XX. Mendeko Arte Mugimenduak

XX. Mendeko Arkitektura

Abangoardien Eragina

Artea guztiz berritu zuen.

Joera expresionista nagusia

Maiz kristala protagonista.

Le Corbusier-ek (arkitektoak) eragin handia.

Organismoak arkitektura naturarekin lotu.

Arrazionalismoa

Eraikuntzak forma kubikoak eta dekorazio gutxi.

Eskultura

Ezaugarri nagusia: Irudimenezko izaeraren galera.

Abangoardiak

Kubismoa

Forma geometrikoen garaipena. Pablo Picasso eta George Braque-k sortu zuten.

Futurismoa

Mugimendua ematen zioten.

Konstruktibismoa

Mugimendua ematen zioten eta industriako materialak erabiltzen zituzten.

Espresionismoa

Beraien artelanetan asko espresatzen zituzten sentimenduak.

Dadaismoa

Surrealismoa

Ametsen mundua zen, gertatu ez daitezkeen gauzak sortzen zituzten.

Pintura

Pop Artea

Estilorik berezienetakoa.

Irudiak hainbat aldiz kalkatzen ziren.

Abangoardiak

Fauvismoa

Protagonista kolorea.

Beraien sentimenduak islatzen zuten.

Lerro lodiak erabiltzen zituzten marraztean.

Espresionismoa

Artisten sentimenduak adierazten ziren.

Koloreen erabilera bortitza.

Formak eta koloreak distortsionatuak.

Kubismoa

Errealitatea forma geometriko bihurtzen zuten.

Artista nagusia Picasso.

Dadaismoa

Artearen aurkakoa.

Faxismoaren aurkako jarrera politikoa.

Surrealismoa

Inkontzientearen mundua islatzen saiatzen ziren.

Bikaintasuna tekniko handiko pintura egiten zuten.

XX. Mendeko Artea

Arkitektura: Bi Joera

Postmodernismoa

Arkitektura ulergarria. Erlatibismoa nagusitzen da.

Moderno Berantiarra

Eraikinetan eskultura-zentzua.

Bi Joera

• Deskonstrukzioa
• High Tech joera

Arte Plastikoa

• Teknologia berrien erabilera.
• Gorputzak arte-sorkuntzan duen protagonismoa.
• Kulturaniztasuna.
• Collage 3D egiten zituzten.

XIX. Mendeko Arkitektura

Arkitektura urbanoa da.

Industrializazioa garatzen ari da eta honek itxura berriko eraikinak sortarazten ditu.

Arkitektura eta urbanismoa eraikuntzari lotuta doaz.

Auzo ezberdinetan banatzen dira burgesia eta proletalgoa.

Hiriak etxadietan eta etorbideetan banatzen dira.

Idefonso Cerdá munduko urbanista garrantzitsuena da.

Materialak

Materialak, burnia eta beira dira.

Eraikuntza handiak eta arinak.

Neoklasizismoa

XVIII. mendean sortu zen artean eta filosofian islatzen ziren mugimendu estetikoak izendatzeko.

Frantzian sortzen da, baina Europa guztira berriro ere aintzinako artera itzultzeko.

Aurkikuntza arkeologiko garrantzitsuak: Pompeya eta Herculano.

Napoleon hil zenean, artistek berehala aldatu ziren Erromantizismora eta Neoklasizismoa alde batera utzia izan zen.

Arkitektura

Greziarrek eta erromatarrek sortutako irudiak errepikatzen dituzte.

Frantsesek sortutako irudi metriko berriak erabiltzen dituzte.

Estilo dorikoa eta jonikoa.

Sinplifikazioa:

• Lerro zuzenak.
• Bolumen gutxiagoko kontrasteak.
• Apaingarri gutxiago.
• Zutabeek arkuak ordezkatzen dituzte.

Eskultura

Rokoko-ko apainduraren kontra sortu zen.

Materiala: marmola.

