Sedimentazio-arroen Diagnesia eta Metamorfismoa

H.SED. ERAKETA: Sedimentazio-arroen hondoan metatutako sedimentuen diagnesi bidez. Metatzen diren hainbat motatako partikula solteak: tamaina desberdineko zati mineralak, uretan disolbatutako subs., izaki b. hondarrak Sedimentazio arroak: e.k/d., plaka barneko zonak. Diagnesia: 1trinkotzea: sedimentuen arteko poroak murriztu, ura eta airea kanporatu
2disoluzioa: kanporatutako urak sedimentuen arteko substantziak disolbatu 3zementatzea: disolbatutako substantzia hauek prezipitatu (karbonatoak, silizeak eta burdin konposatuak)
(4lekualdatzea: jatorrizko sedimentuetako mineralak beste batzuekin ordezkatu ahal dira (Kareharria-dolomia) 5birkristaltzea: disolbatutako sedimentuak prezipitatu eta osaera bereko kristal handiagoak sortu ahal dira) Ezaugarriak: estratuak osatu: hasieran geruza horizontaletan kokatu eta Indar tek. ondorioz deformazioak Ale hautapena dute: partikula lodienak azpian
Fosilak: eratze prozesuan T/P ez direlako handiak. H. SED. DETRITIKOAK (beste harrien alterazio bidez lortzen diren hainbat tamaineko zatiekin eratu. Klastoak handienak, matrizea txikienak, zementua trinkotasuna) EZ detr. (Prozesu fisikokimikoen/biologikoen eraginez arroan prezipitatzen diren substantziekin eratu) <- h.karbonatuak, kareharriak, dolomiak | gatz h: igeltsua, halita, siblina | konglomeratuak: pudingak, bretxak-buztinak-hareharriak | E.H. pobeseko konglomeratuak, anbotoko hareh.

Metamorfismoan h.berria sortu faktore eragile (P, T). Harkaitz baten eraldaketa metamorfikoa gertatzeko: Ta gorakada (Haz termikoak mineralen kristal-sareak hautsi, atomoen barne energia handitu, kristal egitura berriak), P handitzea (kristal egiturak aldatu, egitura trinkoagoak), fluidoak (ur-zirkulazioa gertatzen da pikor arteko hutsunetan. Ur horrek ioi disolbatuak daramatza, h konposizioa aldatu.) Ingurune petrogeniko metm: ertz k. (subduzioan), dortsaletan, ertz erald. (marrusk), plak.barneko z. Efektuak: ehunduranP (kristalen/aleen tamainarekin/formarekin lotutako ezaugarri multzoa), egituran (foliazioa) eta mineralogian (harrien mineralak ezegonkorrak, atomo loturak hautsi, ioiak askatu, atomoek+ioi+mineralen egiturekin elkar egin dezakete, 3aldaketa mota sortu->1Aldaketa isokimikoak: Konposizio kimiko bereko kristalak baina kristal sare desberdina. Mineral polimorfoak 2.Birkristaltzea: Jatorrizko harriaren kristalen tamaina handitzea eragiten du (blastesia). 3Mineral berrien eraketa: Fluido zirkulatzaileek eragindako aldaketa kimikoen ondorioz, ioiak gehitzen dituztenez, jatorrizkoaren konposizio desberdina duten mineralak sortu. Foliazio motak: intentsitatearen arabera, hainbat foliazio-maila bereizten dira: gneis-maila, eskisto-maila, eta arbel-maila. Met. motak: -Ukipenezko metamorfismoa (inguruko h.T pairatu, aureola metamorfikoak eratu) - Eskualdeko metamorfismoa (T=P, subduzkio-zonetan/talka orogenoetan) - Metamorfismo dinamikoa (P, Bloke-arteko mugimenduak dituzten failetan, milonita) - Lurperatze-metamorfismoa (sed.arroetan material batzuk besteen gainean, sakonago P-T handiago, xafletan) - Metasomatismoa (Kareharria-dolomia) H.META.FOLIATU-P- Arbelak Filitak Eskistoak Gneisak

Magma solidotzean → h. magmatikoa P (hozte mantsoa) B (hozte azkarra)

Magmak eratzeko baldintzak:

1. T gorakada

2. Presioa murriztea

3. Fuidoak Sartzea

Ingurune magmatikoko ermuak:

1. Ertz dibergente (dortsal, kontinente barneko rift)

2. Ertz konbergente (subduzitzean) → P edo B

3. Plaka-barneko zonak (pitzaduren bitartez igo)

Prozesu magmatikoa:

1. ERAKETA mineral urtuak+gasak+kristal solidoen zatiak

2. BILAKAERA ganbera magmatikoan bildu

3. SENDOTZEA mantso hoztu→P (granito) azkar hoztu→ B (pumita)

Magmen bilakaeraren kausak:

1. KRISTALTZE ZATIKATUA magma hoztean → osagaiak kristaldu

Mineral bakoitzak urtze puntu bat (fase solidoa eta fase likidoa)

2. MAGMA-DIFERENTZIAZIOA

Jatrrizko eta amaierako magmak desberdinak

3. H. AHOKATZAILEA INTEGRATZEA

Magma beroak magma ganberaren paretak urtu → h.osagaiak magmara

4.MAGMAK NAHASTEA

Magmak nahasi → magma berria sortu → konposizio berri desberdin

Magma motak:

Basaltikoak (goi mantuko h. urtu, dortsal oz.)

Andesitikoak (subduzitzen den l.oz., basalto eta gabroak)

Granitikoak (subdukzio z., andesitak eta plutoi granitiko)

Magma jarduera plutoniko: (Granito / Diorita / Peridotita / Gabroa)

Lur barneko h. artean kokatu, hoztu, sendotu

• LAKOLITOAK dilista

• BATOLITOAK handiak, forma irregularra

• SILLEAK horizontal

• DIKEAK bertikal lodieraren arabera

Magma jarduera bolkaniko: (Basalto / Andesita / Trakita / Pumita)

Lurrazalera pitzadura batetik, sumendia

Materail bolkanikoak → laba, gasak, piroklastoak (erori aurretik s)