Vocabulario Fundamental de Xeoloxía e Xeografía Física

Termos Fundamentais de Xeoloxía e Xeografía Física

Aluvión

Depósito de materiais detríticos, transportado e depositado de xeito transitorio ou permanentemente por unha corrente de auga. Habitualmente está composto por areas, gravas, arxilas ou limos que se acumulan nas canles das correntes, nas chairas inundables e nos deltas.

Cerro testemuña

Relevo residual dunha antiga plataforma horizontal ou dunha costa, que dá testemuño da súa extensión anterior. Estes cerros quedaron illados debido á erosión diferencial provocada polos ríos e os barrancos.

Erosión diferencial

Erosión que adquire maior ou menor velocidade nunhas zonas que en outras, reflectindo diferenzas climáticas, contrastes do terreo ou distintas historias tectónicas. A selección efectuada fai que as rochas máis duras queden en resalte sobre as máis brandas.

Falla

É unha rotura da codia terrestre con separación de bloques fracturados. Se a separación é vertical e dá lugar a un bloque levantado e a outro afundido, trátase dunha falla normal (A). Se a separación é horizontal trátase dunha falla de esgazadura (B).

Foxa tectónica ou Graben

Depresión resultante dunha tectónica de fractura. Está formada polo bloque afundido situado entre dous elevados.

Foz

Paso estreito dun val profundo encaixado e de abas abruptas normalmente formado por un río.

Litoloxía

É a ciencia que estuda as características físicas e químicas das rochas. Forma parte da Xeoloxía.

Magma

Masa en fusión, saturada de elementos gasosos, que se forma en zonas fondas da codia terrestre. Acumúlase localmente en cámaras magmáticas, podendo cristalizar e solidificarse en profundidade, dando lugar á formación de rochas ígneas.

Meseta

É unha planicie extensa situada a unha determinada altura sobre o nivel do mar (máis de 500 m sobre o nivel do mar), provocada por forzas tectónicas.

Penechaira

Coñecida tamén como superficie de erosión, é unha superficie emerxida, de pouca altura e escaso relevo, producida polo prolongado proceso de erosión dunha masa continental.

Pregamento

É unha deformación dos estratos xeolóxicos en forma de ondulación que resulta dunha presión tectónica. Afecta ás rochas sedimentarias dotadas de suficiente flexibilidade.

Relevo apalachense

Relevo caracterizado por aliñacións de cristas paralelas de rochas resistentes. A súa orixe está nunha longa evolución na que se diferencian varias fases: pregamento, superficie de erosión, reactivación da erosión que, ao actuar diferencialmente, deixa en resalte as rochas máis resistentes.

Sinclinal

É a parte cóncava dun pregamento simple. Nun sistema de pregamentos está comprendido entre dous anticlinais.

Somonte

Terreo ou rexión situada ao pé dun monte ou unha cordilleira.

Tectónica de placas

Teoría que explica a deriva continental e outros fenómenos como a formación de montañas, volcáns e terremotos. Segundo a tectónica de placas, a superficie exterior da Terra, chamada codia, consiste en aproximadamente dez bloques ou placas ríxidas que están en constante movemento. España está no límite sur da placa eurasiática.

Transgresión mariña

É o avance do mar sobre un territorio non ocupado por el ata o momento, que se produce por afundimentos da costa ou por elevación do nivel do mar. A transgresión vai acompañada do depósito de sedimentos mariños sobre este territorio.

Unidades morfoestruturais

Son as formas e a disposición interna que adopta o relevo. Resultan de movementos tectónicos que se orixinan no interior da Terra e dan lugar a levantamentos, afundimentos e desprazamentos da codia terrestre, e da posterior actuación da erosión e da sedimentación. Ambos procesos están condicionados pola natureza das rochas.