadura bat ezarri zuen Espainian (1923).

2. ZER DELA ETA ALDARRIKATU ZEN ESPAINIAKO II. ERREPUBLIKA?

Primo de Riverak Heriaren babesa galdu egin zuenean dimititu egin zuen eta 1931ko apirilean udal hauteskundeetan errepublikanoek garaipena lortu zuten. Hori dela eta, Alfontso XIII.A erbesteratu egin zen eta behin-behineko gobernu bat eratu zen. 1931ko Konstituzioa erregimen erabat demokratikoa ezarri zuten.

3. ZERRENDATU ETA AZALDU BIURTEKO ERREFORMISTAREN ERREFORMAK

-Nekazaritza erreforma - ekoizpena handitzeko. 

- Kataluniari autonomia eman zitzaion - Generalitatea sortu zen 

-Erreforma militarra - Errepublikari leialtasuna zin egitea. 

- Lan erreformak. 

- Hezkuntza erreformatu zen. 

- Ezkontza zibila eta dibortzia arautu ziren.

4. ZER GERTATU ZEN ESPAINIAN 1934ko URRIAN? ZER ONDORIO IZAN ZITUZTEN GERTAERA HORIEK?

Biurteko erreformistaren erreformak indargabetu egin zituzten eta horregatik ezkerraren eta eskuinaren arteko tentsioak sortu ziren. 1934ko Urriko iraultza oso gogorra eta arrakastatsua izan zen Asturiasen eta Katalunian. Ondorioak: 1934ko iraultza amaitu ondoren gobernua krisian sartu zen eta 1936ko otsaileko hauteskunde orokorretan ezkerreko alderdi politikoak elkarturik aurkeztu ziren Fronte Popular izenarekin eta hauteskundeak irabazi zituen oso alde gutxirekin.

5. DEFINUTU: ALDERDIEN TXANDAKATZE SISTEMA/ ERREGENERAZIONISMOA / CEDA / FRONTE POPULARRA / FALANGE ESPAINOLA

-ALDERDIEN TXANDAKATZE SISTEMA: Espainiaren egonkortasuna bermatzeko, Alderdi Kontsorbadoreak eta Alderdi Liberalak eusteko konpromisoa hartu zuten, gobernua txandakatzen. 

-ERREGENERAZIONISMOA: 98ko hondamendia zela eta, txandakatze-sistema zalantzan jartzen zuen mugimendu politiko-intelektuala eta erreformak proposatzen zituena. 

-CEDA: Biurteko Kontserbadorean, II.Errepublikan hauteskundeetan garaipena lortu zuten koalizio politikoa. 

-FRONTE POPULARRA: II. Errepublikan, 1936ko hautoskundeetan, ezkerreko alderdi politikoak elkarturik aurkeztu ziren Fronte Popular izenarekin- 

-FALANGE ESPAINOLA: 1936ko hauteskundeetan indarra hartu zuen joera faxistako alderdia zen.