1. Antzinako erregimena eta 18. mendeko Europa
Enviado por Programa Chuletas y clasificado en Historia
Escrito el en 
vasco con un tamaño de 10,87 KB
- Zer da antzinako erregimena? Europan 15. eta 18. mendeen bitartean egondako sistema politiko, ekonomiko eta soziala.
- Antzinako erregimenean, nazioartetan estatuen arteko borrokak egon ziren. Zertarako? Kontinenteen eta kolonietako hegemoniak lortzeko. Zergatik?Azaldu. Kontinentearen Hegemonia: 17. mendera arte, monarkia hispanoaren menpe zegoen, Austriako edo Habsburgoko etxearen menpe. Frantzia monarkia hispanoaren kontra aritu zen gerra askotan. Espainiak europako jabetza asko eta kontinentearen hegemonia galdu zituen. Hegemonia hori Frantziaren esku geratu zen. Kolonien Hegemonia: 16. mendean Portugalek eta Espainiak izan zuten aurkikuntza geografikoei esker, biak inperio kolonial handiak sortu zituzten, merkataritza arituta, sarrera handiak eskuratu zituen. 17. mendean, merkataritza-hegemoniak galdu zuten.
- Zer zen jainkozko eskubidezko monarkia absolutua? Antzinako Erregimenean sistema politiko hedatua izan zen. Erregearen agintea Jainkoarengan zetorrela uzte zuten.
- Zer parte hartzen zuten menpekoek? Erregeak eskatutako zergak onestera.
- Ba zeuden sistema politiko ez-absolutista askorik? Ez Jarri adibideak. Garrantzitsuenak Probintzia Batuak eta Britainiar Handia.
- Zer sistema politiko egon zen herri horietan? Azaldu. Monarkia. Parlamentarioak: erregek ez zuen den-dena kontrolatzen, parlamentuak ere erabakitzen zuen.
- Zein zen antzinako erregimeneko oinarri ekonomikoa? Nekazaritza zen. Baina 15. eta 16. mendeen aurkikuntza geografikoei esker eskulangintza eta merkataritza garatu ziren.
- Zertan aritzen ziren biztanleen %80 baino gehiago? Nekazaritzan eta abeltzaintzan aritzen ziren. Nekazaritzan zerealak hazten ziren (elikaduraren oinarri) teknika bakunak erabiltzen ziren (eskuz, animalien laguntzaz, lurraren zati bat lur-gorrian utziz) etekin txikiak atera.
- Non egiten zen ekoizpena? Azaldu. Ekoizpena jarrietan egiten zen.
- Zeintzuk ziren eskulangintzaren oinarriak? Oihalak egitea eta metalurgia.
- Azaldu zer teknikak erabiltzen zituzten eta non egiten ziren eskulangintzak. Tradizionalak herriko lantegietan eta gremioak kontrolatzen zituzten.
- Zer ziren gremioak? Ogibide bereko langileen elkarteak.
- Zer sortu zen 17. mendean eskulangintzan? Azaldu. Zer produktu egiten zuten batez ere? Ekoizteko modu bakarrak. Etxeko lanak etxean egiten zuten merkatari batek soldatapeko nekazariek. Merkatariek lehengaiak eta erramientak jartzen zituzten, produktuak jaso eta merkaturatzen zituzten. Luxuzko produktuak.
- Zer mugatzen zuen merkataritza? Garraioaren urriztazuna. Gurdi eta diligentzian bide txarretatik belaontzi geldoetan.
- Nolakoa zen barruko merkataritza? Herri merkatuetan egiten zen. Nekazaritzako produktuak eskulangintzako produktuekin trukatzen ziren. Urteko azokak antolatzen ziren: espezieak.
- Nolakoa zen kanpoko merkataritza? Portuak zituzten hiri handietan egiten zen eta aurkikuntza geografiakoei esker garrantzia zuen 15. mendean. Afrikako, Asiako eta Amerikako lurraldeak.
- Zein izan zen 17. mendean monarkia absolutuen hartutako politika ekonomikoa? Merkantilismoa. Zeren arabera neurtzen zen? Herrialde baten aberastasuna herrialdeak zituen metal prozesuen kantitatearen arabera.
- Antzinako erregimenean nolakoa zen gizartea? Estamentuzkoa.
