Arnasketa Aparatua

- Kanpo-arnasketa: O2/CO2 trukea birika-albeolo eta odolaren artean.
- Barne-arnasketa: O2/CO2 trukea zelula eta odolaren artean.
- Arnasketazelularra: zelulek egiten dutena elikagaiak eta O2 erabiliz energia lortzeko.

Arnas-aparatua: arnasketa prozesua egiten duen aparatua da. Organo hauetaz osatua dago:

• Arnas-aparatua: BIRIKEZ + ARNASBIDEEZ osatuta dago.
• Organu hauek posizio anatomiko ezberdinetan kokatzen dira, batzuk barrunbe torazikoaren barruan eta beste batzuk kanpoan. Kokapen horren arabera bi taldetan banatzen dira:
  1. Goiko arnasbideak: barrunbe torazikotik kanpo daude eta organo hauek dira: sudurra, faringea eta laringea.
  2. Beheko arnasbideak: barrunbe torazikoaren barruan, trakea izan ezik (erdibideko posizio batean dagoena). Organoak: trakea, bronkioak, bronkioloak, albeoloak, birikak eta pleura.
• ARNAS MUKOSA.
  Ehun espezializatua da, bere zelulek mukia sortzen eta jariatzen dute.
  Funtzioak:
  1. Muki hori gure arnas-aparaturako kaltegarriak diren sustantziak harrapatzeaz arduratzen da.
  2. Muki horrek gainerabirusen eta bakterien kontrako sustantziak ere badauzka.
  3. Beste funtzio bat da airea berotzea, iragaztea eta hezetzea.

Sudurra:

• Hezurrez eta kartilagoz osatuta dago.
• Funtzioak
  2. usaina hartzeko.
  3. Ahotsa modulatzen du.
  4. Airea berotu, hezetu eta iragazten (filtratzen) du.

Faringea

1. Nasofaringea
2. Ahofaringea edo orofaringea

Laringofaringea

• Lepoaren aurrekaldean aurkitzen den organoa da.
• 9 kartilagoz osatua dago, haien artean epiglotisa, tiroidea edo ahots-kordak.
• Bertan aurkitzen dira ahots-kordak, fonazioaren organoa da.
• Epiglotisa: Laringearen goikaldeko kartilagoa (mihiaren oinarrian). Janariari laringerako pasabidea ixten dio.
• Kartilago handiena, triangularra: Tiroidesa, eta hemen tiroides guruinadago. Ez dira nahastu behar.
• Kartilago guztiak hiodeshezurrak babesturik.

Trakea

• sofagoaren aurrekaldean dagoen 11x2,5 zm.ko hodia, lepoaren behekaldean eta toraxaren goikaldean.
• Laringea eta bronkioak elkartzen ditu.
• 15-20 Kartilagozkoeraztunak ditu hodia itxi ez dadin. Eraztun horiek ez daude osorik, atzekaldetik irekita daude baina ehun konektiboz eta muskulu leunez osatuta.
• Arnas mukosaz estalita dago.
• Trakea bi bronkioetan banatzen da.

Bronkioak

rakea bitan banatzen da: Bronkioak. Bronkio bakoitza birika batera sartzen da eta bertan adarkatu egingo da, 2.mailako eta 3. mailako bronkioetan. Txikienak bronkioloakdira eta kapilarrez inguratutako barrunbeetan amaitzen dira, albeoloak.

Albeoloak

• Hauek kapilarrez inguraturik aurkitzen dira eta oso mehea den epitelio lauez osatuta daude.
• Bertan gasen (O2/CO2) trukea gertatzen da.

