Uhin Islapena eta Errefrakzioa: Argiaren Fisika

Uhin Islapena eta Errefrakzioa

Ingurune batean zehar hedatzen den uhin bat beste ingurune baten gainazal batekin topo egiten duenean, islatu egiten da. Bigarren ingurunea gardena bada, uhina errefraktatu ere egingo da. Uhin-fronteekiko perpendikularrak diren izpiek energiaren hedapen-norabidea adierazten dute.

Islapena

Islapenaren ondorioz, uhina hasierako ingurunean desbideratzen da. Abiadura, uhin-luzera eta maiztasuna konstante mantentzen dira.

Islapen Legeak

1. Eraso-izpia, normala eta islapen-izpia plano berean daude.
2. Eraso-angelua (eraso-izpiaren eta normalaren arteko angelua) eta islapen-angelua (islapen-izpiaren eta normalaren arteko angelua) berdinak dira.

Errefrakzioa

Errefrakzioan, uhina bigarren ingurunera pasatzean desbideratzen da. Abiadura aldatu egiten da, baina maiztasuna konstante mantentzen da. Beraz, uhin-luzera ere aldatzen da.

Errefrakzio Legeak

1. Eraso-izpia, normala eta errefrakzio-izpia plano berean daude.
2. Eraso-angelua (e) eta errefrakzio-angelua (r) honako erlazio hau betetzen dute: sin(e)/sin(r) = v1/v2, non v1 eta v2 lehenengo eta bigarren inguruneko abiadurak diren, hurrenez hurren.

Argiaren kasuan, ingurune baten errefrakzio-indizea (n) honela definitzen da: n=c/v, non c argiaren abiadura hutsean den eta v argiaren abiadura ingurune horretan. Beraz, argiaren errefrakzio-legea honela idatz daiteke: n1·sin(e)=n2·sin(r). Hau da Snell-en legea.

Islapen Osoa

Bigarren ingurunea gardena denean, eraso-izpia islatu eta errefraktatu egiten da, baina ez beti. Batzuetan, errefrakzioa ez da gertatzen, islapen osoa gertatzen delako. n1

Efektu Fotoelektrikoa

Argi-sorta batek metal bat jotzean, argia islatu edo xurgatu daiteke. Argia xurgatzen denean, elektroiak askatu daitezke. Fenomeno honi efektu fotoelektrikoa deritzo. Einstein-ek azaldu zuen efektu fotoelektrikoa argiaren izaera duala erabiliz: argia fotoi izeneko partikulez osatuta dago, eta fotoi bakoitzak E=h·f energia du, non h Planck-en konstantea den eta f argiaren maiztasuna.

Lupa

Lupa lente konbergentea da, objektuak handituta ikusteko erabiltzen dena. Objektua puntu hurbila baino hurbilago kokatzeko aukera ematen du.

Ikusmen Akatsak

• Miopia: Urruneko objektuak lauso ikustean datza. Lente dibergenteekin zuzentzen da.
• Hipermetropia: Hurbileko objektuak lauso ikustean datza. Lente konbergenteekin zuzentzen da.
• Presbizia: Adinarekin lotutako ikusmen akatsa da, hurbileko objektuak fokatzeko zailtasuna eragiten duena. Lente konbergenteekin zuzentzen da.
• Astigmatismoa: Begiaren gainazal errefringenteak ez direnean esferikoak gertatzen da. Lente zilindrikoekin zuzentzen da.

Argazki Kamera

Argazki kamera lente konbergentea duen gailua da, irudiak pantaila batean proiektatzeko erabiltzen dena. Giza begiaren antzera funtzionatzen du.

Giza Begia

Giza begia lente konbergentea da, irudiak erretinan proiektatzeko erabiltzen dena. Kornea, kristalinoa eta erretina dira bere atal nagusiak.

Fusio Nuklearra

Fusio nuklearra bi nukleo arin batzean nukleo astunago bat sortzen den erreakzio nuklearra da. Energia kantitate handia askatzen da prozesu honetan.

Fisio Nuklearra

Fisio nuklearra nukleo astun bat zatitzean bi nukleo arinago sortzen diren erreakzio nuklearra da. Energia kantitate handia eta neutroiak askatzen dira prozesu honetan.

Erradioaktibitatea

Erradioaktibitatea substantzia batzuek erradiazioak igortzeko duten propietatea da. Alfa, beta eta gamma erradiazioak dira mota nagusiak.