Zuzenbide Estatua eta Eskubideak: Azterketa

Zuzenbideko Estatu Sozial eta Demokratikoa

Zuzenbideko estatu bat izateko, aldi berean sozial eta demokratikoa izan behar du. Horretarako, pertsonen eta kolektiboen eskubideak errespetatu eta babestu behar dira, eta herritarren duintasunez bizitzeko baliabideak, ongizatea eta gizarte justu bat eskaini. Legeak pertsonen eskubide eta askatasunak ziurtatu behar ditu, sufragio unibertsal zuzen eta sekretuan oinarrituz.

Estatuko Botere Banaketa

Eskubide eta askatasunen errespetuaren bermea da zuzenbide estatua izateko.

Botereen Independentzia

Teorian hala izan beharko luketen arren, nik ez nuke esango egun guztiz independenteak direnik euren artean dagoen lotura murritza medio.

Oinarrizko Eskubide eta Askatasunak

Ondoren aipatzen diren eskubide eta askatasunetatik, ez dira oinarrizkoak kontsideratzen:

• Libertate ideologikoa
• Libertate erlijiosoa
• Adierazpen askatasuna
• Hezkuntza eskubidea
• Intimitate eskubidea
• Erresidentzia eta zirkulazio eskubidea
• Bizitzeko eskubidea
• Dimitilizio ez bortxatzeko eskubidea
• Partidu politikoak sortzeko eskubidea
• Sindikatzeko eskubidea
• Grebarako eskubidea
• Asunto publikoetan parte hartzeko eskubidea

Erregearen Erantzukizuna

Erregearen ekintza guztiak gobernuko presidenteak, ministriak edo kongresuko presidenteak berretsi behar dituelako.

Erregearen Funtzioa

Erregeak erabakiak sinatu bakarrik egiten dituelako, erregeak erreinatzen du baina ez du gobernatzen esaten denean.

Koroaren Oinordetza eta Berdinketa

Ez. Erregearen seme bat edo honen faltan bere hiloba bat izango litzatekeelako bere ondorengoa.

Botere Legegilea

Gorte Nagusiaren esku. Bi ganberaz osatuta dago: Diputatuen Kongresua eta Senatua.

Diputatuen Kongresuaren Funtzioak

Funtzio legegilea, botere finantzieroa, exekutiboaren gaineko kontrola, botere konstituzionala eta eskaerak.

Senatuaren Erabakiak Eragoztea

Autonomia erkidego bakoitzak bere ordezkaria du eta honek erkidegoko interesak aldarrikatu eta defendatzeaz gain lege proposamenak onetsi eta deusestatzeko ahalmena du.

Zuzenbidearen Iturriak

Zuzenak:

• Legeak
• Ohiturak
• Printzipioak

Zeharkakoak:

• Jurisprudentzia
• Tratatuak

Ohitura eta Printzipio Orokorrak

Legea aplikatu ezin denean aplikatuko da, moralaren eta orden publikoaren aurkakoa ez denean eta probatua dela ikusten bada.

Auzitegi Gorenaren Aurkakotasuna

Ez. Auzitegi Gorenaren epairik ezin dute aldatu, alderantziz izaten da beti.

Botere Exekutiboa

Gobernuaren esku dago.

Gobernuko Presidentearen Hautaketa

Hauteskundeetan boto gehien dituen alderdi politikoaren presidentea proposatzen dio erregeak kongresuari eta hemen botazio bidez onesten dute. Botazioan gehiengo absolutua irteten bada erregeak izendapena egiten du eta bestela bigarren botazio batean gehiengo erlatiboarekin aski izaten da. Gehiengo erlatiborik lortzen ez bada erregeak berriro hauteskundeak deitu behar ditu.

Antolaketa Administratiboaren Printzipioak

• Objektibotasuna: Administrazioak inpartzialtasunez jokatzea.
• Eraginkortasuna: Kudeaketa on bat egitea.
• Hierarkia: Aginte egitura mailakatu bat da non organo gorenek menpekoen jokabidea zuzendu eta fiskalizatu egingo duten.
• Deszentralizazioa: Administrazio batetik bestera funtzioak lekualdatzea.
• Deskontzentrazioa: Administrazio berdinaren barruan konpetentzia eta funtzioak organo administratibo goren batetatik beheragoko mailako batera igarotzea litzateke.
• Koordinazioa: Maila hierarkiko bereko organoen artean edo administrazio ezberdinen artean ematen diren arazoak konpontzea izango du helburu.

Deskontzentrazioa vs. Deszentralizazioa

Deszentralizazioan administrazio batetik bestera funtzioak lekualdatzen dira eta deskontzentrazioan administrazio berdinaren barruan.

Kongresuak Gobernuaren Lana Kontrolatzea

Interpelazio eta galderen bidea eta konfiantza kuestioa eta zentsura mozioa eska ditzake.

Zentsura Mozioa vs. Konfiantza Kuestioa

Konfiantza kuestioa presidenteak berak aurkezten du eta gehiengo absolutua behar du. Zentsura mozioa gobernuaren eskaera da, gutxienez kongresuaren harremanak aurkeztu behar. Gehiengo soila konfiantza kuestioan presidenteak konfiantza baieztatzeko egiten du eta zentsura mozioa presientea kentzeko aurkezten da.

Presidentearen Dimiisioa

Interpretazioa.

Independentzia Judiziala eta Unitate Juridikzionala

Independentzia judiziala: beste botereengatik erabat independentea dela esan nahi da.

Epaile eta Magistratuen Independentzia

Bai. Epaile eta magistratuek epaitzeko independentzia dute eta legeak interpretatzeko gorte nagusiak izendatu behar dituen juristak izendatzen dituzte.

Aginte Judizialaren Kontseilu Nagusia

Botereen artean independentzia mententzeko sorturiko organoa da. Aktiboan dauden epaile eta magistratuak beroren artean aukeratuko 12 epaile eta magistratuak ez gobernuak ez beste inork ez ditu aukeratzen.

Estatuko Aurrekontuak

Gorte Nagusiak onartu behar ditu.

Anparo Errekurtsoa

Gobernuko presidenteak ezin du aurkeztu Epaitegi Konstituzionalaren aurrean anparo errekurtsoa.

Konstituzioa Aldatzea

Bi ganberen arteko akordioarik ez bada lortzen diputatu eta senatore kopuru berdineko komisioal osatutako testua bozkatu beharko da kongresu eta senatuan. Gorte nagusiak erreforma onartu eta edozein ganberetako partaideen hamarrek eskatuz gero erreferendumena aterako da.

Erreforma Konstituzionaleko Proiektuak

3/5 gehiengoa onartu behar dira.