Baionako hitzarmena

Homogeneotasuna ezarri aspektu politiko, sozialetan, ekonomikoetan eta kulturaletan

Gerra ondoko krisi ekonomikoa:

1990 arte egoera ekonomikoa ez zen hobetu, Espainiaren nazioarteko isolamenduarengatik sortutako politika autarkikoagatik.

Gerra ondoko krisiak ezberdin eragingizarte talde desberdinei, baina populazioaren gehiengoak zailtasunak, oinarrizko produktuen salneurrien gorakada, soldata baxuak eta gosea pairat. Kezkarik handiena, norberaren eta familiaren bizi iraupena.

Gerra ondoko krisi politikoa:

Erregimen frankista ezartzea, erabat zentralizatua Estatu barnean. Heriotza zigorrak, erbesteratzeak, kartzelatzeak, isunak eta zailtasunak iragan nazionalista edo ezkertiarra zuten.Nazionalismoaren aurkako errepresioa Euskal Herrian oso gogorra, EAJren izaera katolikoak zenbaitetan lagundu arren.

Gerra ondoko krisi kulturala

Espresioak irakaskuntzaren munduari eragin. Hezkuntzako irakasle euskaldunak modu gogorrean jazarriak. Komunikabideek, erregimenaren aurkako taldeenak guztiak itxi zituzten.

Euskara eta euskal kulturaren ezaugarri kultural eta sinbolikoak gogor zigortuak. Helburuak, euskal nazionalismoa zigortzea, Francoren erregimenak erregimen foralaren azken arrastoa baitzeukan.

Frankismoaren aurkako oposizioa

Herbesteko nahiz barneko antifrankistak diktaduraren sendotzea oztopatu eta erregimen demokratikoa ezartzen saiatu. Euskal Herriak, 1996 an onetsitako autonomia amaieraren nerrezarpenetik jarraitu beharra.

Eusko jaurlaritza erbestean:

EHk Iraupen sendoari eutsi, erbestean mantendutako Eusko jaurlaritzan. Gobernuak ia alderdi gehienak bildu.

Iraupen honetan, EAJren sendotasun organiko eta Agirreren nortasuna erabakigarriak. Eusko jaurlaritzaren ospea gerra zibilaren amaierako uneetan eraiki.

Ezkerreko indarra:

Sozialista eta komunistak erbestealdiaren lehenengo urteetan jokatzeko aukera gutxi. PSOE oso zatituta EH eta Espainian. PCEk gerra aurretik ere indar gutxi EHn

Baionako ituna:

1945ko gerra bukatzear, EHko ia alderdi eta sindikatu guztiek Baionako ituna sinatu.

1946 an Frantziak, Britainiak eta AEBk Francoren erregimena gaitzetsi. Oposizio euskaldunaren gorengo unea 1947 eta 1951ko greba orokorrak.

1947ko deialdiaren aldean, 1951eko greba gehiago izan,garestitzeagatik ekintza antifrankista bat baino. Urte hauetan gertatutako grebek Bizkaiko gune industrial osoa eta Gipuzkoako zati bat geldiarazi.