Nortasunaren Azterketa: Teoriak eta Garapena

Nortasuna

Temperamentu eta karakterearen batura da, egiten dugun guztian agertzen diren ezaugarri psikologikoak, bakarrak bihurtzen gaituztenak.

Gizabanakoaren barnean dagoen eta haren jokabidea eta pentsamenduak zehazten dituen antolaketa dinamikoa da (Gordon Allport).

• Nortasunaren egitura: elementu oinarrizko eta egonkorrak (bereizgarriak).
• Nortasunaren antolaketa: aurreko elementuen arteko interakzioa, elementu dinamikoak (motibazioa).

W.H. Sheldon: Somatotipoak

Tesi nagusia: Nortasunak gorpuzkera zehazten du.

Hiru somatotipo desberdin zeuden:

• Ektomorfoa
• Mesomorfoa
• Endomorfoa

Nortasunaren Teoria Nagusiak Historian

1. Teoria Psikodinamikoak (Sigmund Freud)

Garrantzi handia ematen diote inkontzienteari eta nortasunaren funtzionamenduan ardazten dira, barne-gatazketan bereziki.

2. Bereizgarrien Teoriak (Hans J. Eysenck)

Identifikatu nahi dituzte:

• Nortasuna osatzen duten bereizgarriak.
• Jokabidearekin duten erlazio erreala zein den.

3. Teoria Humanistak (Carl Rogers)

Garrantzitsuena esperientzia subjektibo pribatua eta hazkuntza pertsonala dira.

4. Teoria Konduktistak (Julian Rotter)

Kanpo ingurunea eta baldintzapena azpimarratzen dituzte, ikaskuntzak nortasunean duen eragina nabarmenduz.

Errealitate Printzipioa

• Desioen erregulazioa, ingurunearen, kulturaren eta moralaren arabera.
• Ordenamendu soziala da honen ondorioa.

Zer da Psikoanalisia?

• Bizitza psikikoaren funtzionamendu eta garapenari buruzko teoria.
• Jokabidea azaltzeko metodo bat.
• Psikoterapia mota bat.

Gizakia energia-sistema bat da, instintu eta bulkadek eragiten dutena.

Giza nortasunaren egitura: Zera, Nia, Supernia.

Eragin handia izan zuen Mendebaldean, arrazionalismoaren kulturarekin hautsiz:

Animalia arrazionalak izatetik, agresibitateak eta sexu-bulkadek eragindako izakiak izatera pasatu ginen, emozioen mende eta plazeraren bila.

Ni-aren Garapena

Zer da Nia?

• Gogamenaren alderdia, esperientziei koherentzia ematen diena.
• Gure testuinguru genetiko, sozial eta historikotik sortzen den gaitasun antolatzailea.

Nia ordena kronologiko zehatz batean ematen diren 8 etapetan garatzen da.

Nerabezaroko Krisialdia

• Ezaugarriak: zaurgarritasuna eta muturreko sentikortasuna.
• Gako-arazoa: gure bizi-identitatea bilatzea.

Erronka Anitzak:

• Gorputza onartu.
• Besteekiko harreman onak izan.
• Identitate sexuala erabaki.
• Independentzia emozionala eskuratu.
• Lanerako prestatu.

Carl Rogers: 5 Ideia Nagusi

Jokabidea gure premiez dugun pertzepzioari ematen diogun erantzuna da.

Bizitza prozesu dinamikoa da, gure konpetentzia pertsonalak eta pertsonen artekoak garatzeko balio duena.

Pertsona Osotasunera Iritsitakoan:

• Itxurakeriarik gabe jokatzen du.
• Bere egin dituen betebehar sozialak baino ez ditu betetzen.
• Beste pertsonak, dituzten mugekin, onartzen ditu.
• Barne koherentziaz eta bizi-proiektu baten arabera jokatzen du.

Biologiak, gizarteak eta gure iraganak baldintzatzen gaituztela onartu arren, Rogers-ek askatasun pertsonala defendatzen du:

Ni naiz neure ekintzen eta haien ondorioen erantzule bakarra.

Dugun ataza nagusia gure autorrealizazioa da.

• Lortzen badugu: erreflexiboak, irekiak eta toleranteak izango gara, geure burua ere errespetatuz.
• Lortu ezean: itxiak, zurrunak, intoleranteak izango gara eta gure burua mespretxatuko dugu.