- Gizartean zenbat talde zeunden? Azaldu. Bi talde jaiotzaren arabera zeunden. Pribilegiatuak: Nobleziak eta Kleroak pribilejioak zituzten: lehentasunezko lekua okupatzea, ekonomikoak, fiskalak. Pribilegiorik Gabekoek: Biztanlearen %90 ez zuten pribilejiorik, zergak ordaintzen zituzten. Nekazariek eta hiriko talde ugariek ziren.
- Zer zen ilustrazioa? Eta noiz eta non sortu zen? Frantzian 18. mendean sortutako mugimendu intelektual eta ideologikoa izan zen.
- Zer ideiak defendatu zituen ilustrazioak? Giza arrazoiak edo adimenean konfiantza zuten mundua ulertzea.
- Nola esaten zaio 18. mendeari? Arrazoiaren mende edo Argien mende.
- Zer kritikatu zuten ilustratuek? Antzinako erregimena, absolutismoa eta estamentuzko gizartea.
- Zer bultzatu zuten ilustratuek? Zergatik? Erregimena aldatzearen beharra. Zoriona lortzeko hostopoa zelako.
- Zer proposatzen zuten ilustratuek? Norberaren meritua oinarritutako gizartea, erlijio tolerantzia, hezkuntza publikoa, garapen zientifikoak eta kultura.
- Nola sortu zen despotismo ilustratua? Eta noiz? 18. mendearen bigarren erdian, errege batzuk absolutismoa eta ilustrazioa eta ilustrazioaren ideiak bateratzen alegindu ziren.
- Zein zen despotismo ilustratuaren printzipioa? Guztia herriarentzat, baina herriak parte hartu gabe.
- Non ezarri zen despotismo ilustratua? Frantzian, Espainian, Errusian, Portugalen, Austrian eta Prusian.
- Monarkia ilustratu horiek. Zer eraldaketa egin zituzten? Ekonomia modernizatu egin zuten, nekazaritza, industria eta merkataritza suztatuz; hirugarren estatuaren baldintzak hobetu; elizako gaietan esku hartu zuten, elizako ondasunen bat salduz eta printzipioen kontra agertzen ziren erlijio-ordenak kanporatuz; eta hezkuntza publikoa, artea eta zientziak sustatu.
- Ilustratu batzuk onartu zuten despotismo ilustratua beste batzuk kritikatu zuten. Zer sistema jarri zuten martxan? Azaldu. Sistema parlamentario britainiarra. Erregearen aginteak parlamentuak mugatzen zituen, aginte banaketa zegoen eta herritarrei eskubide indibidual batzuk aitortzen zitzaizkien.
- Zeintzuk ziren absolutismoaren kontrako teorialariek? Voltaire, Montesquieuko baroia eta Rousseau izan ziren.
- Azaldu absolutismoaren aurkako teorialarien ideiak. Voltaire: Erakunde ingelesean miresle handia zen, eta herritarren askatasunak errespetatzen zituen. Montesquiek: Estatuaren hiru aginteak banatzeko beharra defendatu zuen. Rousseau: Subiranotasuna edo aginte gorena nazioan edo herritarren multzoan datzala adierazi zituen.
- Azaldu nolakoa zen nekazaritza 18. mendean. Aurrera egin zuen, beste labore batzuk zabaldu zirelako, artoa eta patata, eta laborantza-sistemak hobetu zirelako. Lurgarrien ordez laborantzen etengabeko txandaketa ezarri zuten.
- Azaldu nolakoak ziren industria eta merkataritza 18. mendean. Industriako ekoizpena gora egin zuen. Merkataritza ere gorantz egin zuen, errepideak hobetu, kanal nabigagarriak eta inperio kolonial zabalak sortu zituzten.
- 18. mendean politika ekonomiko berriek alde batera utzi zuten merkantilismoa. Zeintzuk ziren? Azaldu. Fisiokrazia: François Quesnayk, herrialde baten aberastasun-iturri nagusia lurra zen, eskulangintzako eta merkataritzako artikuluak lortzen ziren eta askatasun ekonomikoa defendatu zuen. Liberalismo ekonomikoa: Adam Smithek, Nazioaren aberastasun-iturri nagusia herritarren lana da. Estatuak esku hartu gabe, prezioak eskaintzearen eta eskarien arabera finkatzen ziren.