Zuzenbide Prozesaleko Oinarrizko Kontzeptuak

Gauza Epaitua: Kontzeptua eta Ondorioak

Ezin da berriro epaitu jada epaitua dagoena. Hori da zuzenbidean betidanik ulertzen dugun printzipioa. Bi ikuspegi nagusi daude:

• Gauza Epaituaren Ondorio Formala

  Asuntu berari dagokionez, ezin dira bi epai eman epaile desberdinen eskutik. Hau da, epaia aurkaezina bada, ezin da beste epaile baten esku utzi. Aldiz, epaia aurkaratzeko modukoa edo errekurtsoa jartzeko modukoa bada, beste epaile baten esku jarri ahal izango da. Kasu horretan, gorago dagoen epaitegiak aurretik emandakoa aldatu edo ezeztatu dezake. Noiz izango da aurkaezina? Errekurritu ezin denean, hau da, epea agortu eta errekurtsorik ez jartzean (epaia irmo bihurtzen denean).

• Gauza Epaituaren Ondorio Materiala

  Irmotasuna nahitaezko baldintza da ebazpenak gauza epaitu materialaren ondorioak izan ditzan. Noiz sortzen ditu ondorio materialak? Arazoaren fondoa edo edukia aztertzen duenean eta horrek adierazpen aurkaezinak barneratzen dituenean. Gauza epaituaren ondorioa modu positiboan edo negatiboan azal daiteke.

  • Modu Positiboan

    Epai bat eman denean eta demandatua X gauza itzultzera kondenatu denean. Kasu honetan, epaiak ondorio formalak eta materialak ditu. Baina baliteke demanda bi gauzen edo betebeharren ingurukoa izatea. Lehenengo epaian prestazio bakarraren inguruan erabaki bada eta beste demanda bat egiten bada beste prestazioak eskatzeko, demandatzaileak ez du berriro kontratuaren baliozkotasuna frogatu beharko. Zuzenean aurreko epaia erabil dezake baliozko kontratua dagoela justifikatzeko.

  • Modu Negatiboan

    Demandatuak esaten badu gauza epaitua ezin dela berriro epaitu. Demanda bat dago eta demandatua zordun ez dela frogatzen da. Epai hori irmo bihurtzen da eta demandatzaileak berriro demanda bera aurkezten badu, demandatuak aurretiko epaia erabil dezake bere burua defendatzeko. Hau beti demandatuak erabiliko du.

Kostuen Gaineko Kondena

Justizia Administrazioak gastu ugari ditu, eta printzipioz, aurrekontu bidez ordaintzen dira. Hala ere, partikularrek ere ordainketa ekonomiko handia egin behar dute, salbuespen batzuk izan ezik. Bi kontzeptu bereizi behar dira:

• Gastu Prozesala

  Alderdiek prozesua prestatu, hasi edo jarraitzeko egiten duten ordainketa oro da. Prozesuarekin zerikusia duten jarduerei dagokie eta prozesuan dute jatorria (kausalitatea). Bere burua defendatzeko kasuak barne hartzen ditu.

• Kostu Prozesala

  Prozesuko gastuen zati bat dira. Alderdi bati besteari itzultzera kondenatzea da, dagokion kuantifikazioa egin ondoren. Gastu hori beharrezkoa eta baliagarria da. Beste alderdiak izandako kostu guztiak honako hauek dira:

  • Profesionalen minutak (prokuradore eta abokatuenak)
  • Notario eta erregistratzaileen arantzelak
  • Perituen ordainsariak
  • Lekukoen kalte-ordainak (lekukoek zitazioak jasota, derrigorrez joan behar dira epaitegietara; bestela, delitugile gisa hartu daitezke)
  • Gordailuak (deposituak)
  • Buletinetan argitaratzea

Beste bi kontzeptu bereizi behar dira:

• Kostuak Ordaintzea
• Kostuak Ordaintzeko Kondena

Kondenarako, legegileak sistema bikoitza ezarri du: sistema objektiboa edo epemugakoa.

Prozesu Zuzenbideko Printzipioak

1. Legezkotasun Printzipioa

   Formari/prozesuari bakarrik aplikatzen zaio.

2. Bultzada Ofizialaren Printzipioa

   Fase batetik bestera igarotzeko, Justizia Administrazioko letraduak eginbide bat bultzatu behar du.

3. Bidegabeko Luzapenik Ez Egoteko Printzipioa

   Prozesuek hasiera eta amaiera bat izan behar dute.

4. Kontzentrazio Printzipioa

   Ezin da egintza zatitu.

5. Inmediazio Printzipioa

   Egintzak epailearen aurrean burutu behar dira.

6. Publizitate Printzipioa

   Bistaldiak publikoak dira.

7. Preklusibotasun Printzipioa

   Prozesuko egintza guztien (demanda izan ezik) epeak preklusiboak dira.

8. Ebentualtasun Printzipioa

   Demanda berean epaileari eskaera desberdinak egiteko aukera dago.

9. Instantzia Bakarra eta Bikoitza

   Asuntu batzuk instantzia bakarrean erabakiko dira; hau da, epai horien aurka ezingo da gorajotze-errekurtsorik ezarri.

10. Legezko Froga eta Froga Askea

    Epaileak askatasun osoa du froga horiek aztertzeko.

11. Doako Justizia

    2000 eurotik gorako kasuetan, derrigorrezkoa da abokatu edo prokuradorearen presentzia.