Palabras compostas en galego

Enviado por Chuletator online y clasificado en Otras materias

Escrito el en gallego con un tamaño de 5,22 KB

Presente de Indicativo


Coincidencia co momento actual.
Presente habitual: acción frecuente.
Presente histórico ou narrativo: sucesos do pasado.
Presente intemporal: verdades permanentes.
Presente prospectivo: certeza no futuro.
Presente imperativo: mandado atenuado.
Copretérito (pret. Imperfecto) de indicativo.
Coincidencia cun momento do pasado (un adverbio ou outro verbo).
Copretérito narrativo: nos contos, historias...
Copretérito. De cortesía.
Copretérito con valor de futuro (desde o pasado).

Pretérito (p. Perfecto)


Un feito pasado máis ou menos afastado (non precisa referente).
- Valor imperativo.
Pretérito de futuro: acción futura que se realizará axiña.

Antepretérito (pretérito pluscuamperfecto)


Un feito pasado con relación a outro tamén pasado -non con respecto ao momento actual-.

Futuro de Indicativo


Feito que aínda non sucedeu no momento actual.
Incerteza, posibilidade.
Obrigatoriedade.
Cortesía. 
Pospretérito (Condicional / futuro hipotético).
Feito futuro con relación a un tempo pasado.
Incerteza na pasado.
Cortesía.

Presente de Subxuntivo


Coincidencia co momento actual ou co futuro.

Pretérito (imperfecto) de subxuntivo


Tempo pasado, presente (feito irreal) ou futuro (referente ao pasado)

Feminino


-án/-á

aldeán, artesán,  chan, cidadán, cristián, curmán,  irmán, pagán, san, alemán, catalán, afgán

-án/-ana

Despectivos: folgazán, charlatán ....
-

Ón/-oa

ladrón (ladra), león, patrón, campión. Nos aumentativos e despectivos  


Ona:

 cabezón, abusón, faltón. 
-

In/-ina

bailarín (ruín é invariable)

Sufixos especiais


barón, duque, abade, poeta, rapaz, galo, actor, emperador, rei, heroe, xudeu, sacerdote, tsar. 
Palabras diferentes (heterónimos

mao, bo, cabalo, xenro, castrón, can, home, macho, frade, padriño, pai, marido, padrasto, compadre, príncipe.
Non hai formas para o feminino:
Úsase o artigo: intérprete, estudante. Úsase macho/femia para animais: sapo, pardal, paspallás.

Femenino plural


-As palabras rematadas en vogal, ditongo:
Engaden s:
lei, i, u, bambú, custo, bocoi.
-As palabras rematadas en 
-r e 

-z

Engaden es:
mar, vez, luz.
-As palabras rematadas en -s e x (ks): 
-As agudas: +es:
deus, compás... 

Mais

luns, fax, lux, unisex son invariables.
-As graves e esdrúxulas son invariables: choromicas, lapis, martes, oasis, télex, tórax.
-As palabras rematadas en 

-n

Engaden scan
As palabras rematadas en -l:
-

Monosílabos


+es

pel, fel, mel, mil, cal, tal, val, xel, ril, sol...
-

Polisílabos agudos

por is:
mandil, fusil, cadril, bemol, anel, aval, control... Mais: eles, aqueles.
-

Polisílabos graves


+es

fácil, símil, áxil, túnel, cónsul...
Mais
 -bel: -beis (amábeis)
-Os estranxeirismos e cultismos. A maioría engaden s:
club, coñac, tic, lord, test. Algúns engaden -

es

húsar, dólar
-Só se usan en plural: andas, nupcias, exequias, tesoiras.
-Teñen distinto significado en singular e plural: miolo, aire, lente, auga.
-
Palabras compostas (Vid. O uso do guión): vacaloura, sapoconcho, vagalume, ollomol/es,cartafol/es...

Entradas relacionadas: