Animali zelula

2017-Ekaina 2A GALDERA

(A) mikroargazkia arto-
zelula baten barne-ebaki bat da,eta zelula-organulu tipiko bat erakusten du. Organulu horren eskema(B)irudian duzu.

A)Identifika ezazu zer organulu den. Existitzen dira organulu horiek untxi-zeluletan?

Kloroplastoak klorofilaren eraginez kolore berdea duten kromoplasto batzuk dira, eta zelula eukarioto fotosintetikoetan daude. Beraz ez da kloroplastoa untxi-zelulan existituko, landare-zelulan baizik.

b)Zer funtzio dute organulu horiek zelulen metabolismoan? Azaldu ezazu,labur, zer erreakzio biokimiko gertatzen diren haien barnean,zer konposatu sintetizatzen diren eta zer aitzindaritatik abiatuta.

Kloroplastoak mugikorrak dira eta argia jasotzen duen zelularen aldea bilatzen dute. Kloroplasto bakoitza mintzen arteko gunea duen mintz bikoitz batek mugatzen du. Kloroplastoak fotosintesiaz arduratzen dira. Fotosintesi-prozesuaren bidez, zelulek eguzki-argiaren energia jaso, eta glukosa sintetizatzeko erabiltzen dute, CO2-a eta H20-a erabiliz. Metabolismo-energia (ATP) sortzeaz arduratzen da.

Osaera kimikoari dagokionez, estromak honako osagai hauek ditu: 1. DNA bikoitza eta kiribila(kloroplastoetako proteina batzuen sintesia kodetzen du) 2.
Erribosomak (bakterioen erribosomen antz handiagoa dute zitoplasmako erribosomena baino) 3. Almidoi-pikorren moduko inklusioak eta lipido-inklusioak; nukleotidoak… 4. Entzimak, fotosintesiam CO2-a gluzido bilakatzeaz arduratu 5.Kloroplastoaren DNAren informazioa bikoizteko, transkribatzeko eta itzultzeko aukera ematen duten entzimak.

Bilkineko mintzek ez dute klorofilarik. Kanpo mintzak proteina batzuk (porinak) ditu; proteina horiek bideak eratzen dituzte eta, bide horietatik, molekula txikian nahieran heda daitezke. Tilakoideen mintzari dagokionez, %38 lipidoak, %50 proteinak eta %12 pigmentuak(batez ere klorofilak, baina karotenoideak ere). Mitokondrioaren barneko mintzaren eginkizun bera betetzen du, elektroi-garraioan eta ATP sintetasaren bidezko fotofosforilazioa energia-eraketa duen funtzioari dagokionez.

c)Identifika ezazu(B)eskeman(1)etik (4)ra zenbakituta dauden egiturak,eta adieraz ezazu zer funtzio betetzen duen haietako bakoitzak.

1.Kanpoko mintza. 2. Mintzen arteko gunea. 3. Estroma.4. Tilakoideak

2017-Ekaina 2B GALDERA
(A) mikroargazkia animalia-zelula baten barne-ebaki bat da, eta zelula-organulu tipiko bat erakusten du. Organulu horren eskema (B) irudian duzu.
a)Identifika ezazu zer organulu den, eta adieraz ezazu zer zelula motatan dagoen. Arrazoitu erantzunak.

Mitokondrioa da, landare zeluletan (zelula eukarioto guztietan daude eta mitokondrioetan zelulek enegia lortzen dute) daude. Zelula prokariotoetan (zelula prokariotoetan, mitikondrioen funtzioa mesosomek egiten dute).

b)Zer funtzio zelular du organulu horrek? Zer eginkizun du oxigenoak funtzio horretan? Azaldu ezazu, labur, zer erreakzio biokimiko gertatzen diren haren barnean. Arrazoitu erantzunak

Mitokondrioen funtzio nagusia energia lortzea da. Zelula aerobikoek batez ere zelula arnasketaren bidez lortzen dute energia; arnasketa hori mitokondrioko hainbat gunetan gertatzen da.

C)Identifika ezazu(B)eskeman(1)etik (4)ra zenbakituta dauden egiturak

1.Barne-mintza 2. Kanpo-mintza 3. Gangarra 4.Matrize mitokondriala

2017-Uztaila 3B GALDERA
Zatiketa zelularra:

a)Zer zelula-zatiketa mota irudikatu da A-D irudietan? Adierazi zer fase
dituen prozesuak, eta identifika itzazu faseok irudietako bakoitzarekin. Adierazi ea irudiak ordenatuta dauden zelula-zatiketaren faseen arabera. Ordenatu irudiak kronologikoki, hala ez badaude.

Ordena zuzena

2-D-METAFASEA: Kromosomak inoiz baino kondentsatuago daude. Ardatzeko zuntzak kromosometako zinetokoretan lotzen dira, kromosomok zelularen plano ekuatorialean kokatzen dira.

1-B- PROFASEA: Nukleoa desagertu, kromatina-harizpiak agerian gelditu eta amaieran, kromosomak osatuta daude. Ardatza eratzen da zelularen poloetara joan diren zentrioloen bitartean.

4-C-TELOFASEA: kromatidak kromatina- egoerara itzultzen dira; nukleo- mintza eta nukleoloa berriro agertu, eta zitozinesia hasten da. Prozesuaren amaieran, 2n kromosoma duten kromatida bakarreko bi nukleokume egongo dira.

3-A-ANAFASEA: Kromosoma bakoitzeko kromatida bikiak beren zentromeroetan banatzen dira, eta, ardatzeko zuntzak laburtzen direnez, kromosoma sorta bakoitza polo batera doa.

Mitosia, bi zelula berdinen eraketa prozesua da zeinetan kromosomen bikoizketa eta zatiketaren ondorioz hasierako zelularen “kopia” lortzen da.

Ordena: B-A-D-C

B)Deskribatu, labur, C irudian gertatzen ari diren lau prozesu

Kromatidak poloetara migratzea, kromosomak deskiribiltzea(deskiribildu ahala gero eta nekezago ikusten dira), ardatz akromatikoa desantolatzen hasten da eta nlukleoloa eta nukleo-mintza berragertzea(EEko besikuletatik abiatuta eratzen da).

C)Zer ageri da irudian, animalia-zelula bat ala landare-zelula bat? Arrazoitu erantzuna

Animalia zelula da ez baitu zelula paretik eta landare zelulak ez ditu zentriolorik