Berrezarkuntza 1874

Langile mugimendua

industriaren garapenarekin batera hasi zen, nahiz eta kataluñan lehenago hasi. Orokorrean, berrezarkuntza garaian hasi ziren langileak  indarra hartzen. Bi korronten ideologiko nagusit ziren garai horretan:
anarkismoa eta sozialismoa.
Garai honetan, langileen aldarrikapena areagotuz  joan ziren eta agunkarri, greba, mitin,.. Agertzen hasi ziren.
honen aurrea burges eta enpresariek ahalegin handiak egin zituzten langileri zapaltzeko mehatxaturik sentitu zirelako.

ANARKISMOA

1850etik aurrera hasi zen indarra hartzen. Jabetza pribatua, estatua eta honen erakundeen abolizioa nahi dute. Ez dute hauteskundeetan parte hartuko ez dutelako ordezkaritza politikoan sinisten eta

antolaketa horizontala izango dute. Ekintza zuzenaz eta borroka sindikalez baliatuko dira. Gehien bat nekazari eta langile kualifikatu gabeak batu ziren eta andaluzia, valentzian eta bartzelonan eduki zuten indarra. Eh an ez zuten hainbesteko indarrik eduki, errenteria-orereta eta erribera kenduta. Hasieran klandestinitatean egin zuten lan eta horregatik atxiloketa askojasan behar izan zituzten. 1881an sindikatuak legetatu egin ziren eta mugimendu sindika  indartsuena zela ikusitik, FTRE, Mano Negra erakundea,.. Sortu ziren. 1910ean CNT sortu zenet bizi baldintzak hobetzeko langileriaren batasuna

aldarrikatzen zuen. Afiliatu gehien eduki zuen sindikatua izan zen (1milloi) sabotaiak, grebak, eta beste hainbat ekimen burutu zituzten baina 1919tik aurrera hauen kontrako indarkeria  hasi zen enpresariek pistoleroak kontratatu zituzten anarkistak hiltzeko. Primo de riverarekin ere errepresi handia jasan zuten

SOZIALISMOA

berrezarkuntza hasieran sortu zen “alderdi demokrata-sozialista  langileen inguruan. Hau ere ilegala zen eta Marx eta Engelsen doktrina jarraitu zuten. Hemendik sortu zen PSO alderdia eta UGT sindikatua. Beraien helburua langile guztien bizi baldintzak hobetzea zen eta horretarako proletargoak boterea hartu behar zuen. Klase sozialen eta jabetza pribatuaren abolizioa nahi dute. Hau lortzeko negoziaketak egin zituzten hirietako langileak eta kualifikatuak batu ziren eta gehien bat madrilen, asturiasen eta bilbon eduki zuten indarra. Anarkismoak baino afiliatu gutxiago zituzten eta anarkismoak ez bezala, beraiek burgesiarekin negoziaketak egitearen alde zeuden hobekuntzak lortzeko.  xix.Mende bukaeran eta xx.Mende hasiera Facundo Perezagua izan zen euskal sozialisten bur nagusia, bizkaiko meatze eta industrietan indar handia lortuz.

Bestalde, bartzelonan langile mugimendu handi bat ego  zen xx.Mende hasieran. Espainia gerra luze batean sartu zen Maroko konkistatzeko eta gizartea ez zegoen honen alde pobreak ziren gerrarara eramaten dituztenak, garaipenik ez, hildako eta gaixo asko,... 1909an espainiako armadako talde batek jipoi handi bat jasan zuen eta honenb aurrean, gobernuak erreserbistak mobilizatzea erabaki zuen, mutil gazteak eta ezkondutako gizonak. Erabaki honen aurrean,bartzelonako emakume herritarrak matxinada bat egin zuten eta gutxira, langileen sindikatuek greba orokorraren deialdia egin zuten. Gobernuak gogorki zapaldu zituen eta eskola bateko zuzendaria erreboltaren eragiletzat hartu eta fusilatu egin zuten. Fusilamenduaren kontra protesta asko egin ziren espainian zein europan.