Proteinen Propietate eta Funtzioak: Gida Osoa

Proteinen Propietateak

Proteinen propietateak aminoazidoen izaeraren araberakoak dira. Propietate nagusiak hauek dira:

A) Jokabide Kimikoa

Proteinak substantzia anfoteroak dira, pH aldaketak indargetu ditzaketenak.

B) Disolbagarritasuna

Disolbagarritasuna konformazioaren araberakoa da. Zuntzezko proteinak ez dira disolbagarriak uretan, baina protein globularrak disolbagarriak dira eta dispertsio koloidalak eratzen dituzte.

C) Espezifikotasuna

Izaki bizidunen proteinak espezietik espeziera ezberdinak dira eta espezie beraren barruan ere aldagarriak izan daitezke.

D) Desnaturalizazioa

Desnaturalizazioan, proteinak egitura espaziala galtzen du eta, ondorioz, bere funtzio biologikoa galtzen du. Tenperatura, pH aldaketak edo erradiazio ultramoreak eragin dezakete.

Proteinen Funtzioak

Proteinek hainbat funtzio betetzen dituzte:

A) Egitura-Funtzioa

• Glukoproteinak: Mintz zelularra eratzen.
• Histonak: Kromosomak osatzen.
• Aktina: Zitoeskeletoan.
• Kolagenoa: Tendoiak, hezurrak, kartilagoak.
• Elastina: Organo batzuen hormetan.
• Keratina: Ilea, azazkalak.

B) Erreserba-Funtzioa

• Oboalbuminak: Arrautzan.
• Kaseina: Esnean.

C) Homeostatikoa

Barne-ingurunearen baldintzak iraunkor mantentzen laguntzen dute, pH-aren sistema indargetzaile gisa.

D) Garraiokoa

• Permeasak eta Ponpak: Molekulen garraioa mintzean.
• Zitokromoak: Elektroiak garraiatzen.
• Hemoglobina eta Hemozianina: Oxigenoa odolean.
• Mioglobina: Oxigenoa muskuluetan.
• Lipoproteinak: Lipidoak garraiatzen.
• Seroalbuminak: Gantz-azidoak garraiatzen.

E) Defentsa- eta Babes-Funtzioa

• Immunoglobulinak: Antigorputzak.
• Tronbina eta Fibrinogenoa: Koagulazioan.
• Muzinak: Funtzio bakterizidak.

F) Funtzio Hormonala

• Intsulina eta Glukagona: Glukosaren metabolismoa.
• Somatropina: Hazkuntza hormona.

G) Funtzio Uzkurkorra

• Aktina eta Miosina: Muskuluen uzkurdura.
• Dineina: Zilioen eta flageloen higidura.

H) Funtzio Katalizatzailea

• Entzimak: Erreakzio kimikoak bizkortzen dituzte (lipasak, peptidasak...).

Proteinen Sailkapena

Proteinak bi talde nagusitan banatzen dira:

4.1. Heteroproteinak

Aminoazidoez gain, talde prostetikoa dute.

A) Glukoproteinak

• Fibrinogenoa, Immunoglobulinak, Gonadotropoak, Mukoproteinak, Entzimak.

B) Lipoproteinak

• Mintzetako eta plasmako proteinak (kilomikroiak, VLDL, LDL, HDL).

C) Fosfoproteinak

• Kaseina, Bitelina.

D) Nukleoproteinak

• Kromosomak, Erribosomak.

E) Kromoproteinak

• Hemoglobina, Mioglobina, Zitokromoak, Hemozianinak.

4.2. Holoproteinak

Aminoazidoek soilik osatzen dituzte.

A) Proteina Globularrak edo Esferoproteinak

Disolbagarriak uretan, jarduera biologiko handia (albuminak, globulinak).

B) Zuntzezko Proteinak edo Eskleroproteinak

Disolbagarriak uretan, jarduera biologiko handia (albuminak, globulinak).