Banaketa ekonomia

POLITIKA MAKROEKONOMIKOAK Def. Estatuak hartzen dituen neurriak ekonomian esku hartzeko eta herrialdearen garapen ona sustatzeko (ekonomian eragiteko). HELBURUAK (estatuaren ongizatea lortzea)Ekonomia hazkundea Estatuak esku hartzen du ekoizpen-maila handitzeko. Merkatu ekonomia boladen menpe dagoenez, Estatua ekonomia-zikloen arteko gorabeheren ondorio negatiboak arintzen eta minimizatzen saiatu. Honen ekonomia adierazle nagusiak: BPGd eta NPGd. Enplegu betea Oso zaila herrialdeko biztanleria aktibo guztiari lana ematea. Biztanleria aktiboaren %98 okupatuta ENPLEGU BETEA. Neurtzen duten adierazleak: jarduera-tasa, okupazio-tasa eta langabezia-tasa. Prezioen egonkortasuna Ondasunen eta zerbitzuen prezioak kontrolatzea funtsezkoa: kontsumitzaileek erosteko ahalmena ez galtzeko. Ziurgabetasuna saihesteko. Prezioen bilakaera neurtzeko, gobernuek KPIaren aldakuntza erabili IRIZPIDEAK Iraunkortasuna Ekonomia-hazkundea areagotu behar da, baina ez edozein preziotan Herrialde bateko biztanleen aberastasuna eta ongizatea lortzeko: ingurumena errespetatu.  baliabideak kudeatzean→ kontuan izan ez zaiela etorkizunerako belaunaldien hazkunde- eta ongizate-aukerei kalterik egin behar. Ekitatea (justoa den banaketa, aukera berdinak izateko) Merkatuaren funtzionamenduak, desorekak sortzeko joera. Estatua zuzentzen saiatzen da→ errentaren birbanaketaren bidez MOTAK Zerga-politika Def. Estatuak ekonomia-jarduera areagotzeko edo murrizteko (abian jarritako ekintzen multzoa) helburuarekin egiten dituen ekintzakZerga-bilketa eta gastu publikoaren aplikazioa erabili. (Biztanleen poltsikoetan diru gehiago edo gutxiago edukitzea) Moneta-politika Def. Herrialdeko banku zentralak hartzen dituen neurrien multzoa, prezioen egonkortasunari eusteko. Zenbait aldagai erabili: zirkulazioan dagoen diru kantitatea diruaren prezioa Europako Banku Zentralari dagokio (zenbat diru aterako/inprimituko den erabakitzen du).Kanpo-politika Estatuak beste herrialde edo ekonomia batzuekiko transakzioak kontrolatzeko: moneten truke-tasak inportazioak murrizteko eta esportazioak areagotzeko neurriak Bruselan, nazioarteko merkataritzari buruzko erabakiak Estatuek ez dute ia esku hartzen.(Europar Batasunak erabakitzen du) Errenta-politikanHelburua: prezioak egonkortzea, inflazioa kontrolatzeko Estatua: produktu ezegonkorrenen prezioak kontrolatzen saiatu funtzionarioen soldatetan eragiteko aukera enpresei gutxieneko edo gehieneko soldatei buruzko gomendioak emateko aukera. Politikak, 2 motatakoak:Epe laburrekoak. Koiunturalak Epe luzekoak. Egiturazkoak (estrukturala)

ZERGA-POLITIKA Def. Herrialde kideek beren herrialdeetako ekonomian esku hartzeko duten tresna nagusia (kanpo-politikari eta moneta-politikari buruzko erabakiak hartzeko eskumena Europar Batasunari dagokionez). Zenbat sarrera lor daitezkeen. Zenbateko gastuak diren beharrezkoak Estatuak finkatutako helburuak lortzeko. Hauek era aintzat hartuta: biztanleriaren erreakzioa  iruzurraren aurkako neurriak erabaki MOTAK  ZERGA TRESNAK Ahalmeneko zerga-politika. Krisialdi-egoeretan asko laguntzen dute ondasunen eta zerbitzuen ekoizpen-maila jaitsi ez dadin. Obra publikoetarako programak. Enplegu-eta prestakuntza-planak. Transferentzia-programak. Egonkortzaile automatikoak. Ekonomia-zikloaren eta atzeraldikoaren arteko trantsizio-faseak laburragoak eta ez hain traumatikoak izatea lor daiteke. Zerga proportzionalak. Zerga-tasak denei berdin aplikatu, berdin du gehiago edo gutxiago irabazi. Zerga gehikorrak. Zerga-tasa irabazten duzunaren arabera aplikatu. Gizarte-kotizazioak. Gizarte Segurantzari egindako ekarpenak (ordaintzen dioguna)Langabezia-prestazioak. Estatuak langabezia-egoeran daudenei ematen dizkien diru-laguntzak. Zergak automatikoki egokitu ekonomia-zikloaren faseei. Ekoizpena handitu, diru sarrerak handitu.DEFIZIT PUBLIKOA FINANTZATZEKO: Zor publikoa jaulkitzea: dirua eskatzea enpresa eta partikularrei, titulu-balore kain batzuen truke. Zergak igotzea: zergak igotzea edo beste batzuk ezartzea gehiengoaren aurkako neurriak dira → ondasunen eta zerbitzuen eskaria jaistea eragin Zirkulazioan dagoen diru-kantitatea handitzea. PRESIO FISKALA ESPAINIAN: herritar batek jasotzen duen errentatik edo irabazietatik zenbat zerga ordaintzen dituen