Bertsolaritzaren hastapenak

Enviado por Chuletator online y clasificado en Otras lenguas extranjeras

Escrito el 21 de Junio de 2023 en vasco con un tamaño de 6,04 KB

Zer ziren lore jokoak

Antoine D`abbadiek zientzialariak eratu zituen lehenbiziz 1853an Lapurdiko Urruñan,euskal jai gisa. Mugaz bestalde 1879an Elizondon. Geroztik, Euskal Herriaren alderdi biek ezagutu zituzten jai hauek, nahita pixkanaka hegoa iparrari nagusitu zitzaion. Lore-jokoak, jaialdi moduko kultur ospakizunak ziren, herriaren nortasuna sustatzeko. Saritutako lan onenak, Donostiako EUSKAL-ERRIAn argitaratzen zituzten.Iparraldean Elizaburu Jean Baptiste, Jean Barbier dira ezagunenak. Hegoaldean, Felipe Arrese Beitia dugu ezagunena.2-Euskaltzaile elkartea?Arrasaten Euskararen Eguna eratu zen. Ospakizun horretara garai hartako euskal idazle eta kulturgilerik gehienak joan ziren, eta euskararen aldeko talde berri bat sortzeko biltzarra egin zuten. Horrela jaio zen EUSKALTZALEAK elkartea.3-Txomin Agirre nobelak?Hiru nobela: Auñamendiko lorea (1898) lehen euskal eleberria eta kresala (1906)bizkaieraz. Garoa (1912) gipuzkeraz. Kresala, ohitura nobelaren ildo
tik azaltzen zaigu. Arranondo/Ondarroa itsas herriko gertaerak eta pasadizoak kontatzen
dizkigu. Mañaxi eta Anjel dira protagonista nagusiak eta kontalari orojakilea dago.4-Garoa nobelaren gai nagusia?: euskal nekazaritza eta artzaintzari eskeinitako eleberria dugu. Euskaldunaren
eredua idealizatzen da. Kristau fededuna eta abertzalea. Bizkaia bi aldetan banatzen
du,deskribapen kaotikoa eginez.5-Jean Etxepare “MIRIKUA”.Medikua eta garaiko kultura europarra ezagutzen zuen. Haren pentsaera ez zetorren bat puntu askotan aldi hartako euskaltzale gehienek zutenarekin.6-

Azaldu izotz ondo eguzkia

: Lizardin paisaia zoragarri ikusten du, itxaropenez betea nahiz eta hil zorian egon irri egiten du lizardirentzat neguko gau oskarbien ondorengo izotza da zoragarriena. Nahiz eta dena izoztuta egon, ilun ikusi goian eguzkia dago denari bizia emanez. Izotzak euskal herria estaltzen du baina etorkizuna dator gazteak goraino helduz , eguzkiak EH askatuko du estaltzen duen izotzetik.7-Lauaxetaren bio batzuk:Laukizen jaio zen, Gernikan atxilotu eta Gasteizera eraman eta hantxe fusilatu zuten 1937an. Kazetari lanak egiten zituen.Antzerki lan laburrak ere bai.BIDE BARRIJAK: Poesian Europatik datozen azkenengo edo azken aurreko moduak plazaratu nahi zituen.ARRATS BERAN: Iturri herrikoiagoak hautatzen ditu. Momentu horretako kezka eta amets politikoak kanporatzen saiatzen da.8- URRETXINDORRA : kepa enbeitia zen9-AZALDU LEKUONA ETA MAKAZAGAREN EKIMENAK:xx.Mendearen hasieran jendeak ez zion arreta jartzen bertsogintzari baina hori bukatu egin zen lekuona 1930an bergarako eusko ikaskuntzaren 5. Biltzarrean ahozko literaturari buruz eman zuen hitzaldiarekin. 6 urte beranduago kaleratu zuen “literatura oral euskerika” liburuaren harrera ona izan zuen.Lekuonak neurri eta tekniken zehaztasunez ederki erakusten digu zenbait bertso motaren ezaugarriak azaltzen ditu eta bertsolaritzaren historiari buruzko hainbat albiste eskaini. Makazaga ez zen bertsolari ona baina asko egin zuen bertsolaritzaren alde. Inprimatzailea zen beraz, “ bertso berriz” batutako sortak kaleratzeari eta idazle batzuen lanak bere kabuz inprimatzeari ekin zion. 3 orritako bertsolaritza izeneko bertso aldizkari bat ere argitaratu zuen astero. Amaitzean, orri guztiak batu eta bertso bilduma bat egin zuen.10 -EUZKO GOGOA: Zaitegik Guatemalan eratu zuen 1950.Urtean zuzendu eta kaleratu zuen kultura aldizkaria da. Eusko gogoa izan zen Frantziatik Amerikara iritsi berriak ziren horixe eta Ibinagabeitiaren laguntzarekin Zaitegik hainbat idazle erakarri zituen bere proiektura. Guatemalan eta Biarritzen euskaraz taxututako aldizkari artan autore zahar zein gazteek artu zuen parte. Astean behin kaleratzen zen euskaldun aldizkaria, liberazio egunera arte jarraitzea lortu zuen. Kudeatzaileak oso kontserbadore eta aleman zaleak ziren. Arotzaren zen euskaldunen zuzendaria. Euskal idazle guztiak ez ziren pentsamolde betekoak alemanaren aurka aritutakoek et preso egondakoek ere badaude adibidez Salaberri, Etxahun eta Iarzabal.

Entradas relacionadas:

Etiquetas: