Palabras compostas en galego
Enviado por Chuletator online y clasificado en Otras materias
Escrito el en gallego con un tamaño de 5,22 KB
Presente de Indicativo
Coincidencia co momento actual.
- Presente habitual: acción frecuente.
- Presente histórico ou narrativo: sucesos do pasado.
- Presente intemporal: verdades permanentes.
- Presente prospectivo: certeza no futuro.
- Presente imperativo: mandado atenuado.
Copretérito (pret. Imperfecto) de indicativo.
Coincidencia cun momento do pasado (un adverbio ou outro verbo).
- Copretérito narrativo: nos contos, historias...
- Copretérito. De cortesía.
- Copretérito con valor de futuro (desde o pasado).
Un feito pasado máis ou menos afastado (non precisa referente).
- Valor imperativo.
- Pretérito de futuro: acción futura que se realizará axiña.
Un feito pasado con relación a outro tamén pasado -non con respecto ao momento actual-.
Feito que aínda non sucedeu no momento actual.
- Incerteza, posibilidade.
- Obrigatoriedade.
- Cortesía.
Pospretérito (Condicional / futuro hipotético).
Feito futuro con relación a un tempo pasado.
- Incerteza na pasado.
- Cortesía.
Coincidencia co momento actual ou co futuro.
Tempo pasado, presente (feito irreal) ou futuro (referente ao pasado)
Coincidencia cun momento do pasado (un adverbio ou outro verbo).
- Copretérito narrativo: nos contos, historias...
- Copretérito. De cortesía.
- Copretérito con valor de futuro (desde o pasado).
Pretérito (p. Perfecto)
Un feito pasado máis ou menos afastado (non precisa referente).
- Valor imperativo.
- Pretérito de futuro: acción futura que se realizará axiña.
Antepretérito (pretérito pluscuamperfecto)
Un feito pasado con relación a outro tamén pasado -non con respecto ao momento actual-.
Futuro de Indicativo
Feito que aínda non sucedeu no momento actual.
- Incerteza, posibilidade.
- Obrigatoriedade.
- Cortesía.
Pospretérito (Condicional / futuro hipotético).
Feito futuro con relación a un tempo pasado.
- Incerteza na pasado.
- Cortesía.
Presente de Subxuntivo
Coincidencia co momento actual ou co futuro.
Pretérito (imperfecto) de subxuntivo
Tempo pasado, presente (feito irreal) ou futuro (referente ao pasado)
Feminino
-án/-á
aldeán, artesán, chan, cidadán, cristián, curmán, irmán, pagán, san, alemán, catalán, afgán-án/-ana
Despectivos: folgazán, charlatán ....-
Ón/-oa
ladrón (ladra), león, patrón, campión. Nos aumentativos e despectivosOna:
cabezón, abusón, faltón.-
In/-ina
bailarín (ruín é invariable)Sufixos especiais
barón, duque, abade, poeta, rapaz, galo, actor, emperador, rei, heroe, xudeu, sacerdote, tsar.
Palabras diferentes (heterónimos
mao, bo, cabalo, xenro, castrón, can, home, macho, frade, padriño, pai, marido, padrasto, compadre, príncipe.
Non hai formas para o feminino:
Úsase o artigo: intérprete, estudante. Úsase macho/femia para animais: sapo, pardal, paspallás.
Femenino plural
-As palabras rematadas en vogal, ditongo:
Engaden s:
lei, i, u, bambú, custo, bocoi.
-As palabras rematadas en
-r e
-z
Engaden es:mar, vez, luz.
-As palabras rematadas en -s e –x (ks):
-As agudas: +es:
deus, compás...
Mais
luns, fax, lux, unisex son invariables.-As graves e esdrúxulas son invariables: choromicas, lapis, martes, oasis, télex, tórax.
-As palabras rematadas en
-n
Engaden s: canAs palabras rematadas en -l:
-
Monosílabos
:+es
pel, fel, mel, mil, cal, tal, val, xel, ril, sol...-
Polisílabos agudos
: l por is:mandil, fusil, cadril, bemol, anel, aval, control... Mais: eles, aqueles.
-
Polisílabos graves
:+es
fácil, símil, áxil, túnel, cónsul...Mais
-bel: -beis (amábeis)
-Os estranxeirismos e cultismos. A maioría engaden s:
club, coñac, tic, lord, test. Algúns engaden -
es
húsar, dólar.-Só se usan en plural: andas, nupcias, exequias, tesoiras.
-Teñen distinto significado en singular e plural: miolo, aire, lente, auga.
-
Palabras compostas (Vid. O uso do guión): vacaloura, sapoconcho, vagalume, ollomol/es,cartafol/es...