Testu motak: Argudio eta Azalpen Testuak

Testu Motak

Argudio Testua

Definizioa: Gertakizun, arazo edo fenomeno baten inguruan dagoen iritzi, tesi, uste edo postura egiaztatzeko aldeko edo kontrako arrazoiak ematen dituen testua.

Helburua: Hartzailearen iritzia aldatzea, ikuspegia moldatzea.

Motak: Editoriala, iritzi-artikulua.

Egitura:

• Hasierako tesia: Zeri buruzkoa da? Bitxikeriarik?
• Argudioen gorputza: Argudio motak (autoritatea, iritzi orokorra, kausa-ondorioa, adibideak...). Egitura motak (deduktiboa, induktiboa, zirkularra).

Ezaugarriak:

• Galderak erabil daitezke hartzailearekin inplikatzeko.
• Iritzia adierazteko aditzak edo adierazpenak.
• Lexiko baloratzailea.
• Testuaren koherentzia eta kohesioa antolatzaileen bidez.
• Modalizazioa (probabilitatea, agindua...).

Azalpen Testua

Definizioa: Fenomeno baten inguruko informazio objektiboa ematen duen testua.

Helburua: Informatzea (funtzio erreferentziala).

Motak: Dibulgazio artikuluak, narrazio testua.

Egitura:

• Sarrera: Gaia aurkeztu. Erakargarria izan dadin, gaurkotasuna azpimarratu, galdera erretorikoak erabili, aipuak sartu, bitxikeriak aipatu...
• Garapena edo gorputza: Informazioaren muina. Azpitituloak erabil daitezke. Gaiari buruzko arrazoiak eta informazioa.
• Amaiera: Ondorio bat eman, aurretik esandako puntu nagusiak laburtu, iritzia eman...

Testu sekuentziak:

• Azalpen sekuentziala: Gertakariak denboraren arabera antolatu.
• Azalpen deskribatzailea: Gauzak nolakoak diren deskribatu.
• Azalpen konparatiboa: Alderaketan oinarritu.
• Kausa/ondorio azalpena: Ideien arteko lotura kausen eta ondorioen bidez azaldu.
• Arazo/konponbide azalpena: Arazoa aurkeztu eta gero, konponbide posibleak azaldu.

Ezaugarriak:

• Argitasuna: Azalpenak ulergarriak dira, ideiak ondo egituratuta eta koherentziaz.
• Kohesioa: Antolatzaileak erabili.
• Aditz denbora: Orainaldia.
• Hitz teknikoak eta zientifikoak (beharrezkoa bada).
• Lexiko denotatiboa (errealitatea azaltzeko).

Euskarazko esaera zaharrak eta haien esanahia

-Omen = Ei
-Aldarte = Umore
-Xehatu = Mamurtu
-Nozitu = Sufritu
-Uko egin = Muzin egin
-Arreta jarri = Erreparatu
-Leporatu = Egotzi
-Itxi = Hertsi
-Zorrotz = Zuhurra
-Txikitu = Birrindu
-Bertan behera utzi = ?
-Hedatu = Zabaldu
-Belardi = Sore
-Iritsi = Heldu
-Aintzat hartu = Kontuan hartu
-Ezarian = Poliki-poliki
-Behiala = Aspaldi
-Aztarna = Arrasto
-Erromes = Beilari
-Erdietsi = Lortu
-aztarna = arrasto
-malkartsu = aldapatsu
-berariaz = propio
-agertoki = eszenatoki
-eskualde = eremu
-behintzat = bederen
-ondo = ontsa

Odolkiak ordainetan: Lehenengo batean engainatu ninduen baina gaur neuk engainatuko dut.

Txapela buruan eta ibili munduan: Euskal kultura munduan zehar zabaltzeko garrantzia.

Batek daki: Ez dela jakiten erraza esan nahi du.

Bere kasa: Bere kabuz ikasi zuen.

Urte batzuen buruan sortu sortuko: Urte batzuk igaroz gero sortuko den uste sendoa adierazten du.

Agidanez: Itxura denez.

Gehiegizka: Asko esatea bada ere.

Kalte-ordainak berdintzeko: Zorrak kitatzeko.

Malkarra gustoko tokian (Gustoko tokian aldaparik ez): Zailtasuna gustuko lekuan jarri.