A Obra Poética de Rosalía de Castro: Un Percorrido por Cantares Gallegos, Follas Novas e O Cravo

Cantares Gallegos: Un Marco na Poesía Galega

Publicado en 1863, este libro consta de 36 poemas que presentan unha estrutura circular, xa que o primeiro e o último poema son variantes do mesmo tema. A voz lírica principal é a dunha “meniña gaiteira”, quen dálle voz aos diferentes narradores dos poemas.

Temas Principais en Cantares Gallegos:

• Poemas Costumistas: Algúns poemas retratan festas populares, romarías, vodas e escenas cotiás. Moitos dos protagonistas son labregos e labregas, reflectindo a vida rural galega.
• Poemas Patrióticos: Reivindícase o carácter diferencial galego fronte ao centralismo castelán. Denúnciase a discriminación que sufría Galicia naquela época.
• Intimismo: Son bastantes os poemas que exploran os sentimentos máis íntimos da autora, como o amor, a nostalxia, a soidade, o desamor e a saudade.
• Poemas de Protesta Social: Denúncianse problemas sociais daquela época, como a emigración e a crise social que levou a moita xente a padecer fame.
• Reivindicación Lingüística: Realízase un chamamento ao pobo galego para dignificar a súa lingua como instrumento válido para a creación literaria.

Follas Novas: A Madurez Poética de Rosalía

Publicado en 1880, este é o libro máis extenso da obra de Rosalía, con 130 poemas. Está dividido en cinco partes:

Estrutura e Contido de Follas Novas:

• 1ª Parte: Vaguedades
  • As mulleres escritoras e a súa obra.
  • Pesimismo vital e lamento pola xuventude perdida.
• 2ª Parte: Do Íntimo
  • Desacougo pola brevidade dos momentos felices da vida.
  • O suicidio.
  • Amor e desamor.
  • Crítica á Igrexa daquela época.
  • Lexitimación da violencia para defenderse do acoso ou abuso.
• 3ª Parte: Varia
  • Esta sección conecta temas das dúas primeiras partes coas dúas últimas, servindo de ponte.
• 4ª Parte: Da Terra
  • Lamento polo sufrimento das persoas vulnerables.
  • Dor polo amor que provoca sufrimento e infelicidade.
  • Denuncia dos abusos cometidos contra o pobo galego, en especial contra labregos e mulleres.
• 5ª Parte: As Viúdas dos Vivos e as Viúdas dos Mortos
  • A emigración e os seus problemas derivados, en especial as mulleres que quedan soas.
  • Abusos das persoas poderosas sobre os labregos e labregas.
  • Chamamento aos poetas galegos para que defendan Galicia.

Comentario do Poema «O Cravo» de Rosalía de Castro

Métrica do Poema:

O poema presenta a seguinte estrutura métrica: 8-, 7+1=8a’, 11-, 7+1=8a’. É un poema que combina versos de 11 e 8 sílabas, que riman en asoante nos versos pares.

A súa estrutura aseméllase a un romance, polo uso de versos octosílabos, e tamén a unha silva, por combinar versos de dúas medidas. Esta combinación de versos foi innovada por Rosalía de Castro, anticipándose á silva libre, que se faría típica na poesía dos séculos XX e XXI.

Estrutura do Poema: Explicación de cada parte

Ao ser un poema narrativo, podemos dividilo en tres partes fundamentais: introdución, nó e desenlace.

• a) Introdución: Rosalía afirma que tiña unha dor moi forte (simbolizada por un cravo) no corazón (vv. 1-8).
• b) Nó: Rosalía pídelle a Deus forza para poder arrancar o cravo, e conségueo. Pero entón sente un gran baleiro onde estaba o cravo, incapaz de sentir nada (vv. 9-16).
• c) Desenlace: Son os últimos catro versos. A expresión «este barro mortal» fai referencia ao barro co que Deus creou o ser humano. Significa a dificultade de entender os complexos sentimentos humanos.

Simbolismo do Cravo no Poema:

A diferenza fundamental entre unha metáfora e un símbolo é que o símbolo é difícil de interpretar por ter varias posibles explicacións. No contexto de «O Cravo», este pode simbolizar:

• Un amor perdido.
• A morte dun fillo.
• A súa enfermidade.
• O desamor.
• A soidade.
• A tristeza existencial.

Resumo por Partes do Poema:

1. 1ª Parte: A voz poética afirma que ten un cravo no corazón, unha dor profunda e persistente.
2. 2ª Parte: Pídelle forzas a Deus para sacalo e conségueo. Con todo, tras arrincalo, queda cun gran baleiro, sendo incapaz de sentir nada.
3. 3ª Parte: Finalmente, recoñece a incapacidade de entender os seus propios sentimentos, aludindo á complexidade da condición humana (teoría da saudade).