Nobleen bizimodua

MONARKA

·Leku gorena erregeak betetzen zuen.

·Erregea ere jaun feudala zen.

·Agintea indartzeko bere familiaren izaera sakratua nabarmentzen zuten (sinboloak eta erritualak erabiliz).

JAUN FEUDALAK

·Ziren… 

1 .Nobelak (dukeak , markesak , kondeak…)

2. Goi – kleroko kideak (apezpikuak eta abadeak)

3. Nobleen zaldun basailuak

NOBLEEN BIZITOKIA

Gazteluak.

-Gotorleku harresiduna ziren.

-Jauna , bere familia , zerbitzariak eta soldaduak bizi ziren bertan.

-Defentsarako prestatuta zeuden : harresia , dorre nagusia , babes erretena …

-Ez ziren oso egokiak bizitzeko , oso hotzak baitziren.

ZER ZIREN FEUDOAK?

*Jaun feudalen lur-
Sail handiak ziren.

*Autarkikoak ziren: elikagai eta eguneroko bizitzarako beharrezkoa zen guztia feudoan bertan sortu eta ekoizten zen.

*Feudoen etxebizitzak:

-Jaunaren erreserbak:

*Lur onenak ziren.

*Juanak jabego zuzena zuen.

*Jopuek lantzen zituzten erreserbarako lurrak.

-Mansoak:

*Jaunak nekazariei utzitako lursailak ziren.

*Juanak jabego erabilgarria zuen-

*Nekazariek urtero errenta ordaindu behar zioten jaunari : uztaren parte bat , egun batzuetan erreserban lan egin…

*Feudoen basoak:

-Jaunarenak ziren.

*Jaunak erabakitzen zuen nekazariek zertarako erabil zitzaketen.

NEKAZARIEN LANA

*Oso gogorrak ziren. Familiako kide guztiek egiten zituzten.

*Lan baldintza oso txarrak ziren eta teknologia zehartua (erromatar garaikoa).

*Laborantza autartikoa zen (laboreak familia elikatzeko erabiltzen ziren).

*Labore nagusiak:

-zerealak( garagona , oloa , garia , zekalea).

-lekaleak.

-mahatsondoak , barazkiak , fruta.

*Ongarri gutxi zegoenez , lursailen zati batzuk lugorri uzten ziren.

BIZI-BALDINTZAK

*Nekazari motak:

A)Jopuak: ez ziren gizaki libreak , jaunarenak baizik. Juanaren baimena behar zuten ezkontzeko edo seme-alaben ondasunak uzteko.

B)Bilauak: gizaki libreak ziren. Lurra lantzearen truke uztaren parte bat jaunari ematen zieten (errenta ez ordaintzean joku bat bihurtzen ziren):

*Elikadura: urria eta txarra. Elikagaiak : ogi beltza , zupak , barazkiak , arrautzak.

*Etxebizitzak: kaskarrak eta osasungaitzak. Pezazko zureko edo harrizko etxolak ziren. Pertsonak abareekin batera bizi ziren.

MONASTEGIEN GARRANTZIA

*Kultura gune handiak ziren: monasterioetako liburutegietan jakintza eta pentsamendu klasikoaren obra nagusiak gorde zituzten.

*Irakaskuntza-lanak: monjeak irakurtzen eta idazten zekiten pertsona bakanetakoak ziren . lurra lantzeko teknikak hobetu eta zabaldu zituzten.

*Laguntza eginkizunak bete zituzten : hospizioak (erromesentzat) eta ospitaleak (pobreentzat)sortu zituzten.

ORDEN MONASTIKOAK

*Zer dira? Aita santuak onartutako arau batzuen arabera bizi diren monje edo moja taldeak.

*Bizimodu xume eta penintentziakoa izateko sortu ziren.

*Orden garrantsitsuenak:
-benediktarra.

-zisteartarra.

-frantzoskotarra.

-domingotarra.

MONASTERIOETAKO BIZITZA

*Monasterioa: eliza baten inguruan eraikitako eraikin multzoa zen , monje edo mojen bizilekua.

*Monasterioa abade batek edo abadesa batek gobernatzen zuen.

*Monasterioaren barruan dena oso zorrotz araututa zegoen.

*Monjeek otoitz eta lan egiten ematen zuten denbora.

*Monjeen zereginak:

-eskulanak egin.

-osasun – laguntza eman.

-lan intelektualak egin.