San Agustinen Filosofia: Jainkoa, Arima, Zoriona, Egia, Gauza Iraunkorrak

Jainkoa

- Jainkoa: San Agustinentzat, Jainkoa izaki goren eta absolutua da, betierekoa eta betegina. Ongi ororen iturria da, unibertsoaren sortzailea

eta existentzia ororen printzipioa. Giza ulermenetik haratago dagoen entitate transzendental eta espirituala da. Arima: San Agustinek giza gorputza animatzen duen substantzia inmaterial eta arrazional gisa ulertzen du arima. Gizakiaren alderik gorena eta jainkotiarrena da, Jainkoaren irudira sortua. Arimak ezagutzeko, maitatzeko eta aske izateko gaitasuna du, eta osotasuna bilatzen du Jainkoarekin bat egitean.- Zoriona: San Agustinentzat, zoriontasuna gizakiaren azken bilaketa da. Egiazko zoriona Jainkoarekiko betetasunean eta batasunean aurkitzen dela uste du, hori baita gure azken helburua eta gure benetako aberria. Horrela, zoriona Jainkoaren nahimenaren arabera bizitzea eta bakea eta barne-betetasuna esperimentatzea da.- Egia: San Agustinek uste du egia gauzak benetan diren bezala ezagutzea dela. Egia absolutua ez dago mundu materialean, baizik eta giza arrazoimenak aurkitzen du Jainkoaren ezagutzaren bidez. Egia sinesmenetik banaezina da eta zoriona eta benetako ezagutza lortzeko gida da.- Gauza iraunkorrak: San Agustinek hitz hau erabiltzen du betiereko errealitate iraunkorrak aipatzeko, hala nola Jainkoa eta arima. Kontrara, gauza denborazko eta galkorrak, hala nola mundu materiala eta lurreko plazerrak, iragankortzat hartzen dira eta ezin dute zorion iraunkorrik eman.- Zoriontsua izatea: San Agustinen ustez, zoriontsu izateak berekin dakar Jainkoarekin harmonian bizitzea, jainkotiar aginduak betetzea eta gizakiaren osotasuna lortzea. Benetako zoriona Jainkoarekiko bilaketa eta loturan aurkitzen da, eta ez desira materialen asetzean edo lurreko plazeretan.

- Gaitza: San Agustinek dio gaitza ez dela entitate bat berez, ongiaren gabezia baizik. Gizakiek Jainkoarengandik urrundu eta beren borondatetik aldentzen direnean sortzen da gaitza. Bekatua ongiaren ezeztapena da eta Jainkoaren

sofrimendua eta banantzea eragiten duena da.- Ondasunak: San Agustinentzat, benetako ondasunak dira Jainkoarengana hurbiltzen gaituztenak eta Harekin bat egiteko aukera ematen digutenak. Ondasun hauek ez dira ez materialak ez denborazkoak, espiritualak eta betierekoak baizik. Ondasun hauek bertuteak, jainkozko grazia eta egiaren jabetza barne hartzen dituzte.

Akademia

- Akademia: Akademiari buruzko aipamenik ez da aipatzen San Agustinen testuinguruan; beraz, ezin da zehaztu nola definituko lukeen. Garrantzitsua da kontuan hartzea San Agustin IV. eta V. mendeetan bizi izan zela. eta akademia, hezkuntza-erakunde gisa, zentzu modernoan, ez zen existitzen une historiko hartan. Hala ere, egiaren eta ezagutzaren bilaketari buruz zuen ikuspegia kontuan hartuta, litekeena da San Agustinek akademia jakituria eta ezagutza kristau printzipioekin harmonian sustatzen eta irakasten den lekutzat hartzea.

Erruzko adingabetasuna: “Adingabetasuna” da nork bere adimenaz baliatzeko ezintasuna. “Erruzkoa” adingabetasunaren zergatia ez da adimen falta, kuraria falta baizik. Bi arrazoi daude adingabetasunean jarraitzeko: lehena alferkeria eta koldarkeria, erosoagoa delako beste batzuen esku uztea pentsatzeko lana (tutoreen, liburuen, apaizen, sedagileen esku). Bigarrena, tutorearen lana: nork bere kabuz pentsatzeak dituen arriskuekin mehatxatzen dute. Ondorioz, ia berezkoa bihurtu zaio gizakiari adingabetasuna, eta horregatik da hain zaila egoera horretatik irtetea.Gidaritza/Tutore: Arrazoiaren garapen autonomoa eragozten duena; tutoretza ere esaten dio Kantek. Tutoreak hainbat arlotan aritu dira –erlijiosoan, teorikoan, praktikoan- gizakiak abere otzan eta pasiboak bihurtzen, eta arrazoimenaren erabilera askea galarazten. Hori dela eta, Ilustrazioaren zeregina gizakia gidaritza arrotz horietatik askatzea da, nor bere kabuz pentsatzen hasteko.

