Bitarteko herentzia
Enviado por Chuletator online y clasificado en Biología
Escrito el en 
vasco con un tamaño de 4,89 KB
Genetika:
Herentziaren mekanismoak eta haiek arautzen dituzten
legeak aztertzen duen zientzia da.
ºGenea
Gene bat ADN zati bat da eta herentziazko karaktere bat zehazteko beharrezko informazioa du. Gene batek
kromosoma betean duen kokapen finkoari locus esaten zaio.
ºAlelo:
Karaktere jakin bat kontrolarzen duen gene batek izan ditzakeen aukerei alelo deritzo.
Genetika hiru legeren bidez laburbiltzen dira:
Lehen legea.(Karaktere baterako homozigotoen gurutzaketa)
Haziaren kolorearen karaktererako homozigotoak
ziren bi banako gurutzatu zituen Mendelek. Hazi horiak zituen
banako homozigoto gainrtzaile bat (AA)eta hazi berdeak zituen
banako Homozigoto azpirakor bat (aa) gurutzatzean, lehen belaunaldiko
(F1Banakoak heterozigotoak (Aa) ziren eta hazi horiak zituzten.
AA landareak A alelodun gametoak sortzen zituen, aa landare gametoak
a aleloa. Bi gametoak batera (Aa) heterozigotoa sortuko da. Karaktere
batean desberdinak diren bi linea puru gurutzatzen direnean, ondorengo-
ak uniformeak dira.
Bigarren legea. (Karaktere baterako hibridoen gurutzaketa)
Lehen belaunaldiko hibidroak gurutzatzean, alaleloak bereizi
eta gametoetan bakoitza bete aldetik banatzen da.
Hirugarren legea. (bi krakteren diferentzia)
Mendelek bi
karakteretn desberdinak ziren progenitore homozigotoak aukeratu
zituen. Guraso-belaunaldiak genotipo hauek HHLL eta hhll.
Bi progenitore gameto bana sortu eta hauek alelo pare
bakoitzeko gene bat zuten HL eta hl. Meiosiaren ondoren lau
gameto sortu, HL, Hl, hL eta hl
Aleloak bakoitza bere aldetik heratzen dira eta ausaz konbinatzen
dira ondorengoetan.
Bitarteko herentzia: Bi aleloek beren informazioa proportzio berean
adierazten dutenean gertatzen da. Ondorengoak hibridoak
eta heterozigotoak dira, eta haien fenotipoan progenitoreen tarteko
ezaugarriak daude.
Zuhaitz genealogikoak
honei esker zenbait familiatan dauden gaixotasunak herentziazkoak diren
ala aleloak gainartzaileak ala azpirakorrak diren zahaztu daiteke.
Horrez gain, bikote seme alabek herentziazko zenbait gaixotasun izateko arriskua duten jakin daiteke.
Gizakiongan, kromosoma-determinazioaren bidez zehazten da
sexua, heterokromosoma edo sexu-kromosomek zehazten baitute.
Sexuarekin lotutako herentzia: sexu-kromosometan dauden
geneek zahzten dituzten karaktereak sexuari lotutako karaktereak dira..
Segmentu homologoa
Bi kromosometan berdina den segmentua da eta karaktere berberetarako geneak ditu. Horri esker, X eta Y kromosomak meiosian elkarrekin parekatu eta, ondoren bereizten dira
Segmentu bereizgarria
Segmentu hori desberdina da bi kromosometan. X kromosomaren segmentu bereizgarrian dauden geneei ginandriko esaten zaie, eta Y kromosomaren segmentu bereizgarrian daudenei, holandriko