Barne askatasuna

GIZAKIA IZAKI MORALDUNA Gizakia izaki morala da.
Gizakiok izaera jakin batekin jaiotzen gara,naturak eta gizarteak emandakoa eta hori ez dago aukeratzerik,izaera hori ez da betirako horrela,izaera geuk bukatu behar dugu gure bizitza norabide batera edo bestera bideratzeko.Aukeratzen dugun bidea justifikatu behar dugula sentitzen dugunez, horrexegarik gara izaki moralak
.Gizakiok printzipio batzuk beste batzuk baino hobeak iruditzen zaizkigu,PRINTZIPIO MORALA,zer dagoen ondo eta zer gaizki bereizteko erabiltzen dituun printzipioez jabetzeko gitasuna izango da
.Gure jarduera kontrolatzen du kontzientzia moralak.Printziopio maralaren zeregina zera da: printzipio orokorrak (egia esatea,errespetua izatea...) bizitzan gauzatzea,printzipioa praktikoa bihurtu ondoren, kontzientzia morala egindakoa balioetxi egiten du,autokritika egiten du.Kontzientziak esandakoari jarraitu diogun ala ez badakigu,eta horrexegatik gara geure buruaren epaile
.Egindakoaren erantzulea izateko lehenengo morala eduki behar dezu eta bigarren askatasuna.

ASKATASUNA Zer da? Nork bere egitateak menperatu eta zuzentzeko ahalmena da askatasuna.Adimena eta nahimenak. Adimenak, aurretik ezagutzen dugunaren artean aukeratuko du nahimenaren bitartez, horren aurretik gogoeta egin ondoren. Aukera bat hautatzen dugunean erabakia hartzen dugu. Bi askatasun mota daude: barne eta kanpo.

Barne askatasuna: norbaitek hautatzeko gaitasuna izatea aukera askoren artean,adimenak aztertuta, inoren eta ezeren eraginik eta eragozpenik gabe. Batzuetan nahiz eta guk askatasun osoz mugitzen garela pentxatu kanpotik norbaitek ezarritako bideari jarraitzen diogu gaur egun publizitateak duen eragina ain andia da barne askatasuna kolokan egon daitekela.

Kanpo askatasuna

: jarduteko askatasunaz ari gara,askatasuna fisikoaz, horra joateko aukera izatea.Askatasun publikoak askatasun hauek hartzen dira kontuan( zibila politikoa adierazpen askatasuna askatasun ekonomikoa eta abar) diktaduretan 2 askatasun horiek joaten dira:  batetik askatasun publikoak izaten dira( es dago adierazpen askatasunik,hauteskunderik) Eta askotan askatasun fisikoa ere bai( jendearen joan-etorriak oso kontrolatuak daude) bestetik ideia aniztasuna debekatzen da intelektualak ezabatu behar dira. Publizitatearen kontrola iritzi publikoa eta egoeraren bertsio ofiziala bat etor daitezen. Beraz barne askatasuna pukas denda jendearen hautatzeko aukera bideratu egiten direnean.Bizitza horren proiektuak ezingo dira gozatu eta borondatea manipulatuta baldin badago naiz eta jarduteko askatasuna izan eta izango benetako bizitza. Askatasun guzti horiek, giza eskubideen adierazpenetan eta estatu demokratikoen konstituzioan agertzen da naiz eta askotan  ez dira betetzen.

DETERMINISMOAK Historian zehar teoria ukatu egin dute askatasuna egia da  garela erabat aske,jaioterria,sexua, egoera ekonomikoa, gurasoak ezin ditugu aukeratu…

Aukeren artean bai dagoela aukeratzerik, inolako mugarik egongo ez balitz askatasun  kontzeptua ez litzateke existituko. Baña determinaturik gaude? Askatasunez jokatzeko aukera ukatzen dute onako pentsaera joera hauek determinismoa baieztatzen dute:

1Determinismo kosmologikoa: patua den-dena halabeharrez gertatzen dela esan nahi du, gizakiak ezin du ezer egin patua aldatzeko haren esanetara gaude,Hori dela eta, zoriontasuna ezin da bilatu gugandik kanpoko honetan( ondasunak plazerra...) barneko bakea baizik.Barneko handiak lortu behar dira zoriontsua izateko 2.

Determinismo teologikoa

: jainkoa orojakilea da, iraganaren orainaren eta etorkizunaren berri du, badakit ze ekintza egingo duten etorkizunean, nola jokatuko duen eta gizakiok ezin dugu horren aurka ezer egin, zerbait egitea posiblea balitz jainko bat baño boteretsuagoa izango zinateke eta hori ezinezkoa da.3. Determinismo fisiologikoak : Gure gorpuzkera eta gure izaerak  heredatzen dugun kode genetikoan idatzita daude, horrek esan nai du ezinezkoa dela askatasunarekin jokatzea, jaio zen ginateke gizaki onak ala gaiztoak. beraz teoria honen arabera erantzunkizun morala eta legezkoa desagertuko lirateke