Sapere aude: Ausart zaitez pentsakera! Esaldi honetan Kantek Ilustrazioaren idealak laburbiltzen ditu. Mugimendu ilustratuaren eta iluntasunaren arteko etsaigoa jasotzen du, horregatik erabiltzen du Kantek goiburu gisa. Askatasuna behar da. Bere arazoiaren alde guztietan erabilera publikoa egiteko askatasun hori. Aurreiritzi, fanatismo, sineskeria, ezjakintasun, iluntasun… horien kateetatik askatzea. Ez utzi nagikeria eta koldarkeriari. Adin txikitasun horretatik ateratzeko ahaleginak egin beharko lirateke.

Adin nagusitasuna: pertsonak heldutasun intelektualera iristeko beharraz ari zen, gai moral edo filosofikoei buruz modu independente eta autonomoan epaitu ahal izateko.Kantek argudiatu zuenez, pertsonek esperientzia eta heldutasun intelektual desberdinak dituztenez, garrantzitsua da erabaki garrantzitsuak hartzea beren erabakien inplikazioak erabat ulertzeko heldutasun nahikoa lortu ez dutenen esku ez uztea.Arrazoiaz publikoki baliatzeko aukera :Arrazoimenaren erabilera librea esan nahi du, adingabetasunaren uztarritik aske. Beste hitz batzuekin esateko: nork bere kabuz pentsatzea, tutore edo gidaritza arrotzetik libre. Zentzu hertsian, arrazoimenaren erabilera publikoa iritzi- edo adierazpen-askatasunena gauzatzen da. Eskubide eta erantzukizun hori ilustrazioaren baldintza da, eta horren bidez, kritika, argudio eta proposamen publikoen bidez, aldatu eta hobetu ahal izango dira edozein arlotako sineskerak eta legeak. Kantentzat, hauxe da gizarteak aurrerapenerako duen bide baketsu bakarra. Besteen gidaritzarik gabe: Kanten ustez, "besteen gidaritzarik gabe" jarduteak betebehar edo agindu kategorikoan soilik oinarritutako erabaki moralak hartzea esan nahi du, kanpoko eraginak alde batera utzita, hala nola gizarte-arauak, iritzi publikoa edo figura moral baten autoritatea. Kantek nabarmendu zuen garrantzitsua dela betebeharraren eta arrazoi hutsaren arabera jokatzea, eta ez motibazio subjektiboen edo joera pertsonalen arabera. Beraz, Kanten testuinguruko arrazoiketak berekin dakar hausnarketa moral autonomoa, printzipio arrazional unibertsaletan oinarritua, eta ez besteen iritziekiko adostasunean edo arau kulturalen onarpen pasiboan.Gidaritza: Beste pertsona batek norbaitengan duen eraginaz edo kontrola. Testuinguru horretan, gizakiak bere adimena beste baten gidaritzarik gabe erabiltzeko duen ezintasuna bere kabuz egiteko erabakia ez izatearen ondorio dela, beste norbaiten gidaritzaren mende egon gabe. Beste baten tutoretzat, esan nahi du norbanakoa beste pertsona baten autoritateak gidatzen duela, modu independentean pentsatu eta erabaki beharrean. -Adingabe: Mendetasun intelektual eta moraleko egoera bat da, non gizabanakoak ez duen bere autonomia osoa gauzatzen eta erabakiak ez ditu bere kabuz hartzen. Kantek termino hori erabiltzen du alferkeriaz eta koldarkeriaz beren pentsamendua garatu eta beren kontzientziaren arabera jokatu beharrean beste batzuen gidaritzapean eta tutoretzapean geratzea aukeratzen dutenen egoera deskribatzeko.

-Garai ilustratua: Kantek adierazten du erabat ilustratutako garai batean bizi ez garen arren, "ilustrazio garai" batean gaudela, non modu autonomoan pentsatzeko eta jarduteko oztopoak murrizten ari diren. Federikoren mendea Ilustrazioranzko aurrerapen-aldi gisa aipatzen du, nahiz eta guztiz lortu ez.-Ilustrazioen garaia: Ilustraziorantz aurrerapausoak ematen ari diren aldi historikoa da. Baina oraindik ez da lortu heldutasun intelektual eta moralaren maila bat gizartean, pertsonei modu autonomoan pentsatzeko eta jarduteko aukera emango diena, batez ere erlijio-gaietan. Kantek iradokitzen du gizarteak oraindik ez duela lortu Ilustrazioaren osotasuna, baina oztopoak kentzen ari direla pertsonek askatasunez lan egin eta pentsatu ahal izateko. Beraz, garai hori "ilustrazio garai" bat da, non autonomia intelektual eta moral handiagoa lortzeko bidea egiten ari den. -Arrazoiaz publikoki baliatzeko aukera: Gobernariek beren herritarrei beren kabuz pentsatzeko eta beren ideiak eta iritziak jendaurrean adierazteko ematen dieten askatasunaz ari da. Horrek esan nahi du norbanakoek eskubidea dutela beren arrazoitzeko ahalmena erabiltzeko eta beren pentsamenduak argi eta garbi komunikatzeko, baita horiek ezarritako erakundeekiko kritikak eragiten badituzte edo aldaketak proposatzen badituzte ere. Laburbilduz, Kantek esparru publikoan pentsamendu- eta adierazpen-askatasunaren alde egiten du.