Alfontso XIII Marokoko gatzaka

Egitura  narratiboa eta  soziala  duen lehen mailako testu historiakoa da, Blasco Ibañezenen El Intruso elaberriaren pasarte bat. Kontatzen digu zein nolako egoera eta bizimodua zuten Bizkaiko burdin meatzetan XX.
mendearen hasieran. Egilea indibiduala da. Testuaren helburua  XX. Mendearen hasierako Bizkaiko meatzarien bizi baldintzak salatzea, eta izaera subjetiboa du  bere iritsia ematen duelako. Balentzian argitaratua 1904 urtean, publikoa da. Berrezarkuntzaren  azken garaian kokatzen da, Alfontso XIII.Aren erregealdian (1902-1931), Euskal Industrializazioan. Testuak hiru paragrafo ditu /Lehenengoak eremuan kokatzen gaitu: meagileen bizilekuaBigarren paragrafoak hiru zati ditu:  lehenengoan bertan bizi den “Aresti” pertsonaia azaltzen digu. Bertan ematen diren bizi baldintzen testigu moduan. “Barrakoiez” hitz egiten du. Paragrafoak ikuspegi tristea eta errealitatetik nahikoa desitxuratua ematen digu. Hirugarren paragrafoa  mea langileen lan tokiari buruzkoa da. Harrobia “langile protestatzaileen etsai txarrena” Mea eta harrobien artean bigarrena azaltzen du eremu arriskutsuena bezala, ez dutelako inongo esperientziarik eskatzen aire librean direlako /Bezarkuntzaren azken garaian kokatzen dugu. XX. Mendearen hasiera, oraindik indarrean zegoen sistema politikoa (Monarkia liberala baina ez demokratikoa, eta 1876ko konstituzioan oinarritutakoa) /Txandakatze sistema hau nahiko egonkorra izan zen, bi alderdi dinastiko handiek kontserbadore eta liberala,gainera, arrera pasiboa izan zuten. Bi alderdiek aldez aurretik adosten zuten hauteskundeen emaitza, eta tokiko buruzagiek edo kazikeen babesa bilatzen zuten, hautagai ofizialen alde egiteko eta oposizioko indarrak ahultzeko. Baina XIX. Mendearen amaieran sortutako joera ideologiko batek, erregenerazionismoa, oligarkiaren mendeko sistema hori salatu zuen, eta modernizazio politiko, sozial eta ekonomikorako proposamenak egin zituen /Alfontso XIII.Ak 1902an erregetza hartu zuenean, alderdi dinastikoek krisia izan zuten buruzagi nagusiak desagertu zirenean (Canovas eta Sagasta) buruzagitza sendorik gabe geratu zirelako. Honek ezegonkortasun politikoa ekarri zuen. Sistematik baztertuak gelditu ziren alderdiek gero eta indar gehiago izan zuten eta, aldi berean, sindikalismoa eta langile alderdiek ere hazkunde nabarmena izan zuten.  XIX. Mendetik aurrera Euskadin aldaketa handiak gertatu ziren,ordura arte nagusia izan zen nekazaritza gizarteak aldaketa handiak jasan zituen eta gizarte- klase berriak sortu ziren: proletarioa eta burgesia. Exodo handia sortu zen nekazaritza-eremuetatik hirietara. Alderdi politiko berriak sortu ziren eta sindikatuak ere eratu ziren.