1.Gaia. Antzinako erregimenaren krisaldia (1808-1814): Cadizko Gorteak eta 1812ko Konstituzioa

ANTZINAKO ERREGIMENAREN KRISIA ETA IRAULTZA LIBERALA

2. CÁDIZKO GORTEAK

2.1 Gorteen Osaera eta funtzionamendua:

Diputatuak Erabakitzeko oztopo handiak izan zuten, okupazio militarragatik eta Amerikako Diputatuak ere zeudelako. Diputatuen artean ere hainbat joera zeunden:

AbsolutistakModeratuak:

Subiranotasun partekatua eta sufragio sentzitarioaren alde zeuden.

Progresistak/Liberalak:

Subiranotasun nazionala, sufragio unibertsala. Konstituzio bat idatziko Zuten.

Cádizen bildutako gorteen osaera soziala Gizarteko egoera konplexuaren erakusgarri zen.

Burgesia ez zen izan iraultza liberalean Protagonismoa izan zuen gizarte-kase bakarra, klero eta noblezia zati batek Ere.

Azkar agertu ziren eztabaidetan bi alderdi handi: ABSOLUTISTA ETA LIBERALA.

2.2 Gorteen Legegintza lana

Cádizko Gorteen legegintza-lana izugarria izan zen, eta ordura arte indarrean egondako Printzipioekin erabat apurtu zuen.

Lehen dekretuak, subiranotasuna nazioarena zela Zioen. (Erregeak subirano izateari utzi)

Legearen aurreko berdintasuna aldarrikatu zen, desberdintasun Juridikoan oinarritutako estamentuzko gizartea amaiarazi zuen horrek. Espainiarren eta Amerikarren berdintasuna ere finkatu zen. (Erregimen zaharra Amaitu)

Erreforma multzo bat proposatu

: inprenta-askatasuna, tortura abolitzea, Kleroaren ondasunak desamortizatzea, ogasunaren erreforma eta merkataritza/industria Askatasuna (liberalismoa).

2.3 1812ko konstituzioa

Batzorde bat eratu Zen konstituzioaren proiektua egiteko. Prozesu horren aurretik, eztabaida bizi Bat egon zen konstituzioaren eta monarkiaren ereduei buruz. 1812ko martxoaren 19an promulgatu zen.

Diputatuek tradizio Espainiarra eta espiritu iraultzaile berria batu nahi izan zituzten. Printzipioak:

Subiranotasun nazionala onartzea

Nazioaren esku zegoen Boterea.Legearen aurreko berdintasuna aitortzea.

Botere-banaketa

Botere legegilea  gorteen esku zegoen, erregeak eta hark izendatutako Gobernuak zuten botere betearazlea eta botere judiziala independentea zen.
Monarkia Moderatua.Erlijio katolikoa zen erlijio bakarra Espainian.

Gizonezko Sufragio unibertsala.Milizia nazionala:

Sistema konstituzionala Defendatzen zuen herritar zibil armatuen taldea.

Askatasuna Ekonomikoa:

gremioak ezabatzea, industria- eta kontratazio-askatasuna...

Konstituzioa Ia ezin izan zen aplikatu gerra-egoera zela eta, 1814ko berrezarkuntza Absolutistak abolitu egin zuen, baina haren espiritua eta programa Erreferenteak izan ziren XIX. Mendearen zati handienean. Mito bihurtu zen Liberalismo unibertsalarentzat.

3. SEIURTEKO ABSOLUTISTA (1814-1820)

3.1 Absolutismoaren berrezarkuntza

Fernando VII.A Valentzian lehorreratu zen eta Persiarren Manifestua argitaratu Zen, diputatu absolutistak sinatuta.

Valentziako Dekretua,

1814an, Estatu-kolpe bat izan zen: monarkaren botere absolutua berrezarri eta Cádizko Gorteen lege guztiak abolitu zituen, ekintza horiek inoiz gertatu ez balira Bezala.

Fernando VII.Ak martxan jarritako politikak ideia obsesiboa zuen helburu:

Iraganera Itzultzea

Berezarri egin ziren Inkisizioa, gremioak, erakunde feudalak…

Errepresioak espetxea, erbestea eta heriotza-zigorra Ekarri zizkien iraultza liberaleko buruei.

Espainia garaikideko lehen Erbestaldia

Haietako gehienak Erresuma Batua/Frantziara joan ziren.