Erromatar eta greziarretan inspiratua:

• Argitasuna
• Oreka
• Funtzio moralizatzailea

Pintura

Erroman sortu zen eta gero Europa guztira zabaldu zen, batez ere Frantziara.

Leku exotikoak marrazten dituzte.

Zehaztugabeko argitasuna.

Edertasuna lerroen eta proportzioen armonian aurkitzen da.

Gaiak:

• Erretratuak
• Mitologia

Erromantizismoa

Gaiak

• Gehien bat paisaietan zentratzen dira: misteriotsuak, naturaren paisai basatiak…
• Gai dramatikoak, melankoliakoak, exotikoak.
• Gizartearen borroka naturaren biziraupenarengatik beste gai bat ere.

Ezaugarri Orokorrak

• Koloreei garrantzi handia.
• Argiz beteriko koadroak.
• Konposizio dramatikoak.
• Paisaiari garrantzi handia.

Arkitektura

• Funtzio bezala, itxura klasikoak eta erdi aroko estetika zuen helburu.
• Aldaketa hauekin aukeraketa sortu zen.
• Georges Eugene izan zen arkitekto nagusia.

Eskultura

• Oso eskasa zen eskultura.
• Mugimendu gehiago ematen saiatzen ziren.
• Naturan inspiratzen ziren.
• Gai mitologikoak baztertu zituzten.

Errealismoa

Arkitektura

• Industriarako egokitzen ziren eraikinak egiten zituzten.
• Kristala eta burnia ziren material nagusiak.

Eskultura

• Hiriak, eraikinak eta jardinak apaintzeko.
• Marmola eta brontzea erabiltzen zuten.
• Etxebarruak apaintzeko zeramika erabiltzen zuten.

Pintura

• Edozein gai erabiltzen zuten.
• Eguneroko bizitza.
• Intimitatea.
• Lana.
• Paisaia.

Frantzian hasi zen eta gero Europara zabaldu zen.

Mundu sensible bat islatzen dute.

Errealitate detailatua, den bezala errepresentatzen dute.

Inpresionismoa

XIX. mendearen bukaeran jaiotzen da Frantzian.

Pinturan gai berriak agertzen dira: paisaiak eta eguneroko bizitza.

Argia da elementu nagusia koadroetan.

Kolore argiekin ere nahasketak egiten dituzte.

Pintzelada zabalak, motzak eta azkarrak, ez oso landuak.

Denborarekin formak eta bolumenak desagertzen joango dira.

Estudioetatik atera eta kanpoan margotzen hasiko dira.

Oleo izeneko pintura erabiltzen zen.

Postinpresionismoa

XIX. mendearen bukaeran eta XX. mendearen hasieran jaiotzen da.

Garaiko estilo ezberdinak biltzen zituen.

Inpresionismoak zituen mugen kontra zegoen.

Formak berriro garatzen dira.

Gorputz geometrikoak pintatzen dira.

Kolore puruak erabiltzen dira.

Sinbolismoa eta puntillismoa estilo honen barruan daude.

Mundua modu objektibo batean adierazten dute.

Pintzeladak asko landu gabeak eta zabalak izaten jarraitzen dute.

Modernismoa

XX. mendean forma berriak asmatzen saiatu ziren artistak.

Arkitektura

• Konstrukzio bitxiak.
• Utilitatea eta linealtasuna bilatzen zen.
• Etxeaurre altuak aluminioz eta kristalez beteak.
• Arkitektoak: Gaudí.

Eskultura

Arimaren inpresioa.

Pintura

Artelanak modu bat baino gehiagotan interpretatu daitezke.

Artista bakoitzak bere estilo propioak garatzen dituzte.

Sinbolismoa

XIX. mendearen bukaeran hasten den mugimendua da.

Poesian, literaturan eta pinturan garatzen da gehien bat.

Leku harrigarriak islatzen dira.

Irudiaren barrua eta sentimenduak bilatzen dira.

Irudi zapalak eta kolore bereko zati handiak agertzen dira.

Espiritualitatea eta erlijioa ziren gaiak.

Pintzelada kurbatuak emozioak adierazteko.