Sofistak eta Sokrates: Filosofiaren Giltzarriak Atenasen

Sofistak: Arazo Filosofiko Berriak

K.a. V. mendeko Atenasen, demokrazia indartu zen, eta horrek arazo filosofiko berriak ekarri zituen. Garai honetan gertatu zen Biraketa Antropologikoa: pentsalariek kosmosari buruz hausnartzeari utzi eta gizakia eta hiria interesatzen zitzaizkien.

Herritarrek asanbladetan hitz egiteko eta erabakiak hartzeko eskubidea zuten. Politikan arrakasta izateko, ezinbestekoa zen hitza ondo erabiltzen jakitea eta argudio sendoak ematea. Horretarako, erretorika, hau da, argudiatzeko gaitasuna, funtsezkoa zen.

Erretorika eta Sofistak

Sofistak erretorika irakasleak ziren. Gorgias eta Protagoras, adibidez, atzerritarrak zirenez, ezin zuten Atenaseko batzarretan hitz egin; beraz, diru truke klaseak ematen zizkieten aberatsei.

Erlatibismoa eta Eszeptizismoa

Sofistek erlatibismo morala defendatu zuten, ez baitzegoen egia absoluturik. Eszeptikoak izan ziren, egia absolutua izanda ere, gizakiak ez zirela horiek ezagutzeko gai izango uste baitzuten. Sofisten arabera, arauak ez dira gizakiaren izaeratik sortzen, baizik eta gizarteak elkarrekin adostutakoak dira.

Platonen ustez, ikuspegi hori, erlatiboa eta zalantzazkoa, jakintza lortzeari uko egitearen ondorioa da, eta horrek gizakiaren interes pertsonalak egia objektiboaren gainetik jartzen ditu.

Sokrates: Filosofiaren Bide Berria

Sokrates K.a. 470 edo 469. urtean jaio zen Atenasen eta K.a. 399. urtean hil zen. Eskolarik ez zuen sortu, Atenaseko leku publikoetan zabaldu zuen bere filosofia. Ez zuen libururik idatzi, ideiak elkarrizketen bidez zabaldu nahi baitzituen. Sokratesi buruz gehien idatzi zuena Platon izan zen, bere ikaslea.

Sokratesen Filosofiaren Ezaugarriak

Sokratesentzat, filosofia ez zen pentsamendu multzo bat, baizik eta elkarrizketen bidez sortzen den jarduera. Erretorika eta elkarrizketak menderatzen zituen; helburua arazo etikoen inguruko erantzunak aurkitzea zen. Eszeptizismoa gainditu eta egia unibertsalen definizioa aurkitu nahi zuen.

Metodo Sokratikoa

Sokratesek definizioak hausnarketen bidez bilatu zituen. Bi fase erabili zituen:

• Ironia: Solaskideen ezjakintasuna agerian uzten zuen, galderak eginez.
• Maieutika: Solaskideei beren ezagutzak aurkitzen laguntzen zien, "erditzen".

Sokratesek ez zuen ezer idatzi, ahozko eztabaiden bidez egia bilatzen baitzuen.

Definizio Unibertsala

Sokratesentzat badaude ezagutza, ideia objektibo eta unibertsalak, eta denok ezagutu ditzakegu arrazoiaren bitartez. Planteamendu hau sofisten eszeptizismoaren eta erlatibismoaren aurka doa.

Intelektualismo Morala

Sokratesen arabera, inor ez da gaiztoa izan nahi duelako, ongi jokatzen ez dakielako baizik. Inork ez du nahita okerrik egiten. Horregatik, Sokratesek garrantzi handia eman zion ezagutzari: "Zure burua ezagutu behar duzu."