Birika

Toraxean dauzkagun bi zaku dira.
Bien artean geratzen den gunea= mediastinoa, eta han bihotza, trakea, esofagoa, aortaren zati bat eta kaba zainak kokatzen dira. Horregatik ezkerreko birika eskuinekoa baino txikiagoa da.
Eskuinekoak 3 lobulo (goikoa, erdikoa eta behekoa) ditu, eta ezkerrekoak 2 (goiko eta behekoa)

ARNASKETAREKIN ZERIKUSIA DUTEN KONTZEPTUAK

Hiperpnea: Arnasketa-sakontasuna handiagotu egiten da.
Hipoxia: Ehunetan oxigenoa falta izatea.
Hiperoxia: Ehunetan oxigenoa gehitzea.
Hiperkapnia: CO2 igotzea.
Hipokapnia: CO2 eskasia.
Apnea: arnasketa arruntaren amaieran arnasketa etetea.
Takipnea: Azaleko arnasketa azkarra.
Bradipnea: Arnasketa-maiztasuna murriztea.
Polipnea: Arnasketa azkarra, maiztasuna handiagotu egiten da.
Ortopnea: Gaixoak disnea edo arnasestua edukitzen du eta ondorioz eserita egon behar izaten du.
Hatsanka: Txitu-antzeko soinu bereizgarria eta kezkagarria.
Eupnea: Arnasketa lasai arrunta.
Anoxia: O2 gabezia.

OXIGENOTERAPIA

Pazienteari oxigeno kontzentrazio zehatza duen airea ematea da.

Baldintza hauetan ematen da
Kontzentrazio >%21
Beti jarraian helburua Odoleko [O2] ­ handituzzeluletara heltzendena handitzea.

oxienia banatzeko elementua

1. Presioerregulatzailea (manoerreduktorea)

Manometroak bala barruan gelditzen den oxigenoa (presioa) neurtzen du. Ez da oxigenorik aterako balaren barne presioa atmosferikoa baino txikiagoa denean.

2.Emari-neurgailua, fluxometroaedokaudalimetroa:

Minutuko zenbat oxigeno litro ateratzen den adierazten eta kontrolatzen du.
Giltzaedogurpiltxo batenbidezerreguladaiteke.
Eta merkuriozkobolakfluxuaadieraztendu.
Fluxuadesberdinaizango da oxigenoasudur-kanularekinedomaskararekinematenzaionarenarabera..

3.Hezegailua

Urdestilatu esterilezbetetzen da.
Oxigenoahezetzeaahalbidetzen du, %31-ko konzentraziotikgoradenean, oxigeno lehorrak arnas mukosaknarritatuezditzan.
Oxigenoagaixoariiritsiaurretikuresteriletikpasatzen da (uretanburbuilakikustendira) eta urarenlurrunahartzen du.

4.Oxigeno iturriak

OXIGENO-ZENTRALA
OXIGENO-BALA
OXIGENO-MOTXILAKedoOXIGENO-BONBONA ERAMANGARRIAK

5.Oxigenoaematekoekipoak

Kanulenedosudurrekobetaurrekoak
Aurpegi-maskarak
Trakeotomiarakomaskarak
Inkubagailuak
Haizagailuak
Oxigeno-dendak: aurpegirakodendaedokarpa
Sudur-zundakedokateternasofaringeoak

Erizain-laguntzailareneginkizunakoxigenoterapian(MATERIALA)

Oxigenoterapia-ekipotikgertudaudenerrekuntza-iturriakkendu.
Oxigenoterapia hartzenari den pazientearekinoliorik, alkoholikedobestelakosubstantziasukoirikezerabili.
Emanbeharrezkoaizanezgero, hezegailuaur esterilezbete.
(PAZIENTE)
Une oro pazientearibehatu.
Arnasketarenerritmoa, maiztasuna eta sakontasunazaindu.
ArnasahartzekozailtasunikezduelaegiaztatuErizain-laguntzaileekpazientealasaitueginbeharkodu, oxigenoakonurakeraginditzan.
Pultsuata tentsioarterialamaizhartubezarzaie.
Izerdirikduenbegiratu, narritadurakekiditeko.