TEAM X: Innovación Urbana e Social na Arquitectura do Posguerra

TEAM X: Unha Nova Visión do Urbanismo e a Arquitectura Postguerra

O TEAM X xorde da necesidade de entender a cidade como un sistema de lugares, en contraposición á visión do Movemento Moderno que predominaba o aspecto de renovación continua. Este colectivo buscou criterios urbanos e unha formulación metodolóxica baseada nos criterios urbanos e na valoración social.

O X Congreso do CIAM e o Nacemento do TEAM X

Cando se celebrou o congreso CIAM X en Dubrovnik en 1955, fíxose evidente unha perda de preocupación pola cidade. O congreso volveuse tan multitudinario que xa non permitía a discusión nin a reflexión. Desta situación nace o TEAM X, un grupo que reflexiona sobre o ambiente urbano, as condicións sociais e a relación entre as pezas arquitectónicas e urbanas.

Na cidade de posguerra, a intervención no existente era crucial. Interesaba a creación dun ambiente urbano, poñendo un acento na valoración das preexistencias sociais e urbanas, e na introdución da vida cotiá na evolución. Xa non era só importante a creación de pezas illadas, senón tamén a relación entre elas e, fundamentalmente, a creación do espazo urbano.

Do Espazo ao Lugar: Un Cambio de Paradigma

O TEAM X propón un cambio fundamental: cámbiase o concepto de espazo polo de lugar. Cárgase de valor todo aquilo cheo de historia: a luz, o espazo, a materialidade do lugar, a cultura. Pasa a haber unha percepción táctil, unha contextualización e expresión que resaltan o valor dos signos do lugar.

Membros Destacados do TEAM X

Os membros principais do TEAM X foron:

• Bakema
• Kandilis
• Aldo van Eyck
• Alison e Peter Smithson

Poderiamos engadir tamén a Coderch, Giancarlo de Carlo, Shadrac Woods, entre outros. Todos eles tiñan en común a visión da cidade, intentando recuperar o ambiente e a vida urbana. A súa perspectiva implicaba unha revisión formal da arquitectura e unha forte implicación social do arquitecto.

O Manifesto de Doorn (1954)

Este manifesto sentou as bases da filosofía do TEAM X:

1. É inútil considerar a casa como centro, senón como parte integrante dunha comunidade.
2. Contextualizar a casa.
3. O hábitat concirne á casa particular como un tipo de comunidade particular.
4. A sección do val de Patrick Geddes; nela recoñécense os tipos. Este concepto analiza a tradición.
5. Estudo da vivenda e da agrupación da mesma para crear comunidade. Importancia da comunidade e do factor humano.

Necesidades Intemporais e o Redescubrimento Arquitectónico

Cada época require unha linguaxe e un instrumento que sirvan para enfrontarse aos problemas que se expoñen, así como a aqueles que seguen sendo os mesmos das épocas pasadas, é dicir, aqueles que se refiren ao ser humano. Chega o momento de fundir o novo e o vello. O ser humano ten as mesmas necesidades; hai necesidades intemporais. Descubrir de novo significa descubrir algo novo. A arquitectura implica un continuo redescubrimento das cualidades humanas fundamentais trasladadas ao espazo.

Os arquitectos, ao falar só do distinto do noso tempo, perderon o contacto co que non cambiou, co que non é diferente. A solución é ampliar o campo de experiencia e intensificalo, botando abaixo as barreiras formais e emocionais. Non é tan importante a forma senón o espazo que se xera. A linguaxe dos arquitectos é unha linguaxe que mira para si mesma; deberiamos romper esa linguaxe para abrirnos a outras.

A arquitectura e o urbanismo son a expresión espacial da conduta humana. Aquí ábrenos todo un campo de investigación. Teremos que saber as proxeccións das necesidades. Moita xente está interesada na tecnoloxía, pero non nos cambios que iso achega. Cal é o seu aporte á vida?

Os Cinco Temas Clave do TEAM X

O TEAM X estudou cinco grupos de temas fundamentais:

1. Asociación

   Modelos de asociación, identidade. Aparece a rúa como elemento fundamental. Non é só unha vía de acceso, senón tamén unha expresión social. A rúa é o escenario da vida, onde se desenvolve. Isto implica a creación dunha comunidade que debe ser recoñecible.

2. Identidade dunha Sociedade Móbil

   Hai que entender o ser humano no seu ambiente. É necesario darlle mobilidade suficiente para que se identifique. (Ex. Barrio das Flores, onde Corrales intenta unha rúa comercial).

3. Modelos de Crecemento

   Os puntos anteriores implican sistemas e relacións sociais máis complexas. Xa non nos chega con baixar do coche e entrar na casa. Isto implica escalas de intervención; o urbanismo debe estar atento ás novas necesidades sociais.

4. Cluster

   Concepto introducido no congreso de 1956. É unha forma específica de hábitat, unha forma de organización para cada situación particular. É a creación dun hábitat que implica estrutura e orde. A estrutura do lugar crea unha dimensión onde ten lugar a vida. Unha paisaxe é un lugar onde nos sentimos identificados, onde nos relacionamos, e que ten referencias.

   Estrutura: As Condicións do Lugar

   Busca dunha estrutura, dunha orde, de buscar as referencias do lugar.

5. Mobilidade

   Hai que entender que se falamos dunha cidade dinámica...